Buzz
Thơ là cái đẹp vĩnh cửu, cái đẹp của thiên nhiên, cái đẹp của con người. Có lẽ mùa xuân là thời kỳ tập trung nhiều vẻ đẹp của đất nước và con người Việt Nam, nên thơ xuân mới làm nổi bật và sâu sắc như thế. Ta nhớ đến một chút về mùa xuân trong bài thơ của vua Trần Nhân Tông:
Đôi bướm trắng bay song song
Phấp phới phấn hoa rơi.
(Buổi sớm mùa xuân)
Ta cảm nhận một vẻ xuân tươi xinh rực rỡ trong bài thơ của thi sĩ Nguyễn Du:
Cỏ non xanh tận chân trời,
Cành lê trắng điểm vài bông hoa.
(Truyện Kiều)
Ta tràn đầy hứng khởi khi nhìn thấy một cánh đu bay trong ngày hội xuân của làng quê thân quen:
Bốn mảnh quần hồng bay phấp phới,
Hai hàng chân ngọc duỗi song song.
(Đánh du- Hồ Xuân Hương)
Và đây là thơ xuân của Thanh Hải:
Mọc giữa dòng sông xanh
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mù vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tay tôi vội vàng hái lấy.
Có người đã mô tả: “Đoạn thơ như bức tranh”. Đó chính là bức tranh xuân của 'Huế xinh và thơ', quê hương thân thương của thi sĩ Thanh Hải.
Hai dòng thơ đầu tiên như một gam màu xuân tươi sáng làm sảng khoái tinh thần chúng ta. Lời thơ như một lời nói đáng kinh ngạc khi chúng ta chợt ngỡ ngàng trước một cảnh đẹp mà lòng thổn thức:
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc.
Có dòng sông và hoa. Có màu “xanh” của dòng sông làm nền cho màu 'tím biếc' của hoa, bông hoa xuân mới 'mọc', mới nở. Dòng sông trong bài thơ Thanh Hải không phải là một dòng sông bình thường nào, mà người đọc dễ dàng nhận ra, đó là sông Hương “bên dòng nước nhẹ lờ, lưu luyến từng khúc đường” như thi sĩ Tố Hữu đã trải lòng:
Hương Giang ơi, dòng sông êm
Qua tim ta, vẫn ngày đêm tự tình...
“Bông hoa tím biếc' nảy mọc giữa dòng sông xanh chỉ có thể là hoa súng, hoa lục bình giản dị mà Lê Anh Xuân từng say mê ngắm nhìn sau những năm dài xa cách mới trở về quê hương:
Hoa lục bình tím ven sông.
Từ “mọc” ở đầu câu thơ “Mọc giữa dòng sông xanh' thể hiện một nét xuân bất ngờ, một sức sống xuân mạnh mẽ bắt đầu hiện hữu, tươi mới, rực rỡ như một nàng xuân diện áo “tím biếc” kiêu sa trên nền xanh của dòng sông. Thanh Hải đã sử dụng hai tông màu sắc tươi sáng để vẽ lên một nét xuân tươi đẹp trong bức tranh xuân đẹp.
Tung mỗi giọt sáng lấp lánh trên mặt đất
Tôi vung tay tôi nhặt
Không cần phải đề cập đến ánh nắng, ta vẫn cảm nhận được sự hồng hào của bình minh làm cho những giọt sương trở nên lấp lánh như những viên ngọc nhỏ treo trên cỏ, lá cây. 'Tung mỗi giọt sáng lấp lánh trên mặt đất' cũng có thể là những dòng âm nhạc, những tiếng chim vang vọng từ trên cao rơi xuống? Hành động 'vung tay nhặt' thể hiện một tâm hồn thơ mộng hòa mình với thiên nhiên, đất trời, và tạo vật.
Thơ thực sự mở ra trước mắt độc giả những gam màu và chân trời bao la. Tiếng chim hót, giọt sương lấp lánh trong thơ Thanh Hải cũng vậy, nó mở ra một thế giới về cảnh sắc ban mai trên đồng quê. Cảnh sắc thân quen và đáng yêu biết bao:
Mặt trời lên rạng rỡ hơn
Bông lúa chín thêm vàng
Sương treo trên cỏ mềm
Sương lại lấp lánh
Bay cao tận bầu trời xanh biếc
Chim vang tiếng hót trong chiều...
(Thăm lúa - Trần Hữu Thung)
Đoạn thơ ngắn sáu câu ba mươi chữ của Thanh Hải thật sự là một bức tranh xuân tươi đẹp và rạng rỡ. Có bầu trời và dòng sông. Có hoa khoe sắc và chim vang lời ca. Có giọt sương lấp lánh vào buổi sớm mai. Hình ảnh con người hiện diện trong bức tranh xuân với cử chỉ tao nhã, ung dung, với tâm hồn trong sáng, lạc quan yêu đời và đầy tình yêu thiên nhiên.
Mùa xuân dường như là một bức tranh thơ tuyệt tác của Thanh Hải. Ông viết bài thơ này vào tháng 11 năm 1980, chỉ cách ngày ông ra đi một tháng. Có thể nói, đoạn thơ trên đây là một khát khao về mùa xuân vĩnh cửu.
