Buzz
1. Phân tích bài thơ 'Tiếng gà trưa' của Xuân Quỳnh - Mẫu 1
Nhà thơ Xuân Quỳnh là một trong những tên tuổi nổi bật của thi ca Việt Nam. Trong số các tác phẩm của bà, bài thơ 'Tiếng gà trưa' để lại ấn tượng sâu sắc với người đọc. Nhân vật trong bài thơ là một người cháu đang hành quân xa nhà và khi dừng lại bên một xóm nhỏ, âm thanh của tiếng gà đã gợi lại những kỷ niệm tuổi thơ đẹp đẽ.
‘Trên con đường hành quân xa’
Dừng lại bên một xóm nhỏ
Tiếng gà đang kêu trong ổ:
‘Cục... cục tác cục ta’
Nghe được âm thanh của nắng trưa
Cảm thấy đôi chân nhẹ nhõm hơn
Gợi nhớ về thời thơ ấu
Nhờ việc sử dụng điệp ngữ với từ 'nghe' cùng các hình ảnh như 'xao động nắng trưa', 'bàn chân nhẹ nhõm', và 'gọi về tuổi thơ', nhà thơ Xuân Quỳnh đã làm nổi bật cảm xúc hồi tưởng và nhớ nhung về những kỷ niệm ngọt ngào thời thơ ấu bên bà.
‘Tiếng gà trưa’
Ổ rơm chứa những quả trứng hồng
Đây là con gà mái mơ K
Những bông hoa điểm xuyết trắng
Đây là con gà mái vàng
Lông óng ánh như ánh nắng”
Người cháu nhớ nhất là kỷ niệm xem gà đẻ trứng và bị bà phát hiện, mắng yêu. Những lời trách móc nhẹ nhàng, xuất phát từ tình yêu thương vô bờ của bà.
‘Tiếng gà trưa’
Vẫn nghe thấy tiếng bà mắng
Gà đẻ mà con cứ nhìn
Rồi sau này mặt dày hơn
Cháu về nhìn vào gương
Lòng dại dột lo lắng…
Khi gió mùa đông đến
Bà lo lắng đàn gà bị chết
Cầu trời đừng có sương muối
Để cuối năm có thể bán gà
Cháu có thể được sắm quần áo mới”
Hình ảnh người bà hiện lên trong từng câu thơ một cách sống động và chân thực. Bà giản dị, mộc mạc, suốt đời ân cần và hy sinh cho con cháu. Bà chăm lo cho đàn gà, lo lắng vì chúng không chịu nổi cái lạnh, mong trời đừng có sương muối để gà không chết, cuối năm bán gà mua sắm quần áo mới cho cháu.
“Ôi chiếc quần chéo go,”
Ống quần rộng dài quét đất
Áo cánh trúc bâu
Đi qua nghe sột soạt”
Hình ảnh người bà hiện lên qua những vật dụng quen thuộc như chiếc quần chéo go ống rộng dài quét đất, và cái áo cánh trúc bâu với tiếng sột soạt khi di chuyển. Những đồ vật giản dị này gắn liền với ký ức tuổi thơ, dù vất vả nhưng tràn ngập hạnh phúc: “Tiếng gà trưa Mang bao nhiêu hạnh phúc Đêm cháu về nằm mơ Giấc ngủ hồng sắc trứng.” Khổ thơ cuối cùng nói về lý tưởng cao cả của người cháu khi tham gia cách mạng.
“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì lòng yêu tổ quốc
Vì xóm làng thân thuộc
Bà ơi, cũng vì bà”
Vì tiếng gà cục tác
Ổ trứng hồng tuổi thơ”
Sự lặp lại từ 'vì' bốn lần nhằm nhấn mạnh lý tưởng chiến đấu cao cả của người chiến sĩ. Người cháu chiến đấu không chỉ vì tình yêu quê hương mà còn vì lòng yêu thương sâu sắc dành cho bà. Cháu mong bà có một cuộc sống an yên và hạnh phúc khi tuổi đã cao. Bài thơ ngũ ngôn ngắn gọn nhưng giàu cảm xúc, với các biện pháp tu từ, thể hiện thành công thông điệp của tác giả. “Tiếng gà trưa” thể hiện phong cách của Xuân Quỳnh, gửi gắm tình cảm chân thành từ những điều bình dị. Hình ảnh thơ mộc mạc, giản dị nhưng đầy kỷ niệm và yêu thương, tạo nên tác phẩm sâu lắng và cảm động.
