Buzz
Tóm tắt ý chính
I. Giới thiệu: Nguyễn Duy, tác phẩm Ánh trăng.
II. Phân tích chi tiết:
1. Về quá khứ
- Hồi nhỏ sống gần với thiên nhiên, kí ức tuổi thơ gắn bó với đồng, sông.
- Trong chiến tranh, vầng trăng trở thành người bạn tri kỉ, chia sẻ gian khổ và vui buồn cùng người lính.
-> Vầng trăng tượng trưng cho sự bình dị, tươi đẹp của quê hương.
-> Tình cảm với vầng trăng sâu sắc, thể hiện qua biểu tượng “vầng trăng tình nghĩa”.
2. Về hiện tại
- Thay đổi trong hoàn cảnh sống, con người quên đi quá khứ, hòa mình vào cuộc sống hiện đại.
- Vầng trăng chỉ còn là kỷ niệm xa xôi, bị lãng quên trong thế giới hiện đại.
-> Sự xuất hiện bất ngờ của vầng trăng khiến nhà thơ nhớ lại những kỉ niệm xưa.
3. Cảm xúc và suy ngẫm:
- Sự lặng im và cảm xúc trước vầng trăng biểu lộ tình cảm sâu lắng, ý nghĩa của quá khứ.
- Vầng trăng là biểu tượng của sự bình dị, thủy chung và ý nghĩa nghĩa tình.
- Vầng trăng làm đẹp lòng người, khiến con người trở về với giá trị đích thực của mình.
III. Kết luận: Bài thơ Ánh trăng của Nguyễn Duy mang lại những giá trị về nội dung và nghệ thuật đáng giá.
Bằng nghệ thuật nhân hóa, Nguyễn Duy đã miêu tả vẻ đẹp của tình bạn thủy chung của trăng với đời lính. Tác giả đã gắn bó với trăng trong những năm dài kháng chiến khi còn là người lính:
Hồi chiến tranh trong rừng, vầng trăng trở thành tri kỉ.
Cuộc sống trong rừng với bao gian khổ, khó khăn nhưng trăng đã đến với người lính bằng một tình cảm chân thành, không chút ngần ngại: Tình bạn giữa trăng và người lính gắn bó đằm thắm, họ là đôi bạn “tri kỉ”. Tác giả nhân hóa trăng như một con người thực sự, trăng không chỉ có hồn mà còn mang vẻ hoang sơ mộc mạc:
Trần trụi với thiên nhiên, hồn nhiên như cây cỏ.
Trăng và người lính đến với nhau bằng sự đồng cảm. Có lẽ chính cảnh rừng buồn bã, quạnh hiu đã khiến cho trăng và người đều cần tình cảm, khiến cho trăng và người xích lại gần nhau. Dường như cuộc đời của người anh không còn lanh lẽo nữa, nó được sưởi ấm trong tình thương yêu, tình cảm bạn bè.
Thế nhưng, nếu như những dòng thơ đầu khiến cho ta thấy tình bạn ấy sẽ mãi mãi bền vững thì những dòng thơ sau lại càng làm cho ta ngỡ ngàng. Nhà thơ thật tài tình khi viết hai câu thợ thật đối lập:
Ngỡ không bao giờ quên, như người dưng qua đường.
