Dàn ý chi tiết
1. Mở bài
- Giới thiệu tóm tắt về Nguyễn Tuân: Một nhà văn tài hoa với vị trí quan trọng trong văn học hiện đại Việt Nam.
- Tóm tắt về tác phẩm Một truyện ngắn nổi tiếng, thể hiện phong cách tài hoa nghệ sĩ của ông, được xuất bản trong tập Vang bóng một thời (1940)
2. Thân bài
a,Tình huống truyện
+ Bối cảnh: nhà tù. Một không gian không phù hợp cho cuộc gặp gỡ.
+ Thời gian: cuối cùng trước khi ra pháp trường của Huấn Cao.
-Bối cảnh và thời gian làm tăng thêm kịch tính cho tình huống.
+Cuộc gặp gỡ khác thường của hai con người khác thường :
+ Cuộc hội ngộ diễn ra giữa chốn ngục tù căng thẳng
b. Nhân vật Huấn Cao
- Một người nghệ sĩ tài hoa
+ Người khắp vùng tỉnh Sơn khen ngợi Huấn Cao là người:
+ Có tài viết chữ “rất nhanh và rất đẹp”.
“Chữ ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm … có được chữ ông Huấn mà treo là có một báu vật ở trên đời”.
-Một con người có tính cách kiêng nể, không khuất phục
+ Là lãnh đạo của phong trào nghệ thuật chống lại chính quyền.
+ Ngay khi bước vào nhà ngục: Bình thản rũ rượi trên thang gông:
phong thái, tư duy của người theo triết lý Nho.
+ Khi được viên quản ngục biệt đãi: “Bình thản nhận thưởng thức thịt” như “hành vi tự nhiên trong tâm trạng bình thường” phong cách tự do, không quan tâm, coi nhẹ cái chết.
+ Đáp lại quản ngục với thái độ khinh miệt: “Ngươi hỏi ta muốn gì ...vào đây”.
Không chịu khuất phục trước quyền lực. tính cách của một anh hùng.
-Một cá nhân, một tinh thần cao quý
+ Tinh thần trong trắng, cao quý: “Không để vàng ngọc hay quyền lợi ép mình viết câu đối bao giờ” → trọng tình, kính trọng, chỉ cho chữ những người đáng kính trọng.
+ Trước khi biết lòng của quản ngục: coi y như kẻ tiểu nhân
+ Khi hiểu lòng “nghĩa tình sâu nặng” của quản ngục: Huấn Cao chấp nhận cho chữ
→ Chỉ cho chữ những người biết trân trọng tài năng và quý đẹp.
+ Lời nói của Huấn Cao với quản ngục: “Nếu có chút gì ...trong thiên hạ”
→ Sự tôn trọng đối với những người có sở thích cao cả, có phẩm cách cao quý.
→ Huấn Cao là một anh hùng - nghệ sĩ, một tinh thần trong sáng.
c.Nhân vật quản ngục
-Tình cảm biệt liên tài
+ Trong những ngày Huấn Cao trong ngục, quản ngục luôn thể hiện sự tôn trọng khiêm nhường
+Dũng cảm biệt đãi Huấn Cao
+ Cảm thấy tiếc nuối khi biết Huấn Cao sắp phải chịu án tử: “Bấy nhiêu ...vũ trụ”.
-Sự khát khao và trân trọng đẹp
+ Khát khao đẹp: mong muốn của ông là “được treo ở nhà riêng một câu đối” do chính tay Huấn Cao viết.
+ Lo lắng nếu không nhận được chữ Huấn trước khi bị thi hành án thì “ân hận suốt đời mất”
d. Cảnh cho chữ
+ Thời gian: đêm trước khi Huấn Cao ra pháp trường chịu án tử, khi chỉ còn “vẳng có tiếng mõ trên vọng canh”
+ Địa điểm: trại giam tỉnh Sơn
+Không gian: buồng tối chật hẹp, ẩm ướt...
