Buzz
I. Tại sao chị em Liên cố thức để được nhìn chuyến tàu đi qua phố huyện?
1. Đối với tất cả mọi người
- Tìm kiếm một chút ánh sáng mới:
+ Chị Tí: Mỗi ngày đi săn cua và bắt tép, tối về mới dọn cái hàng nước dưới gốc cây bàng: ít khi kiếm được nhiều, nhưng mỗi chiều chị đều dọn hàng, từ lúc trời chập tối cho đến khuya. Do đó, việc dọn hàng sớm hay muộn cũng chẳng khác biệt gì.
+ Bác Siêu: Bán phở (gánh) nhưng ở thị trấn này, món quà của bác Siêu là một điều xa xỉ, hai chị em Liên không bao giờ có khả năng mua được.
+ Bác Xẩm: Ngồi trên chiếc chiếu nhỏ, cái thau sắt trắng đặt trước mặt, nhưng bác vẫn chưa bắt đầu hát vì vẫn chưa có khách.
=> Tất cả những người đó đều làm những công việc quen thuộc của mình, nhưng có vẻ không chỉ vì lợi ích cá nhân. Họ làm vì thói quen? Vì tránh sự cô đơn ban đêm ở phố huyện nghèo? Hay vì chính những người đó trong bóng tối mong chờ một chút sự sáng rõ hơn cho cuộc sống khó khăn hàng ngày của họ.
- Liên, nhạy cảm và còn trẻ: Ngồi yên lặng bên mấy chai thuốc sơn đen, đôi mắt chị lặng lẽ ngập đầy bóng tối, và cái buồn của buổi chiều quê lâu đã thấm sâu vào tâm hồn ngây thơ của chị. Liên không hiểu tại sao, nhưng chị cảm nhận được nỗi buồn man mác trước cái khoảnh khắc của hoàng hôn.
- Trạng thái hiện tại: Một niềm vui giữa bóng tối tại phố huyện.
+ Bóng tối bao trùm dần, trời bắt đầu tối (cụ Thi rơi vào bóng tối), ánh đèn đang dần nhạt đi, đường phố và các con hẻm dần trở nên u tối. Đêm đang bao phủ lên con đường dẫn ra sông, con đường qua chợ về nhà, các con hẻm vào làng cũng chìm trong bóng tối hơn. Đêm vẫn tiếp tục ôm trọn xung quanh, là đêm của vùng quê, và xa xa, những cánh đồng vẫn im lìm và yên bình, đêm ở trong phố, yên tĩnh và đầy bóng tối.
+ Ánh sáng mờ nhạt, rải rác: Đèn đỏ phương Tây như lửa cháy và những đám mây hồng như than đang tàn dần trong bóng đêm. Những nguồn sáng đó chỉ chiếu ra ở ngoại ô phố khiến cát trở nên lấp lánh và đường mấp mô vì những viên đá nhỏ một bên sáng một bên tối, một số cửa hàng vẫn mở nhưng chỉ có một khe ánh sáng hé ra. Bầu trời đầy ngàn sao lấp lánh, xen lẫn với những vệt sáng của đom đóm bay là trên mặt đất hay dọc theo cành cây, dải sáng gần gũi xung quanh đèn đứng trên chõng của chị Tí, dọc theo con đường nhỏ trong phố, một chấm sáng nhỏ lơ lửng trên đất, mất đi, lại xuất hiện. Giờ chỉ còn ánh đèn nhỏ của chị Tí và ngọn lửa nhỏ của bác Siêu, chiếu sáng một miền đất với bên trong cửa hàng, đèn nhỏ và yếu từ ngọn đèn của Liên chiếu qua cửa. Thông qua lỗ lá của cây bàng, hàng nghìn ngôi sao vẫn tỏa sáng; một đom đóm bám vào dưới mặt lá, nhấp nháy nhỏ xanh, hai ba người cầm đèn lồng đang lung lay trong bóng tối.
