Cấu trúc
Cấu trúc tham khảo số 1
1. Mở bài:
- Tổng quan về Nguyễn Tuân: một nhà văn tài năng và thông thái.
- Giới thiệu về truyện ngắn 'Chữ người tử tù'.
2. Phần thân:
a. Bối cảnh đặc biệt trong truyện
- Huấn Cao - một tù nhân và quản ngục gặp nhau trong một tình huống không bình thường: nhà tù làm việc.
- Tình huống này giúp tôn lên vẻ đẹp của Huấn Cao, chỉ ra lòng nhân ái đặc biệt của quản ngục và phản ánh chủ đề của tác phẩm: tôn vinh cái đẹp, cái tốt có thể chiến thắng cái xấu, cái ác ngay cả trong bóng tối, nơi ác quỷ đang cai trị.
b. Tính cách của các nhân vật
* Nhân vật Huấn Cao
- Huấn Cao là một nghệ sĩ tài năng:
+ Sở hữu “khả năng viết chữ vô cùng nhanh và đẹp”. Mỗi từ của Huấn Cao đều mang trong đó ước mơ và khát vọng của một cuộc đời.
+ “Có chữ của ông Huấn là có cả kho báu trời đất”.
⇒ Tôn vinh tài năng của Huấn Cao, Nguyễn Tuân thể hiện triết lý nghệ thuật của mình: tôn trọng những con người tài năng, trân trọng nghệ thuật thư pháp truyền thống của dân tộc.
- Một anh hùng đầy oai phong
+ Được thể hiện qua các hành động: không e dè, không còn gì để mất.
+ Dù hoàn cảnh thế nào, oai phong của Huấn Cao vẫn không thay đổi.
- Một con người có tính cách cao quý, trong sáng
+ Coi trọng giá trị của chữ: ngoài tình bạn không vì vàng bạc mà cho chữ.
+ Về quản ngục:
Lúc đầu, Huấn Cao bị quản ngục coi thường vì chỉ xem hắn là một kẻ nhỏ nhen.
Nhưng sau này, khi nhận ra tấm lòng của quản ngục, Huấn Cao không chỉ giao chữ mà còn coi quản ngục như tri âm tri kỉ.
⇒ Huấn Cao là biểu tượng của sự đẹp đẽ giữa tài năng và lòng nhân ái của nghệ sĩ, của anh hùng bất khuất dù trong hoàn cảnh bất lợi.
* Nhân vật quản ngục
- Một tấm lòng nhân ái.
- Một người có sở thích cao quý: chơi với chữ.
c. Cảnh trong văn bản: “Một khung cảnh chưa từng thấy”
- Không gian: nhà tù tối tăm, ẩm ướt, bẩn thỉu.
- Thời gian: đêm khuya.
- Biểu hiện:
+ Người giao chữ là một tù nhân, người nhận chữ là quản ngục.
+ Người giao chữ bị giam cầm, xiềng xích, nhưng vẫn tỏ ra vĩnh cửu, tự do, hoạt bát trong khi quản ngục - người nhận chữ trở nên nhút nhát, bị động.
+ Tù nhân lại trở thành người khuyên bảo quản ngục.
- Sự thay đổi vị thế
+ Tầm quan trọng của lời khuyên từ Huấn Cao: cái đẹp có thể tồn tại trong những nơi tăm tối, nơi ma quỷ thống trị nhưng không thể sống chung với cái xấu, cái ác. Sự đẹp đẽ chỉ có ý nghĩa khi được bảo toàn bởi lòng trung thành.
+ Tác dụng: làm cho con người trở nên nhân văn.
⇒ Điều đặc biệt ở đây không chỉ là nghệ thuật lịch thiệp, cao quý được thể hiện trong một môi trường u ám, hằn lên một hình ảnh tự do, tinh thần tươi mới của người giao chữ là một tù nhân. Điều đặc biệt hơn cả là ở chốn tù tội ảm đạm ấy, cảnh tượng giao chữ lại trở thành biểu tượng cho sự sáng tạo, sự đẹp đẽ, người sắp phải chết vẫn có thể tạo ra cảm hóa cho quản ngục. Điều này đã tạo ra một ánh sáng rực rỡ, bất tử cho hình ảnh của Huấn Cao.
3. Kết luận:
- Nhận định tổng quan về giá trị của văn bản.
Xem các cấu trúc tham khảo khác tại đây:
Ví dụ
Ví dụ số 1
Nguyễn Tuân là một nhà văn lớn của văn học hiện đại Việt Nam. Mỗi đoạn văn của Nguyễn Tuân đều như một nét bút tài hoa, như một điêu khắc tinh tế trên mặt ngôn từ quý của ngôn ngữ (Tạ Tỵ). Một trong những tác phẩm nổi bật của ông là Chữ người tử tù. Trong tác phẩm này, hình ảnh nhân vật Huấn Cao và cảnh giao chữ được nhấn mạnh.
Huấn Cao là một ví dụ điển hình cho phong cách văn học lãng mạn. Văn học lãng mạn thường tạo ra những hình ảnh lý tưởng. Điều này có nghĩa là nhà văn thường mô phỏng những vẻ đẹp hoàn hảo. Nhân vật viết theo phong cách lãng mạn thường được biểu hiện như một con người phi thường, thể hiện điều nhà văn mơ ước, khao khát. Huấn Cao chính là một ví dụ. Từ khả năng viết chữ đến phẩm chất nhân văn, từ phẩm chất nhân văn đến sức mạnh, tất cả đều rất đặc biệt. Có thể nói Huấn Cao là một giấc mơ về nhân văn của Nguyễn Tuân.