+ Đây là 'cảnh tượng xưa nay chưa từng có' :
+ Thân phận và hành động của người cho chữ và người nhận chữ đặc biệt:
+ Xây dựng được các cặp phạm trù đối lập nhau
+ Chi tiết quản ngục cúi đầu và tôn kính người tử tù Huấn Cao: sự tỉnh táo trước vẻ đẹp, quản ngục đã vượt ra ngoài những thứ phàm trần, hạn chế để tiếp cận cái cao đẹp.
→Toàn bộ cảnh cho chữ là một bài ca ca ngợi cái đẹp, cái thiện, cái thiên lương của con người trong môi trường tối tăm nhất của nhà tù.
3. Kết bài
-Khẳng định những nét nghệ thuật xuất sắc làm nên thành công của tác phẩm
-Chữ người tử tù là một tác phẩm văn xuất sắc đạt “gần đến sự hoàn thiện, hoàn mỹ” (Vũ Ngọc Phan)
Bài viết siêu ngắn Mẫu 1
Truyện ngắn Chữ người tử tù được trích từ tập “Vang bóng một thời” của tác giả Nguyễn Tuân. Tác phẩm đã phản ánh đầy đủ vẻ đẹp tài hoa của con người - điều mà Nguyễn Tuân luôn khao khát thể hiện trong tác phẩm của mình.
Huấn Cao, một tù nhân tử hình, nhưng có tài viết chữ rất đẹp. Do đó, ông nhận được sự biệt đãi đặc biệt từ quản ngục. Quản ngục và thầy thơ đều tôn trọng và say mê nét chữ của Huấn Cao nhưng Huấn Cao không muốn được làm khách mời của ai khác. Huấn Cao ban đầu thể hiện sự khinh miệt với quản ngục nhưng sau khi hiểu được tấm lòng chân thành của họ, ông đã quyết định cho họ chữ. Trong đêm tăm tối, ba con người cúi đầu trong một không gian hẹp, ẩm ướt, tù túng. Người tử tù viết những nét chữ tuyệt đẹp và hai người khác thì chờ đợi. Huấn Cao không chỉ có phẩm chất cao đẹp mà còn trân trọng phẩm chất cao đẹp của người khác. Sau khi cho chữ, Huấn Cao khuyên quản ngục đổi chỗ ở để giữ sức khỏe tinh thần sạch sẽ, tốt đẹp.
Huấn Cao không chỉ là một anh hùng dũng cảm khi đối mặt với chính quyền thối nát, mà còn là một nhà văn tài năng, có phẩm chất cao quý đáng ngưỡng mộ.
Mẫu 1: Độc đáo của nghệ thuật văn học Việt Nam
Trong văn học Việt Nam, Nguyễn Tuân nổi tiếng với tinh thần thẩm mỹ cao, tôn trọng cái đẹp, khám phá điều bất thường và tạo ra những nhân vật tài năng và nghệ sĩ. Phong cách nghệ thuật độc đáo của ông được thể hiện qua tác phẩm 'Chữ người tử tù'. Đây là một truyện ngắn tinh tế kết hợp giữa giá trị nội dung và nghệ thuật, trong đó, việc sử dụng từ 'xưa nay chưa từng có' diễn ra trong một tình huống ngục tù tăm tối đã chứa đựng những ý niệm sâu sắc về sự thắng lợi của cái đẹp trước cái xấu, cái ác.
Trong truyện ngắn 'Chữ người tử tù', cảnh cho chữ diễn ra vào cuối tác phẩm và diễn ra trong bối cảnh trước khi Huấn Cao bị dẫn ra pháp trường. Thấy lòng bi hùng hồn qua câu chuyện của thầy thơ, Huấn Cao đã đồng ý với yêu cầu của viên quản ngục, tạo ra một cảnh tượng 'xưa nay chưa từng có' trong ngục tù. Trong bóng tối của đêm, chỉ có tiếng mõ chòi canh văng vẳng, dưới ánh đỏ rực của đuốc dầu, trong không gian chật hẹp và ẩm ướt, Huấn Cao - người tử tù cùng thầy thơ run run bưng chậu mực. Tác giả Nguyễn Tuân đã thành công trong việc sử dụng thủ pháp đối lập để tái hiện cảnh cho chữ mang nhiều ý nghĩa sâu sắc.
