Buzz
Đề bài: Khám phá nghệ thuật miêu tả qua đối thoại, vẽ nên bức tranh tâm hồn đặc sắc của nhân vật trong đoạn trích Thúy Kiều báo ân, báo oán.
Bài làm:
Thúy Kiều, đứa con gái với số phận trắc trở, vượt qua những khó khăn, cuối cùng cũng tìm thấy hạnh phúc bên Từ Hải. Chàng là người giúp nàng thoát khỏi bi kịch, đưa nàng ra khỏi nơi đau thương, và tạo cho nàng một địa vị xứng đáng. Đoạn trích 'Thúy Kiều báo ân báo oán' là một tác phẩm nghệ thuật độc đáo, Nguyễn Du tài năng diễn đạt qua ngôn ngữ đối thoại để hình dung rõ nét tính cách của Thúy Kiều và Hoạn Thư.
Vượt qua những thăng trầm, Kiều chính thức trở thành phu nhân của Từ Hải, có quyền lực và vị thế. Chỉ ở đây, nàng mới có khả năng đền đáp ân nghĩa và giải quyết những mối thù của quá khứ. Đoạn trích là lời báo ân của Thúy Kiều đối với Thúc Sinh và là lời báo oán dành cho Hoạn Thư. Nguyễn Du khéo léo sử dụng ngôn ngữ đối thoại để mô tả tâm lý và tính cách của các nhân vật.
Trong đoạn trích, nhân vật đầu tiên nổi bật là Thúy Kiều, người mà Nguyễn Du đã tận dụng mọi tài năng để xây dựng một màn đối thoại sống động. Mỗi lời của Kiều đều chứa đựng trọng trách của tình cảm, báo đền cho những người đã giúp đỡ nàng khi cần. Nàng nói:
'Nghĩa nặng nghìn non, Lâm Tri người cũ còn nhớ không? Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng, Tại ai há dám phụ lòng cố nhân. Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân, Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là. Vợ chàng quỷ quái tinh mà, Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau. Kiến bò miệng chén chưa lâu, Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa.'
Đúng với bản chất của mình, Thúy Kiều quyết định trả ơn trước khi giải quyết mối oán. Nàng muốn thanh toán nghĩa tình với những người đã giúp đỡ nàng trước khi đối mặt với những kẻ làm ác. Đầu tiên, nàng triệu Thúc Sinh đến, nhưng chàng vẫn giữ bản tính nhút nhát, bước vào sân địa đầy nỗi sợ 'mình dường dẽ run'. Thấy điều này, Kiều nhấn mạnh:
'Nàng rằng: Nghĩa nặng nghìn non
Lâm Tri người cũ chàng còn nhớ không?
Sâm Thương chẳng vẹn chữ tòng
Tại ai há dám phụ lòng cố nhân
Gấm trăm cuốn bạc nghìn cân
Tạ lòng dễ xứng báo ân gọi là'
Kiều nắm vững những ký ức đau lòng của chàng, thể hiện lòng biết ơn và tình cảm. Nàng biết ơn những ân tình mà Thúc Sinh đã ban cho nàng, dù không thể giữ nàng lâu dài hay mang lại danh phận cao quý. Nàng gọi về quá khứ để thanh toán nghĩa tình. Mặc dù thời gian đã trôi qua, nhưng nàng vẫn giữ vững trái tim biết ơn. Cách Thúy Kiều diễn đạt gần gũi, thân mật, là ngôn ngữ của sự quan tâm và tình nghĩa.
Sau khi trả ơn cho Thúc Sinh, Kiều không quên cảnh báo chàng:
'Vợ chàng quỷ quái tinh ma
Phen này kẻ cắp bà già gặp nhau
Kiến bò miệng chén chưa lâu
Mưu sâu cũng trả nghĩa sâu cho vừa'
Chàng đã giúp đỡ, nhưng vợ chàng lại là nguồn gánh nặng cho Kiều. Vì thế, Kiều cảnh báo chàng rằng lần này nàng sẽ không để cho người vợ 'quỷ quái tinh ma' của chàng thoải mái. Nàng sẽ đòi lại những gì mà nàng đã phải chịu đựng. Nhắc đến Hoạn Thư, nàng thể hiện sự đau lòng không chỉ về thể xác mà còn về tâm hồn. Trong đối thoại này, Nguyễn Du đã vẽ nên sự biến đổi trong tâm lý và tính cách của Kiều. Nàng trở thành một Thúy Kiều mạnh mẽ, không còn nhu nhược như trước. Nàng bày tỏ quyết tâm báo thù những tổn thương do Hoạn Thư gây ra.