Tại sao lại có sự đổi thay phũ phàng ấy? Tại sao trăng đã được coi là 'tri kỉ” lại trở thành “người dưng”? Tình cảm xưa đã bị chia lìa từ bao giờ vậy? Phải chăng từ ngày người lính đi ra khỏi cuộc chiến tranh, trở về sống với thành phố đầy đủ tiện nghi? Người lính đã quen với vật chất cao sang “ánh điện cửa gương” nên lãng quên trăng. Anh quên đi những ngày gian khổ, quên đi tình cảm chân thành, quên đi quá khứ ác liệt nhưng cao đẹp tình người. Chính sự lãng quên đáng trách ấy đã phá vỡ tình bạn. Đúng là những câu thơ đối lập trước sau đã làm tăng vị chua xót bất ngờ! Người lính như vậy còn trăng thì sao? Lại một sự bất ngờ khác hiện ra trong bài thơ. Bị lãng quên nhưng trăng không hề quên bạn. Trăng vẫn đến với bạn bằng một tình cảm tràn đầy, không mảy may sứt mẻ. Người lính chỉ nhận ra điều đó khi anh “bật tung cánh cửa sổ”, chỉ là một phản xạ tự nhiên khi mất điện, nhưng anh đã bất ngờ gặp lại được vầng trăng: Đột ngột vầng trăng tròn Không đơn thuần nói về hình ảnh trăng tròn, nhà thơ còn muốn nói đến sự tràn đầy về tình của trăng, trăng vẫn thủy chung với người bạn năm xưa. Tình cảm mà trăng dành cho người lính chân thành ở chỗ: trăng không hề đòi hỏi một điều gì cả, trăng chỉ biết yêu, biết thương hết về mình. Con người từng quay lưng lại với quá khứ nhưng trăng đã đánh thức tâm hồn họ:
Ngửa mặt lên nhìn mặt, có cái gì rưng rưng như là đồng, là bể như là sông, là rừng
Ánh trăng đánh thức lại những kỷ niệm quá khứ, đánh thức lại tình bạn năm xưa, đánh thức những con người đã lãng quên. Giờ đây hai người bạn lại thực sự bình đẳng: “Ngửa mặt lên nhìn mặt”. Hai gương mặt: gương mặt người lính và gương mặt trăng đang nhìn thẳng vào nhau, đang tìm lại sự đồng cảm. Tình nghĩa thủy chung của trăng đã khiến người lính phải xúc động: “Có cái gì rưng rưng”. Anh đang hối hận hay đang nhớ đến những kỷ niệm xưa?
Trăng tràn đầy tình người, đáng tiếc thay, cái tình đáng quý ấy con người lại bỏ rơi. Nhưng điều làm ta xúc động hơn là trăng không chỉ thủy chung mà trăng còn rất cao thượng, vị tha:
Trăng cứ tròn vành vạnh kể chi người vô tình. Ánh trăng im lặng nhưng vẫn khoan dung, tha thứ cho người bạn đã lạnh lùng với mình. Trăng không trách móc, không oán trách, nhưng đôi khi sự im lặng lại chính là sự trừng phạt nặng nhất. Chính vì thế, người lính đã băn khoăn, đau đáu không biết khi nào đủ để giật mình. Không có tòa án nào xét xử sự phản bội trong tình bạn, chỉ có tòa án của lương tâm duy nhất. Sự cao thượng của trăng khiến người lính giật mình để nhìn lại bản thân, để nhận ra mình đã lãng quên một phần quan trọng của cuộc sống: quá khứ tươi đẹp của mình và quá khứ đáng tự hào của dân tộc. Con người không thể sống thiếu quá khứ, không thể không biết đứng trên quá khứ để tiến tới tương lai. Đó mới là cách sống đúng đắn của một con người.
Qua sự trung thành, cao thượng của ánh trăng, Nguyễn Duy đã nói đến chính tình cảm của nhân dân trong thời kì kháng chiến. Những con người bình dân, mặc dù vật chất của họ nghèo nhưng tâm hồn họ không hề nghèo nàn. Họ đã che chở, đã bảo vệ cho người lính suốt những năm dài gian khổ bằng một tình cảm đầy nghĩa, thủy chung. Ánh trăng chính là biểu tượng đẹp của họ.
Nguyễn Duy là một nhà thơ có phong cách viết rất gần gũi với độc giả và lời thơ mang tính triết lí, giản dị nhưng cũng rất sâu xa. Bài thơ đã kết thúc nhưng vẫn mở ra biết bao trăn trở, suy tư về cách sống. Có lẽ vì vậy mà bài thơ 'Ánh trăng” vẫn luôn kiên cố trong lòng độc giả, dấu lại với thời gian.