Trong truyền thống văn hóa thời Trung Cổ, việc chơi chữ là một sở thích tinh tế, nét chữ uốn lượn biểu hiện rõ phẩm chất và tài năng của những quân tử, những anh hùng. Do đó, thú vui này thường liên quan đến những không gian tao nhã như viện sảnh, thư phòng, trà thất. Tuy nhiên, cảnh cho chữ trong 'Chữ người tử tù' lại diễn ra trong một bối cảnh hoàn toàn khác. Đó là buồng giam chật chội của tỉnh Sơn với sự tối tăm, chật hẹp và ẩm ướt, 'tường đầy mạng nhện', 'đất bừa bãi phân chuột, phân gián'. Thời gian diễn ra cảnh cho chữ trong đêm tối trước khi Huấn Cao bị dẫn ra pháp trường càng làm tăng thêm tính độc đáo của bối cảnh này.
Không chỉ đặc biệt ở không gian và thời gian, cảnh cho chữ còn là 'cảnh tượng xưa nay chưa từng có' vì sự đảo lộn vị thế giữa người cho chữ và người nhận chữ. Huấn Cao - người cho chữ, một kẻ tử tù 'đường bệ ung dung', tạo ra những nét chữ thể hiện hoài bão, lí tưởng, trong khi viên quản ngục - người nhận chữ lại là biểu tượng cho quyền lực lại 'khúm núm sợ sệt'. Trong khoảnh khắc đó, mối quan hệ xã hội giữa người tử tù và quản ngục, giữa thơ lại, đã biến mất, chỉ còn lại là những người nghệ sĩ tài năng đang tạo ra cái đẹp - những nét chữ uốn lượn trước mắt và sự kính phục của những tấm lòng 'biệt nhỡn liên tài' và yêu cái đẹp. Những dòng chữ tươi tắn uốn lượn trên tấm lụa trắng hương thơm của mực đã chiến thắng, vượt qua sự lạnh lùng và ẩm ướt của ngục tù tăm tối. Người tử tù trở thành chủ nhân, trong khi những người có quyền uy tối cao tại buồng giam lại gọi Huấn Cao bằng danh xưng 'Ngài', 'xin bái lĩnh', 'xin lĩnh ý' đầy tôn kính và thái độ nhún nhường, khép nép cùng hành động cúi đầu, vái lạy trước tù nhân. Với cảnh tượng cho chữ độc đáo này, buồng giam đã trở thành nơi hội ngộ của những con người yêu và say mê cái đẹp. Không chỉ dừng lại ở đó, cảnh cho chữ còn thể hiện những ý niệm sâu xa về cuộc sống và nghệ thuật trong lời khuyên của Huấn Cao dành cho viên quản ngục: 'Ở đây lẫn lộn. Ta khuyên thầy Quản nên thay đổi chỗ ở. Chỗ này không phải là nơi để treo một bức lụa trắng với những nét chữ vuông tươi tắn, nó nói lên những hoài bão của một đời con người... Tôi nói thật, thầy Quản nên quay về nhà quê mà ở, hãy thoát khỏi nghề này đi đã, sau đó hãy nghĩ đến chuyện chơi chữ. Ở đây, không thể giữ được thiên lương cho lành vững và sẽ rơi vào mất mát cả đời lương thiện'. Lời khuyên của Huấn Cao đã thể hiện quan điểm thẩm mỹ và thái độ của ông về nghệ thuật và cuộc sống con người.
Thông qua việc tái hiện cảnh cho chữ 'xưa nay chưa từng có', tác giả Nguyễn Tuân đã truyền đạt những ý niệm ẩn dụ về tư tưởng và nghệ thuật. Đầu tiên, sự thay đổi vị thế giữa các nhân vật đã làm rõ sự thắng lợi của cái đẹp trước những điều bình thường, xấu xa và độc ác. Đồng thời, vẻ đẹp của nhân vật đã được thể hiện rõ nét hơn. Hình tượng của Huấn Cao đã được vẽ lên với phẩm chất, tài năng, và khí phách phi thường; còn bức chân dung của viên quản ngục - 'thanh âm trong trẻo chen giữa bản đàn mà nhạc luật đều hỗn loạn xô bồ' lại được tô điểm bởi tấm lòng 'biệt nhỡn liên tài' và đối diện với cái đẹp. Đặc biệt, lời khuyên của Huấn Cao dành cho viên quản ngục còn phản ánh quan điểm thẩm mỹ của Nguyễn Tuân: 'cái đẹp liên kết với cái thiện', sự trong sáng không thể tồn tại trong môi trường của xấu xa, độc ác.