+ Cuộc sống ngày càng trở nên buồn tẻ theo nhịp điệu của bóng tối và ánh sáng:
Thời khắc của hoàng hôn: buổi chiều êm đềm như giấc ngủ, tiếng ếch nhái kêu rên từng cơn ngoài cánh đồng. Hai chị em Liên nhìn ra phố một cách nhẹ nhàng. Chợ đã dần vắng bóng từ lâu. Mọi người đều đã về hết và tiếng ồn ào cũng đã tan biến... Một vài người bán hàng đêm còn đứng lại trò chuyện ít nhiều. Những người bán hàng đang uể oải dọn dẹp hàng hóa; bà già điên xuất hiện rồi biến mất vào đêm tối, tiếng cười vang nhỏ dần về phía làng.
Đêm đã buông xuống: các nhà cửa đã đóng chặt, im lìm, những đứa trẻ tụ họp lại trên vỉa hè, hai chị em Liên ngồi yên trên chõng, quan sát những người trễ hẹn, lả lơi đi trong bóng tối. Bác Siêu cúi xuống để tái tục lửa, thổi vào cái ống nứa nhỏ. Bóng tối mênh mang lan tỏa xuống đất, một không gian u ám kéo dài đến hàng rào hai bên ngõ, tất cả các ngõ trong phố huyện giờ đây đều trở nên nhỏ bé trước nơi bán nước của chị Tí.
- Kỉ niệm quá khứ:
+ Lôi cuốn, sống động: Liên nhớ lại những kỷ niệm khi ở Hà Nội, được thưởng thức những món quà ngon lành, mới mẻ - thời điểm mẹ Liên có nhiều tiền, được đi dạo quanh Hồ Tây, thưởng thức những ly nước đá xanh đỏ mát lạnh.
+ Nhiều ánh sáng. Bên cạnh đó, những kỷ niệm về Hà Nội không rõ ràng lắm, chỉ là một vùng sáng rực lên và lung linh. Hà Nội có quá nhiều ánh đèn!
- Chuyến tàu:
+ Đó là hoạt động cuối cùng của đêm tối.
+ Mọi người đều mong chờ: Bác Siêu nhìn ra phía ga và bắt đầu nói; Đèn ghi đã sáng rồi.
+ Một điều khác thường: Liên nhìn thấy một ngọn lửa xanh biếc, gần mặt đất như hình ma trơi. Tiếng còi xe lửa vang vọng xa xôi, kéo dài qua đêm tối. Hai chị em nghe thấy tiếng còi ồn ào, tiếng xe lửa rít mạnh khi vào ga. Một đám khói bắt đầu bay lên, rồi tiếng hành khách ồn ào len lỏi. Tiếng còi tiếp tục vang lên và tàu bắt đầu chạy đi... đoàn tàu vượt qua, các đèn sáng chiếu sáng xuống đường. Liên chỉ nhìn thấy các toa hàng trên sang trọng, đám người, đồ đạc và xe lửa lấp lánh, và các cửa kính toa sáng.
+ Gây xáo trộn cuộc sống yên bình: Tiếng động của xe lửa dần dần im lặng, mất dần vào bóng tối, làm cho cả phố huyện trở lại yên bình.
+ Mặc dù không phải là thế giới của chị em Liên, nhưng họ đã trở về Hà Nội! Liên nhấn nhá theo những suy tưởng. Hà Nội xa lạ, Hà Nội rực rỡ, hồi hộp và sôi động. Chuyến tàu như đưa họ đến một thế giới khác. Một thế giới hoàn toàn mới, so với ánh sáng của đèn chị Tí và lửa của bác Siêu.
+ Kích thích những khao khát mơ hồ nhưng đầy đắng cay. Những con người trong bóng tối mong chờ một điều gì đó sáng sủa cho cuộc sống nghèo khó hàng ngày của họ. Liên nhẹ nhàng theo những suy tưởng.
II. Ý nghĩa
- Sự thông cảm với cuộc sống nghèo khó, không danh vọng, không ý nghĩa: Ước mơ rất bình thường và nhỏ bé, chỉ là một chuyến tàu vụt qua trong đêm tối.
- Thể hiện cái nhìn lạc quan về con người: Họ có sự kết nối, mong muốn thay đổi trong cuộc sống. Tất cả mọi người đều có ước mơ, mong chờ một sự thay đổi nào đó. Dù mơ hồ và phân tán. Điều đó chứng tỏ, mặc dù ngày càng tối tăm, cảnh vật có thể phai nhưng tâm hồn và cuộc sống của họ không phai mờ, đặc biệt với những đứa trẻ như chị em Liên.