Là một nghệ sĩ tài năng, phẩm chất đầu tiên của Huấn Cao là tài năng. Câu chuyện bắt đầu bằng cuộc trò chuyện giữa hai nhân vật, một trong số đó là Huấn Cao. Mặc dù Huấn Cao không xuất hiện trực tiếp ở đây, nhưng đủ để chúng ta nhận ra sự nổi tiếng của ông với tài viết chữ đẹp. Đó là nghệ thuật thư pháp - một nghệ thuật truyền thống và cao cấp của dân tộc. Mỗi chữ viết là một tác phẩm nghệ thuật, là sự thể hiện của tâm hồn người viết. Mỗi chữ viết là một hiện thân của phẩm chất, của tài năng. Chữ của Huấn Cao thể hiện nhân cách của ông. Nó quý giá không chỉ vì đẹp mắt, mà còn vì là tiếng nói của khát vọng cuộc đời. Vì vậy, việc có được chữ của Huấn Cao trở thành ước nguyện lớn nhất, linh thiêng nhất của quản ngục. Để có được chữ của Huấn Cao, quản ngục sẵn lòng hy sinh tất cả, kể cả quyền lợi và sinh mạng của mình. Nhưng Huấn Cao không chỉ là một tài năng, sâu xa hơn, ông còn có một tấm lòng - tấm lòng biết trân trọng phẩm chất nhân văn.
Một nhà văn nước ngoài đã nói về chân lí sâu xa. Hãy đập vào trái tim mình thiên tài là ở đó. Thì ra gốc của tài năng là ở trái tim, gốc của tài năng là tấm lòng. Tấm lòng biết trân trọng phẩm chất nhân văn là gốc rễ của nhân cách Huấn Cao. Trong mắt Huấn Cao, quản ngục chỉ là một kẻ không đáng kể, giữa họ là một khoảng cách lớn. Thực ra, quản ngục cũng có những ưu điểm để đối xử với những tù nhân thông thường. Đó là quyền lực và tiền bạc. Nhưng Huấn Cao không phải là loại tù nhân đó, quyền lực không thể ép ông viết chữ, tiền bạc không thể mua được chữ của ông. May mắn thay, quản ngục lại có một tấm lòng trong sáng - tấm lòng biệt nhỡn tri kỉ. Và tấm lòng này đã khiến Huấn Cao bị ấn tượng. Sự ấn tượng này của Huấn Cao là nguồn gốc dẫn đến cảnh giao chữ.
Vậy là việc Huấn Cao viết chữ không phải là việc trả nợ bình thường, không phải là việc một người sắp bị xử tử đang trao tài sản cuối cùng cho người sống, cũng không phải là cơ hội cuối cùng để Huấn Cao thể hiện tài năng, mà thực ra là sự xúc động của một tấm lòng trước một tấm lòng.
Và cảnh giao chữ được Nguyễn Tuân gọi là cảnh chưa từng có. Vì trước hết, nó phải diễn ra ở nơi trang trọng, đàng hoàng, nhưng thực tế lại diễn ra trong căn phòng giam chật hẹp, bẩn thỉu. Và người tạo ra vẻ đẹp thường thuộc về thế giới tự do, nhưng ở đây lại là một tù nhân sắp bị hành quyết. Đặc biệt ở đây, có một sự đảo ngược chưa từng thấy. Người nắm quyền đang bị mất quyền lực, nhúm nhíp trước Huấn Cao, trong khi người bị coi là mất quyền sống là Huấn Cao lại trở nên mạnh mẽ khi viết chữ và tư vấn cho quản ngục. Và quản ngục kính trọng Huấn Cao như một vị thánh nhân: Kẻ mê muội này xin bái lĩnh. Cảnh giao chữ khẳng định chiến thắng của vẻ đẹp, phẩm chất nhân văn trước cái xấu, cái ác. Trong căn phòng giam ẩm, ánh sáng của đèn dầu đã xua tan bóng tối, mùi thơm của mực đã đánh bay mùi của phân chuột, phân gián, và tấm lụa trắng đã xóa sạch sự u ám của nhà tù. Lúc này, vẻ đẹp đang chiến thắng hoàn toàn cái xấu, cái ác. Trong những con người ấy, họ chỉ còn là niềm kính trọng, tôn kính vẻ đẹp. Và phẩm chất nhân văn của Huấn Cao đang tỏa sáng, dẫn dắt quản ngục - một kẻ lạc lối, nhầm đường. Qua đó tác giả cũng khẳng định rằng vẻ đẹp có thể tồn tại ở mọi nơi, mọi lúc, chiến thắng mọi cái xấu, cái ác. Và vẻ đẹp có thể cứu rỗi tâm hồn con người, giúp con người hiểu nhau hơn, gần nhau hơn. Vẻ đẹp sẽ không bao giờ biến mất, ngay cả khi bị đàn áp. Đó là giá trị nhân văn của tác phẩm.
Với nghệ thuật vẽ mây, nảy trăng và nghệ thuật đối lập, Nguyễn Tuân đã làm nổi bật hình ảnh Huấn Cao và khẳng định chiến thắng của vẻ đẹp. Đồng thời, nhà văn còn sử dụng ngôn ngữ cổ: tri kỉ, phẩm chất nhân văn, bái lĩnh, sở nguyện... mang lại cho câu chuyện một không khí và nhịp điệu của thời phong kiến, giúp nhà văn tái hiện câu chuyện của một thời đại vinh quang.