Vì vậy, bằng cách sử dụng bút pháp lãng mạn, tác giả Nguyễn Tuân đã thành công trong việc tái hiện cảnh cho chữ trong ngục tù để thể hiện những giá trị tư tưởng sâu sắc. Đoạn văn này cũng thể hiện tài năng của nhà văn trong việc áp dụng thủ pháp tương phản, đối lập và sử dụng ngôn ngữ phong phú để tạo ra 'một cảnh tượng xưa nay chưa từng có' về sự chiến thắng của cái đẹp.
Bài tham khảo Mẫu 2
Nhà thơ nổi tiếng người Mỹ Ralph Emerson đã nói: “Yêu cái đẹp là thường thức. Tạo ra cái đẹp là nghệ thuật. Nhưng biết trân trọng cái đẹp mới là người nghệ sĩ chân chính.” Nguyễn Tuân, một trong những nhà văn lớn của Việt Nam, đã thấm nhuần tư tưởng này suốt cuộc đời. Tác phẩm 'Chữ người tử tù' của ông đã thành công trong việc khắc hoạ vẻ đẹp toàn mỹ, luôn tỏa sáng và trường tồn qua thời gian dù trong mọi hoàn cảnh.
Nguyễn Tuân (1910 – 1987), một người xuất thân từ gia đình Nho giáo ở làng Mọc, Hà Nội, đã góp phần quan trọng vào văn học Việt Nam hiện đại. Ông luôn tìm kiếm vẻ đẹp trong cuộc sống để thổi hồn vào các tác phẩm của mình. 'Chữ người tử tù' là một trong những tác phẩm tiêu biểu của ông, với hình tượng Huấn Cao - một con người tài hoa, lỗi lạc nhưng luôn giữ cho mình tâm hồn thanh cao trước cảnh ngục tù tối tăm.
Tình huống truyện đặc sắc là yếu tố quan trọng tạo nên thành công của một tác phẩm truyện ngắn. 'Chữ người tử tù' không ngoại lệ, khi Nguyễn Tuân đặt nhân vật vào cuộc gặp gỡ giữa hai thế lực đối lập - sự tài hoa và sự tăm tối của xã hội. Vẻ đẹp thanh cao của Huấn Cao đã thắng thế trước sự xấu xa, tàn bạo của xã hội phong kiến.
Nguyễn Tuân thành công trong việc xây dựng nhân vật chính diện với tâm hồn cao đẹp, không bao giờ bị vướng bẩn. Hình tượng Huấn Cao được miêu tả với sự kiên cường, dũng mãnh và không khuất phục trước bất kỳ thách thức nào. Ông cũng là người biết trân trọng và tôn trọng cái đẹp, không bao giờ phụ lòng người tri kỷ.
Bên cạnh Huấn Cao, Nguyễn Tuân còn xây dựng nhân vật viên quản ngục - một người yêu thích cái đẹp nhưng bị lạc vào chốn nhơ bẩn. Viên quản ngục đại diện cho sự đối lập giữa tinh thần và vật chất, giữa cái đẹp và sự tàn bạo của xã hội.
'Chữ người tử tù' của Nguyễn Tuân không chỉ là một câu chuyện, mà còn là một thiên truyện toàn diện, toàn mỹ. Tác phẩm này thể hiện phong cách nghệ thuật tinh tế của nhà văn, qua đó khẳng định sự tồn tại vĩnh cửu của cái đẹp và lòng yêu nước sâu sắc của tác giả.
