Cấu trúc
I. Bắt đầu
Giới thiệu tác giả Kim Lân và tác phẩm ngắn Làng: Kim Lân là một nhà văn chuyên viết truyện ngắn, ông có kiến thức sâu rộng và kinh nghiệm với cuộc sống nông thôn, và Làng là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông.
Dẫn dắt nội dung luận điểm: phân tích sự biến đổi tâm trạng của nhân vật ông Hai trong truyện ngắn Làng - một tác phẩm xuất sắc của Kim Lân.
II. Nội dung chính
1. Tổng quan về nhân vật và tình huống gây ra sự biến đổi tâm trạng của ông Hai
- Ông Hai là một người nông dân yêu quê, tự hào về làng quê, mọi niềm vui và nỗi buồn của ông đều xoay quanh cuộc sống ở làng chợ Dầu.
- Nhân vật được đặt trong tình huống khó khăn, thách thức để nhấn mạnh tâm trạng và tình yêu của ông Hai dành cho làng quê: khi phải rời xa nhà, ông Hai nghe tin làng chợ Dầu theo phe giặc.
2. Phân tích sự biến đổi tâm trạng của nhân vật ông Hai
- Khi đang hạnh phúc với tin tức chiến thắng trên các mặt trận, ông Hai nghe tin xấu: làng chợ Dầu bị phản bội, ông shock và bối rối (ông lặng thinh, không thở được).
- Ông cố gắng kiềm chế bản thân, ông nghi ngờ lại nhưng người phụ nữ tị nạn khẳng định mạnh mẽ khiến ông Hai sửng sốt, e thẹn, xấu hổ (ông giả bộ bình thản, về nhà tìm kiếm sự bình yên).
- Khi đến nhà, ông buồn bã, lo lắng khi nhìn thấy đàn con (nước mắt ông tuôn ra, chúng là trẻ con làng chợ Dầu đấy ư?): lòng tin và sự nghi ngờ tranh giành trong tâm trạng ông Hai.
- Nghe thấy tiếng la mắng từ bọn phản bội, “ông quỳ gối đi”, sự buồn bã khiến ông không dám đối mặt với thế giới bên ngoài.
- Luôn lo sợ, thấy đám đông nhắc đến hai từ Cam nhông, phản bội ông cảm thấy không an lòng.
→ Tác giả diễn đạt cụ thể nỗi lo sợ, nỗi ám ảnh thường trực trong tâm trạng của ông Hai, thể hiện rõ sự đau khổ, lòng tự hào của ông trước khi làng quê của mình bị phản bội.
- Tình yêu quê hương và tình yêu đất nước trong ông Hai đối đầu gay gắt. Ông Hai quyết định theo đuổi “Yêu làng thì yêu đến cùng, nhưng phản bội làng thì phải chống lại”.
+ Tình yêu đất nước bao la phủ lên tình yêu làng quê, mặc dù ông đã quyết định như vậy nhưng trong lòng vẫn còn niềm đau, sự xấu hổ.
+ Ông Hai rơi vào tình trạng bế tắc, tuyệt vọng khi mụ chủ nhà quyết định đuổi ông và gia đình đi.
- Đoạn văn thể hiện cảm xúc, sự thật và lòng chân thành sâu sắc trong tâm trạng của ông Hai.
- Ông Hai chỉ có thể chia sẻ cảm xúc với đứa con chưa hiểu biết về cuộc sống. Những lời ông nói với con thực ra là cách ông thể hiện tình cảm của mình: nhớ nhà, yêu làng, sự chung thủy với cách mạng, chiến tranh.
- Khi nghe tin tức mới, ông Hai như được sống lại, mọi nỗi buồn, sự xấu hổ, đau khổ tan biến, thay vào đó là niềm vui, hạnh phúc phản ánh trên khuôn mặt, cử chỉ, và cách cười của ông (là ví dụ trong văn bản).
3. Thành công nghệ thuật trong việc miêu tả tâm trạng nhân vật
- Đặt tâm trạng nhân vật vào các tình huống thách thức để khám phá sâu sắc hơn về tâm trạng.