Sau khi bày tỏ lòng biết ơn đối với Thúc Sinh, Kiều cảnh báo về mối thù, sự oán trách dành cho Hoạn Thư - người đã làm nàng đau khổ. Nguyễn Du thông qua đối thoại của Thúy Kiều - Thúc Sinh, làm nổi bật tính cách của nàng Kiều. Nàng vẫn giữ được sự thông minh, xinh đẹp, và lòng nhân hậu, nhưng không còn yếu đuối như trước. Đối mặt với Hoạn Thư, nàng không chờ đợi, mà ngay lập tức phát ngôn:
'Tiểu thư cũng có bây giờ đến đây
Đàn bà dễ có mấy tay
Đời xưa mấy mặt đời này mấy gan
Dễ dàng là thói hồng nhan
Càng cay nghiệt lắm càng oan trái nhiều'
Lời đầu tiên là một chuỗi lời châm biếm, mỉa mai của Kiều đối với Hoạn Thư. Kiều mỉa mai rằng có lẽ Hoạn Thư chưa từng tưởng tượng đến việc hai người sẽ đổi vai, kẻ chủ thành tớ và tớ trở thành chủ như ngày hôm nay. Nàng cũng cảnh báo rằng thói hồng nhan của Hoạn Thư sẽ đem lại thêm uất ức và đau khổ cho chính mình. Tính cách mạnh mẽ và sắc sảo của Kiều được thể hiện rõ qua từng câu chữ, làm cho nàng trở thành người phụ nữ đầy ấn tượng.
Kết thúc đoạn trích, ta lại một lần nữa nhận thức được tâm lý và tính cách của Kiều thông qua các đoạn đối thoại. Nàng quyết định tha thứ cho Hoạn Thư, bộc lộ lòng nhân hậu, tính cách dịu dàng, nhưng cũng thấy được sự yếu đuối của người phụ nữ. Kiều hiểu, mình cũng là phụ nữ, hiểu được một chút về tâm hồn đàn bà.
Trong đoạn trích này, bằng đối thoại, Nguyễn Du không chỉ tạo dựng tính cách nhân vật Kiều là người nhân hậu và sắc sảo, mà còn mô tả tính cách của Hoạn Thư - một người thông minh, khôn khéo và một chút xảo quyệt.
Dưới tác động của Kiều, Hoạn Thư đến để đối mặt với những oán hận mà nàng đã gây ra khi Kiều là tôi tớ ở phủ họ Hoạn. Dù bị làm kinh ngạc trước sự uy nghiêm, Hoạn Thư vẫn bình tĩnh đối đáp với Kiều:
'Nói thật lòng, tôi cũng có phận đàn bà
Ghen tuông là bình thường trong tình yêu
Cân nhắc trước khi viết kinh thư
Và khi rời đi, chẳng còn theo đuổi nữa
Những tình cảm riêng tư, kính yêu của chúng ta
Cùng chung cho dễ thương và nhân hậu
Khiến vấn đề trở nên phức tạp
Nhưng tôi xin nhờ lòng rộng lượng để vượt qua mọi khó khăn'
Khi Thúy Kiều buộc tội Hoạn Thư và cảnh báo nàng phải đền đáp những gì đã làm cho Kiều, tính cách thực sự của Hoạn Thư mới hiện lên rõ ràng. Lời nói của nàng toát lên sự thông minh và lý trí. Hoạn Thư thừa nhận cảm xúc ghen tuông, nhưng đồng thời cũng đưa ra lý lẽ thấu đáo về tình cảm và ân nghĩa đã trải qua. Nguyễn Du khéo léo vẽ nên tính cách đầy sắc bén, tài năng của Hoạn Thư thông qua đoạn đối thoại này.
Không chỉ thế, Hoạn Thư còn so sánh Kiều với 'lượng bể' to lớn, đặt Kiều vào tình thế khó khăn. Nếu Kiều không tha cho nàng, thì Kiều cũng sẽ trở thành người nhỏ nhen. Điều này cho thấy Hoạn Thư là người tinh tế và khôn ngoan. Nguyễn Du tài năng khi chỉ cần vài câu thơ ngắn đã làm nổi bật tính cách của Hoạn Thư - một con người khôn khéo, sắc bén, và đầy xảo quyệt.
Bằng ngôn ngữ tượng trưng và bút pháp tinh tế, Nguyễn Du đã tạo ra những đoạn đối thoại ngắn nhưng mạch lạc giữa các nhân vật, vẽ nên tính cách của từng người trong đoạn trích Kiều báo ân báo oán. Từ đối thoại Kiều - Thúc Sinh, Kiều hiện lên với tính cách hiền dịu, ân cần, nhưng cũng trọng tình trọng nghĩa. Đối thoại Kiều - Hoạn Thư là sự sắc sảo và uy quyền, với Kiều trở thành một người phụ nữ mạnh mẽ. Và với Hoạn Thư, chỉ với vài câu thơ, Nguyễn Du đã làm nổi bật tính cách thông minh, sắc bén, và xảo quyệt của nhân vật này.
Khi nhắc đến những câu thơ, tâm tưởng ta vẫn lưu luyến với tính cách của Thúy Kiều qua những đối thoại tinh tế, ân cần và sắc sảo. Đặc biệt, ấn tượng với Hoạn Thư - một người khôn ngoan, xảo quyệt đến không ngờ. Nguyễn Du thật sự là một thi sĩ tài năng, vẽ nên bức tranh tâm hồn nhân vật chỉ bằng những dòng thơ ngắn nhẹ nhàng. Ông xứng đáng là một danh nhân văn hóa vô song của Việt Nam.