Bài viết tham khảo Mẫu 3
Trước Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân được biết đến như một nhà văn duy mĩ, đam mê và tôn vinh cái đẹp. Ông coi mỹ phẩm như đỉnh cao của phẩm giá con người. Ông dành thời gian và công sức để săn lùng cái đẹp, và miêu tả nó bằng ngôn từ phong phú và sắc nét. Trong tác phẩm của mình, Nguyễn Tuân thường mô tả những nhân vật là hiện thân của cái đẹp.
Các nhân vật trong tác phẩm của ông thường là những con người tài năng, hoạt động trong các hoàn cảnh đặc biệt và phi thường. Ông tìm ra và mô tả cái đẹp bên ngoài và bên trong những nhân vật này. Đối với Nguyễn Tuân, cái đẹp bao gồm cả tính cách và đạo đức tốt. Ông kết hợp cái mỹ với lòng dũng cảm. Trong truyện ngắn 'Chữ người tử tù' (1939) trong tập 'Vang bóng một thời', ông thể hiện rõ giá trị tư tưởng và kỹ thuật văn chương của mình thông qua đoạn miêu tả về 'một cảnh tượng xưa chưa từng có', một tên tử tù viết chữ cho một viên quản ngục.
Ông Huấn Cao trong truyện là một nhà thơ tài năng, người từng là lãnh tụ của một cuộc khởi nghĩa nông dân. Nguyễn Tuân lấy cảm hứng từ nhà thơ Cao Bá Quát để tạo ra nhân vật Huấn Cao. Ông kết hợp hai tính cách của Cao Bá Quát để tạo ra nhân vật này, vừa thể hiện lý tưởng thẩm mĩ của mình, vừa thỏa mãn tinh thần nổi loạn đối với xã hội đen tối tăm thời bấy giờ.
Trong truyện, có hai nhân vật chính: ông Huấn Cao, một nhà thơ có tài viết chữ đẹp, và một viên quản ngục, đam mê chữ viết của ông. Họ gặp nhau trong hoàn cảnh khó khăn tại nhà ngục, nơi Huấn Cao bị giam giữ trước ngày hành quyết. Mặc dù ở hai phe đối lập trên bình diện xã hội, họ lại có một mối liên kết trong nghệ thuật. Từ tình huống đầy kịch tính đó, tính cách và tư tưởng của họ được tiết lộ một cách sâu sắc.
Trong đoạn truyện, Huấn Cao nói: 'Ta không bao giờ ép mình viết câu đối vì vật chất hay quyền lực'. Ông không coi trọng tiền bạc và quyền lực, mà thậm chí còn tặng viên quản ngục các tác phẩm của mình. Ông coi trọng tấm lòng biết quý trọng cái đẹp, cái tài năng, và những sở thích cao quý. Những người như vậy theo ông là những người giữ được 'thiên lương'. Ông khuyên viên quản ngục bỏ nghề của mình, vì ông tin rằng ở đó, họ sẽ không thể giữ được lòng nhân từ và công bằng của mình.
Đặc biệt, Huấn Cao vẫn giữ được thái độ kiên cường và kiêng nhẫn dù đang đối mặt với ngày tử hình. Trong đêm viết chữ cho viên quản ngục, ông vẫn rực rỡ và lộng lẫy. Hình ảnh của ông trong nhà tù tối tăm so sánh với bản chất sáng sủa và tinh túy của tâm hồn. Điều này cho thấy sự chiến thắng của cái đẹp và cao quý trước sự bất công và tàn bạo của xã hội.
Truyện ngắn 'Chữ người tử tù' của Nguyễn Tuân không chỉ là một câu chuyện về vẻ đẹp và lòng dũng cảm, mà còn là một biểu tượng cho sự phấn đấu của tinh thần con người trong cuộc sống. Đây là một thắng lợi của ánh sáng trước bóng tối, của cái cao quý và đẹp đẽ trước sự phàm trần và tàn bạo. Sự hòa hợp giữa vẻ đẹp và lòng dũng cảm trong hình tượng của Huấn Cao là điểm cao nhất của nhân cách theo lí tưởng thẩm mĩ của Nguyễn Tuân.