- Thể hiện tâm trạng nhân vật một cách tinh tế, cụ thể thông qua ngôn ngữ phi ngôn ngữ, bằng việc sử dụng hành động, ngôn từ, và cử chỉ nội tâm.
- Ngôn ngữ phản ánh chân dung ngôn ngữ của người nông dân, và thế giới tâm hồn của họ.
III. Kết luận
- Tâm trạng của nhân vật ông Hai được thể hiện thông qua nhiều cung bậc khác nhau, cảm xúc, và biểu hiện đa dạng: diễn tả chân thực, gây ấn tượng sâu sắc về sự chịu đựng và sự đau khổ trong tâm trạng của nhân vật.
- Ông Hai là một người nông dân yêu quê, tự hào, và kiêng nể làng quê, và qua tình huống khó khăn này, tình cảm của ông trở nên sâu sắc hơn.
- Điều này chứng tỏ sự hiểu biết sâu sắc của Kim Lân về người nông dân và thế giới tâm hồn của họ.
Làm sao mà có thể đề cập đến tấm lòng của ông Hai mà không cảm thấy đau lòng? Ông đã trải qua biết bao gian khổ, nhưng tình yêu của ông dành cho làng quê vẫn mãi mãi, không bao giờ phai nhạt. Từ khi tin đồn làng Chợ Dầu theo giặc lan truyền, ông Hai đã chịu đựng sự đau đớn tột cùng. Đời sống của ông bị đảo lộn hoàn toàn, nhưng trong tâm trí ông vẫn khắc sâu hình ảnh của ngôi làng thân thương. Sự hào hứng khi kể về làng, những kí ức ấm áp của những ngày tháng yên bình đã trở thành nguồn động viên mạnh mẽ giúp ông vượt qua những khó khăn. Nhưng cuối cùng, sự phản bội của làng đã khiến ông Hai trải qua cảm giác tuyệt vọng và tủi nhục. Nhưng may mắn thay, sự thật đã được phơi bày, và ngôi làng Chợ Dầu vẫn trung thành với lẽ phải, là ngọn đèn hy vọng sáng lên trong tâm hồn của ông. Sự biến động của tâm trạng ông Hai từ nỗi đau đớn đến niềm vui phấn khích khi phát hiện ra sự thật đã được mô tả một cách chân thực và sâu sắc bởi nhà văn Kim Lân, tạo nên một nhân vật sống động và đầy cảm xúc trong truyện ngắn “Làng”.
Bài mẫu 2
Trong truyện ngắn Làng của nhà văn Kim Lân, ông đã thể hiện một cách tinh tế và sinh động diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo giặc.
Mở đầu tác phẩm giới thiệu nhân vật ông Hai là một con người có tính hay khoe làng, ông Hai là người rất yêu cái làng Chợ Dầu của mình, vì thế đi đâu ông cũng đem ra khoe. Bên cạnh tình yêu làng là tình yêu kháng chiến mãnh liệt của ông Hai. Trong một buổi đi làm ruộng, ông đã nghe được tin làng Dầu của ông đã theo giặc do những người đi tản cư đồn đại. Lúc ấy, bằng cách miêu tả sinh động cụ thể: da mặt ông tê rân rân, cổ họng nghẹn ắng lại, nước mắt như trào ra tác giả Kim Lân đã nói lên được tình yêu làng mãnh liệt của ông và cũng là tinh thần kháng chiến của ông. Về tới nhà, ông nằm bẹp trên giường suy nghĩ, lũ trẻ thấy vậy nên lầm lũi bước ra ngoài chơi sầm chơi sụi với nhau. Khi vợ ông về, bà hỏi Ông đã biết chuyện gì chưa? và qua những câu hỏi ân cần của bà, ông Hai trả lời một cách cộc lốc và gắt gỏng, khác với mọi ngày. Trong tâm trí ông đang diền ra một cuộc đấu tranh nội tâm gay gắt. Một bên là làng, một bên là kháng chiến. Rồi mỗi khi nghe người ta nói đến hay cái gì gì thì ông lại tưởng tượng ra người ta đang nói đến chuyện đó. Khi bà chủ nhà đến có ý đuổi gia đình ông đi vì làng của họ bảo không cho những người của làng Chợ Dầu đi tản cư sống ở đây nữa, vì làng Chợ Dầu theo giặc, nhưng bà ta lại làm ra ra vẻ như không muốn đuổi đi. Một lúc sau, ông gọi đứa con út ra và ôm nó vào lòng và tâm sự. Ông hỏi đứa con: làng của con là gì? Đứa con ngây thơ trả lời là làng Chợ Dầu. Rồi ông lại hỏi:
- Con có muốn về làng Chợ Dầu không?
