Nhận xét về độ dài ngắn của câu thơ, cách chọn hình ảnh và nhịp điệu trong bài thơ. Viết theo cách này có lợi ích gì?
Phân tích tác phẩm Đọc thêm: Đất nước - Nguyễn Đình Thi
Nội dung chính
Lời giải chi tiết:
Bài thơ là hình ảnh mùa thu Hà Nội trong hoài niệm, hình ảnh đất nước đau thương và đất nước quật cường trong chiến tranh. |
Câu hỏi 2
Câu hỏi 1 (trang 126 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Theo bạn, nên chia bài thơ thành mấy phần? Hãy phân tích ý nghĩa của từng phần và giải thích mối quan hệ giữa chúng.
Lời giải chi tiết:
- Phần 1: Từ đầu đến câu “Những buổi ngày xưa vọng nói về': cảm nhận về đất nước qua hình ảnh mùa thu xưa và nay.
- Phần 2: Đoạn còn lại: miêu tả đất nước trải qua gian khổ, đau thương nhưng đầy kiên cường và vinh quang trong chiến thắng.
b. Mối quan hệ giữa các phần: Mối quan hệ bổ sung mang đến cái nhìn tổng hợp về đất nước thêm toàn diện và phong phú.
- Đoạn 1 là những khổ thơ, ý thơ đã có trước (1948-1949), nhưng tác giả cảm thấy chưa đầy đủ, chưa phong phú.
- Đoạn 2 là những cảm nhận bổ sung, mang tính khái quát cao, cho thấy hình ảnh đất nước Việt Nam không chỉ bao gồm cộng đồng, những con đường hay “dòng sông chảy phù sa”... mà còn là một đất nước vươn lên từ gian khổ, chiến tranh.
Câu hỏi 3
Câu hỏi 2 (trang 126 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Cảm nhận của nhà thơ về mùa thu Hà Nội có điểm gì đặc sắc?
Lời giải chi tiết:
Nhà thơ cảm nhận mùa thu Hà Nội với những nét đặc sắc sau:
- Mùa thu chia tay với cảm giác bâng khuâng lưu luyến
- Mùa thu mang ấn tượng về thời tiết thủ đô: “Sáng chớm lạnh trong lòng Hà Nội'.
- Mùa thu hiện lên đẹp nhưng buồn đến ám ảnh: “Những phố dài xao xác hơi may', “Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy'.
- Mùa thu gắn với kháng chiến: “Những phố dài xao xác heo may', “Người ra đi đầu không ngoảnh lại'.
=> Mùa thu Hà Nội đẹp nhưng mang nỗi buồn sâu lắng vì nhân vật trữ tình phải rời xa Hà Nội để tìm con đường thoát khỏi nô lệ và khổ đau.
Câu hỏi 4
Câu hỏi 3 (trang 126 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Phân tích đoạn thơ từ 'Mùa thu nay khác rồi' đến 'Những buổi ngày xưa vọng nói về'.
Lời giải chi tiết:
- Đoạn thơ này phản ánh mùa thu cách mạng và vui tươi, với thay đổi từ cảm giác bâng khuâng sang niềm vui tự hào.
- Cái nhìn từ phố phường đến cảnh núi đồi, trời xanh và đồng quê.
- Niềm hân hoan và tự hào về chủ quyền đất nước và truyền thống anh hùng của cha ông:
“Trời thu thay áo mới'
“Trong biếc nói cười thiết tha'
- Khám phá sâu sắc truyền thống bất khuất của dân tộc, bao gồm tính anh hùng và đơn giản.
- Nghệ thuật đặc sắc trong đoạn thơ: giàu hình ảnh gợi hình, tính nhạc mạnh; sử dụng điệp từ, giọng văn sôi nổi, cảm xúc mãnh liệt…
Câu hỏi 5
Câu hỏi 4 (trang 126 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Suy nghĩ và cảm nhận của Nguyễn Đình Thi về quê hương và đất nước trong phần cuối bài thơ (Từ 'Ôi những cánh đồng quê chảy máu' đến hết)?
Lời giải chi tiết:
- Đất nước trong chiến tranh với đau thương:
+ Máu và nước mắt: 'những cánh đồng quê chảy máu', 'dây thép gai đâm nát trời chiều', 'bát cơm chan đầy nước mắt…'.
+ Căm hờn: 'những năm đau thương chiến đấu… căm hờn'.
- Đất nước vùng lên giành chiến thắng:
+ Từ gian khổ để lao động và chiến đấu chống kẻ thù: 'những đêm dài hành quân nung nấu', 'dân ta yêu nước thương nhà'.
+ Hình ảnh đất nước chói lọi, quật khởi: 'Ôm đất nước những người áo vải/Đã đứng lên thành những anh hùng', 'Nước Việt Nam từ máu lửa/Rũ bùn đứng dậy sáng lòa'.
- Nghệ thuật đặc sắc: hình ảnh sáng tạo đầy sức gợi, sử dụng đối lập, xu hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn nổi bật.
Câu hỏi 6
Câu hỏi 5 (trang 126 SGK Ngữ văn 12 tập 1)
Nhận xét về độ dài ngắn của các câu thơ, cách chọn lựa hình ảnh và nhịp điệu trong bài thơ. Tác dụng của cách viết này là gì?
Lời giải chi tiết:
Bài thơ viết theo thể tự do với câu dài ngắn khác nhau và nhịp điệu linh hoạt. Cách viết này giúp:
- Tạo nên bức tượng đài sống động về đất nước trong chiến đấu và chiến thắng.
- Gợi lên cảm nhận rõ nét về chiến thắng của dân tộc: Kết quả của bao máu đổ, mồ hôi và nỗi đau; chiến thắng là tinh hoa của tình yêu và khát vọng hòa bình sâu thẳm.
- Tạo cảm hứng hào hùng cho khúc ca dân tộc từ nô lệ đến tự do, từ buồn đau đến niềm vui và hạnh phúc. Đây là vận động đẹp và sâu sắc trong tứ thơ của Nguyễn Đình Thi.