2. Phân tích bài thơ Tiếng gà trưa của Xuân Quỳnh - Mẫu số 2
Bài thơ 'Tiếng gà trưa' của Xuân Quỳnh gợi lại những ký ức tuổi thơ tươi đẹp và thể hiện sâu sắc tình cảm giữa bà và cháu. Được viết theo thể ngũ ngôn, bài thơ tuy ngắn gọn nhưng hàm súc. Âm thanh của tiếng gà ở làng quê Việt Nam là nhịp điệu chủ đạo. Nhân vật trữ tình là một người lính hành quân, tạm dừng nghỉ bên xóm nhỏ, và tiếng gà trưa gợi nhớ về kỷ niệm tuổi thơ.
“Trên con đường hành quân dài dằng dặc
Dừng lại nghỉ chân tại một xóm nhỏ
Nghe tiếng gà từ ổ cục tác:
“Cục... cục tác cục ta”
Âm thanh làm xao động giữa nắng trưa
Cảm giác chân đỡ mỏi
Những âm thanh gọi về tuổi thơ”
Nhà thơ Xuân Quỳnh đã khéo léo sử dụng điệp ngữ, lặp lại từ 'nghe' ba lần, cùng với các hình ảnh như 'xao động nắng trưa', 'bàn chân đỡ mỏi', và 'gọi về tuổi thơ' để nhấn mạnh cảm xúc xao xuyến của người lính khi nhớ về những ngày tháng yên bình bên bà. Những cảm xúc này đưa người cháu trở về với ký ức tuổi thơ.
“Tiếng gà trưa
Ổ rơm hồng chứa những quả trứng
Con gà mái mơ đây
Trên lông điểm xuyết những đốm trắng
Con gà mái vàng đây
Lông của nó sáng như ánh mặt trời”
Hình ảnh con gà mái mơ và gà mái vàng hiện lên rất rõ nét, gắn bó với ký ức tuổi thơ của từng đứa trẻ ở làng quê. Trong số đó, kỷ niệm đáng nhớ nhất với người cháu là khi lén xem gà đẻ trứng và bị bà phát hiện, mắng mỏ:
Tiếng gà gáy giữa trưa
Vẫn nghe thấy tiếng bà quở trách
- Gà đẻ mà lại dám nhìn
Rồi mai này mặt mũi mày sẽ ra sao
Cháu trở về, soi gương kiểm tra
Lòng dạ lo âu
Lời bà trách mắng xuất phát từ sự yêu thương và quan tâm sâu sắc. Người cháu thật sự lo lắng, vội vàng về nhà lấy gương soi vì tin vào lời bà. Khi nhớ lại, người cháu không thể quên những kỷ niệm mùa đông lạnh giá, khi bà chăm sóc cho đàn gà:
Khi mùa đông đến
Bà lo lắng đàn gà bị bệnh
Cầu trời đừng có sương muối
Để cuối năm có thể bán gà
Và mua sắm quần áo mới cho cháu
Hình ảnh người bà tần tảo, vất vả hiện lên rõ ràng qua từng câu thơ. Bà chăm sóc đàn gà, cầu mong trời không có sương muối để đàn gà sống sót, cuối năm bán gà để mua sắm quần áo mới cho cháu. Người cháu nhớ về bà qua những vật dụng quen thuộc, đơn giản:
“Ôi chiếc quần chéo go
Ống quần rộng và dài quét đất
Chiếc áo cánh trúc bâu
Lướt qua nghe tiếng sột soạt
Tuổi thơ của đứa cháu, mặc dù đầy thử thách, vẫn luôn tràn ngập niềm vui khi bên bà: “Tiếng gà trưa Đem lại bao hạnh phúc Đêm cháu về nằm mơ Giấc ngủ như màu hồng trứng” Tiếng gà trưa không chỉ gợi nhớ những ký ức hạnh phúc mà còn khơi dậy ước mơ về cuộc sống bình an, no đủ. Cuối cùng, bài thơ bộc lộ mục đích cao cả của người chiến sĩ:
“Cháu chiến đấu hôm nay
Vì tình yêu với tổ quốc
Vì tình cảm làng xóm thân thiết
Bà ơi, chính vì bà
Vì tiếng gà gáy buổi sáng
Những quả trứng hồng của tuổi thơ
Biện pháp điệp ngữ với từ 'vì' được lặp lại bốn lần nhằm nhấn mạnh mục đích cao cả của người lính. Người cháu không chỉ chiến đấu vì tình yêu quê hương, đất nước mà còn vì khát khao mang lại sự bình yên cho bà và những người thân yêu. Với ngôn từ giản dị và hình ảnh gần gũi, Xuân Quỳnh đã khắc họa thành công những kỷ niệm đẹp của tuổi thơ nơi thôn quê và thể hiện tình cảm bà cháu vô cùng chân thành và cảm động qua bài thơ 'Tiếng gà trưa'.