- Có
- Con là con của ai?
- Là con thầy mấy lị con u...
Ông Hai hỏi đứa con xem gia đình mình sẽ theo kháng chiến như thế nào? Đứa con giơ tay cao lên trời trả lời to tất cả sẽ theo Cụ Hồ... Những câu nói ngây thơ của con trẻ chi biết nói thật đã làm sáng rõ tấm lòng của ông Hai. Cuộc đối thoại giữa đứa con và ông Hai như cuộc đối thoại nội tâm trong lòng của ông: Làng thì yêu thật nhưng làng theo Tây thì phải thù. Tác giả đã cho ta thấy sự tinh tế khi diễn tả tâm trạng nhân vật ông Hai qua cuộc đối thoại đó: Cái lòng của ông nó là vậy, có bao giờ dám đơn sai. Hôm sau, khi nghe tin cải chính từ chủ tịch xá rằng làng Chợ Dầu khóng phải theo giặc, làng Dầu là làng kháng chiến, nhà của ông đã bị Tây đốt nhẵn. Ông Hai mừng rỡ, lòng ông cứ rối cả lên. Ông về nhà, chia cho đứa con những cái bánh, ông sang nhà bác Thứ khoe chuyện đó.
Câu chuyện diễn tả cụ thể, sinh động và cho thấy sự thống nhất trong tình yêu làng, yêu nước của ông, sự chung thuỷ trong cách mạng của ông. Nhà văn Kim Lân đã rất thành công trong diễn tâm trạng ông Hai.
Mẫu 3: Tâm trạng của ông Hai trong truyện ngắn 'Làng'
Trong truyện ngắn 'Làng' của Kim Lân, diễn biến tâm trạng của nhân vật ông Hai khi nghe tin làng Dầu theo giặc được miêu tả một cách sâu sắc và sinh động, thể hiện sự chuyển biến đầy cảm động của ông.
'Làng' viết vào năm 1948, trong bối cảnh cuộc tản cư kháng chiến. Ông Hai là nhân vật chính, một người lớn tuổi với chân thương vẫn bị đau đớn, nhưng vẫn muốn ở lại làng để chiến đấu. Tại nơi tản cư, ông thể hiện tình yêu sâu đậm đối với làng quê của mình.
Ông yêu làng của mình như con yêu mẹ, tự hào về làng và cảm thấy tổn thương khi làng bị lạc lối. Trước Cách mạng tháng Tám, ông khoe về viên tổng đốc làng mình, nhưng sau đó nhận ra sự hại hơn của việc đó. Tại nơi tản cư, ông nhớ về những ngày làm việc cùng đồng bào và thấy hạnh phúc bởi tinh thần kháng chiến.
Thế nhưng, khi nghe làng Chợ Dầu theo giặc, ông trải qua cảm xúc đau đớn và tủi hổ. Những lời miêu tả sinh động thể hiện sự đau đớn và shock của ông khi nghe tin này.
Tuy nhiên, niềm vui của ông trở lại khi nhận ra làng của mình không hề theo giặc, mà vẫn đứng về phía kháng chiến. Sự hồi sinh trong tâm trạng của ông được mô tả qua niềm vui sướng và sự hả hê khi khoe khoang về làng trước mặt người khác.
Tác phẩm thành công khi tái hiện được sâu sắc tâm trạng của nhân vật ông Hai, từ tình yêu đến đau đớn và hồi sinh trong niềm vui. Điều này thể hiện tài năng văn học của nhà văn Kim Lân.