Phân tích sự phát triển tâm lý và tình cảm, tính cách của bé Thu trong cuộc gặp gỡ cuối cùng khi ông Sáu trở về thăm nhà trong tác phẩm Chiếc lược ngà của Nguyễn Quang Sáng.

         Chiếc lược ngà là một trong những tác phẩm xuất sắc của Nguyễn Quang Sáng. Tác phẩm tập trung vào một câu chuyện cảm động về mối quan hệ cha con trong hoàn cảnh chiến tranh khốc liệt. Bé Thu, một nhân vật nổi bật trong tác phẩm, mang trong mình cá tính mạnh mẽ và một tình yêu thương cha sâu đậm.

         Gặp lại cha sau tám năm xa cách, bé Thu cảm thấy bối rối và sợ hãi trước sự thay đổi của cha. Bé cảm thấy người cha trở lại lạ lùng, và khiến em không nhận ra ông, khuôn mặt của bé đột ngột trở nên tái nhợt, sau đó bé bất ngờ chạy và gọi lên: “Mẹ! Mẹ”. Đó là một cuộc gặp gỡ bất ngờ và không như mong đợi của bé Thu, vì bé đã hình dung một hình ảnh khác, một hình ảnh của người cha giống hệt như trong bức ảnh chụp cùng mẹ.

         

Trong ba ngày cha ở nhà, Thu tỏ ra lạnh nhạt và không quan tâm. Tình cảm của em dành cho cha dần suy giảm. Từ việc chỉ đơn giản gọi cha không được: “Vô ăn cơm”, “Cơm nấu rồi!”. “Con nói rồi mà không nghe”, hoặc “Cơm sôi rồi đổ nước dùm cái” đến việc em không chấp nhận sự quan tâm của cha. Khi ông Sáu bỏ một quả trứng cá vào bát cơm: “Em ngay lập tức dùng đũa xôi đẩy quả trứng cá ra khỏi bát, cơm bắn tung tóe khắp mâm” và điều tệ hại hơn, em rời khỏi nhà: “Em nhảy xuống dòng sông, mở rộng mắt để cố gắng làm cho đôi mắt đỏ bừng, rồi sau đó bơi qua dòng sông để đến nhà của bà ngoại.”

         Phản ứng của Thu ngày càng trở nên quyết đoán, từ sự im lặng đến sự rõ ràng, mạnh mẽ, cho thấy cô bé là một người cứng rắn, bướng bỉnh. Sự cứng rắn của em hoàn toàn có lý và không đáng trách vì em không biết rằng vết sẹo trên mặt cha là do chiến tranh, em không biết rằng người đàn ông có vết thương trên má phải, đỏ ửng, giữa giật, trông rất đáng sợ kia lại chính là người mà em đã mong đợi từ lâu. Phản ứng của em cho thấy em có tính cách mạnh mẽ, có tình yêu cha sâu đậm. Tình yêu đó đã ghi sâu trong trái tim ngây thơ, kiêu hãnh, làm em không chấp nhận người đàn ông với vết sẹo là cha.

         Chi tiết về vết sẹo là một chi tiết quan trọng. Nó có giá trị lớn trong việc phát triển tình huống, thể hiện tình cảm cha con và đồng thời là một sự tố cáo quan trọng. Chiến tranh đã làm con người biến dạng, làm cho con không nhận ra cha, chiến tranh đã xâm nhập vào mọi gia đình, hủy diệt mọi lĩnh vực đến mức con không nhận ra cha.

         Trong buổi sáng cuối cùng trước khi chia tay, thái độ của Thu bất ngờ thay đổi hoàn toàn: Thật lạ lùng, đúng lúc đó, tình cảm cha con bất ngờ bùng nổ trong em, khi không ai ngờ đến, em đột ngột kêu lên:

         Ba...a...a...ba!

         Âm thanh của em như là một cú đánh mạnh, phá vỡ sự im lặng và xé nát trái tim của mọi người, nghe thực sự làm đau lòng. Đó là tiếng “Ba” mà em đã kìm nén trong suốt những năm qua, tiếng “Ba” như đột nhiên phá vỡ ra từ đáy lòng em. “Em nhảy lên ôm lấy cổ cha. Em hôn tóc, hôn vai, hôn cổ, hôn cả vết thương dài trên má cha. Hai bàn tay em nắm chặt lấy cổ, chắc là em sợ ba sẽ rời khỏi nên em nắm chặt cả hai chân vào ba, vai em rung lên run lên” chi tiết sống động và đầy kịch tính diễn tả thành công sự bùng nổ mạnh mẽ, sự đột phá dữ dội của tình cảm, những yêu thương mong đợi dồn nén giờ đây bùng cháy, những giọt nước mắt yêu thương xen lẫn sự hối hận và hành động ôm cha của Thu.

         Tình cảm mạnh mẽ, sâu sắc nhưng cũng rất dứt khoát, rạch ròi. Có nét cá tính cứng cỏi đến mức ương ngạnh nhưng vẫn là đứa trẻ hồn nhiên, ngây thơ. Tất cả những điều đó xuất phát từ tình yêu cha tha thiết của đứa bé tội nghiệp suốt 8 năm dài thiếu bóng dáng của người cha.

         Cách miêu tả diễn biến tâm lí thành công: Từ lúc Thu ngạc nhiên hoảng sợ đến lúc trở nên lạnh lùng, cuối cùng là sự bùng nổ của những yêu thương dồn nén. Thể hiện điều đó chứng tỏ tác giả rất am hiểu về tâm lí của trẻ em, yêu thương và trân trọng những tình cảm trẻ thơ.