3. Phân tích bài thơ 'Tiếng gà trưa' của Xuân Quỳnh - Mẫu số 3
Xuân Quỳnh là một trong những nhà thơ nữ nổi bật của văn học hiện đại Việt Nam. Bà thường viết về những khoảnh khắc giản dị và gần gũi trong cuộc sống thường ngày. Thơ của bà có giọng điệu tươi mới, mạnh mẽ và trữ tình. Bài thơ 'Tiếng gà trưa' được sáng tác trong giai đoạn đầu của cuộc kháng chiến chống Mỹ, bày tỏ tình yêu quê hương đất nước và tình cảm sâu sắc giữa bà và cháu. Bài thơ theo thể năm chữ với cách gieo vần linh hoạt. Các câu thơ thường có vần liền ở câu hai và ba, xen kẽ với các câu vần giãn cách, tạo ra nhịp điệu uyển chuyển phù hợp để kể lại những kỷ niệm đẹp.
“Trên con đường hành quân dài
Dừng lại bên xóm nhỏ
Tiếng gà ai đã cục tác:
“Cục... cục tác cục ta”
Nghe tiếng gà giữa trưa hè
Nghe chân đỡ mệt mỏi
Nghe hồi tưởng về tuổi thơ”
Âm thanh của tiếng gà trưa in sâu trong tâm trí người chiến sĩ, gợi nhớ về tuổi thơ. Trong hàng triệu âm thanh của làng quê, tiếng gà cục tác nổi bật nhất, như một nguồn động viên tinh thần trên con đường hành quân. Lặp lại từ “nghe” ba lần để nhấn mạnh cảm xúc mà tiếng gà trưa mang lại. Xuân Quỳnh sử dụng ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, làm cho tiếng gà xao động không gian và lòng người. Tiếng gà trưa gợi lại ký ức tuổi thơ, không thể quên. Sự thay đổi trong cách hiểu câu thơ làm cho nghĩa thêm phong phú: “Nghe xao động nắng trưa” và “Nghe gọi về tuổi thơ” mang ý nghĩa bóng bẩy, còn “Nghe chân đỡ mỏi” có nghĩa đen. Đảo trật tự câu thơ tạo sự đa dạng âm điệu, diễn tả sự bồi hồi của tâm hồn. Tiếng gà trưa được cảm nhận từ nhiều giác quan và tâm hồn, mở đầu giản dị như đồng dao nhưng lại khiến người đọc cảm thấy nhẹ nhàng, sinh động và thân thiết. Những kỷ niệm tuổi thơ được gợi lại rõ nét qua từng câu thơ.”
“Tiếng gà giữa trưa
Ổ rơm với những quả trứng hồng
Đây là con gà mái tơ
Trên mình điểm những bông hoa trắng
Đây là con gà mái vàng
Lông của con gà lấp lánh như ánh mặt trời
Mỗi câu văn đều đi kèm với một câu mô tả, sử dụng kết cấu song song và lặp lại từ “này” để chỉ dẫn và khuyến khích người đọc tưởng tượng. Các tính từ như “hồng”, “trắng”, “óng” tạo nên một bức tranh rực rỡ của đàn gà. Tác giả còn áp dụng biện pháp so sánh: “Lông óng như màu nắng” để nhấn mạnh vẻ đẹp rực rỡ của con gà. Bài thơ không chỉ mô tả tiếng gà trưa mà còn nhấn mạnh sự xuất hiện bất ngờ của “ổ rơm hồng những trứng”, như một phép lạ mà tiếng gà trưa mang lại. Xuân Quỳnh đã thành công trong việc xây dựng một bức tranh tuổi thơ đầy màu sắc và cảm xúc qua 'Tiếng gà trưa', giúp người đọc cảm nhận sự giản dị và ấm áp trong những ký ức tuổi thơ, cũng như tình cảm thiêng liêng giữa bà và cháu.
