Buzz
I. Phác thảo dàn ý
1. Phần mở đầu
- Giới thiệu về tác giả và tác phẩm: 'Tôi đi học' là một truyện ngắn nổi bật của nhà văn Thanh Tịnh.
- Tóm tắt nội dung và nghệ thuật chính của tác phẩm: Tác phẩm hồi tưởng những ký ức trong sáng về ngày đầu tiên đi học.
2. Phần nội dung chính
a. Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” trong ngày đầu tiên đến trường
* Cảm xúc của nhân vật trên con đường tới trường
- Thiên nhiên: Những ký ức về buổi tựu trường đầu tiên được nhân vật “tôi” nhớ lại gắn liền với thời điểm cuối thu, khi cây cối đang rụng lá. Những chiếc lá khô xào xạc trên đường, tưởng như vô cảm, lại trở thành những màu sắc và âm thanh đặc biệt gợi nhớ về ngày khai trường đầu tiên.
- Con người: Hình ảnh những em nhỏ nhút nhát trong lần đầu tiên đến trường là điều khiến tác giả nhớ về buổi khai giảng của chính mình.
- Tâm trạng nhân vật: Những ký ức ngọt ngào từ thuở bé tràn ngập niềm vui và háo hức giống như cảm xúc của chính mình trong ngày khai giảng.
- Ký ức của nhân vật: Tác giả nhớ từng chi tiết trên con đường đến trường, với sương thu và gió lạnh làm cho con đường dài và hẹp trở nên đặc biệt trong mắt trẻ thơ, chỉ vì một lý do đơn giản: “Hôm nay tôi đi học”. Những suy nghĩ, hành động, và cảm nhận của cậu bé, từ bộ quần áo đến hành trang, đều phản ánh sự trưởng thành nhưng vẫn giữ được nét hồn nhiên của trẻ con.
* Cảm xúc của nhân vật “tôi” khi ở sân trường
- Cảm nhận của cậu học trò về ngôi trường thay đổi rõ rệt, cậu cảm thấy vừa ngạc nhiên, vừa nhỏ bé và lo lắng trước sự uy nghi và trang trọng của ngôi trường. Cậu bé và các bạn xung quanh giống như “những chú chim non đứng bên tổ, nhìn ra bầu trời rộng lớn muốn bay nhưng còn e dè, ngập ngừng”.
- Hình ảnh so sánh thể hiện sự ngây thơ và hồn nhiên trong tâm hồn cậu bé, cùng với cảm giác lo lắng và hoang mang khi bắt đầu một chặng đường mới. Những suy nghĩ và cảm nhận của cậu trước những thay đổi, bạn bè, và thầy cô vừa bộc lộ sự ngây thơ, vừa thể hiện tâm trạng bối rối và cảm xúc lẫn lộn của việc lần đầu xa mẹ.
* Tâm trạng của nhân vật khi vào lớp và bắt đầu bài học đầu tiên
- Lớp học như một thế giới hoàn toàn khác biệt so với bên ngoài khung cửa. Ngồi trong lớp, cậu bé cảm nhận những cảm giác lạ lẫm và quen thuộc đan xen, như một khoảnh khắc chuyển giao từ thế giới tuổi thơ vui đùa sang một giai đoạn học tập nghiêm túc và đầy thử thách.
⇒ Diễn biến tâm trạng của nhân vật “tôi” để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc, không chỉ bởi sự ngây thơ mà còn bởi khả năng gợi nhớ về chính tuổi thơ của mỗi chúng ta.
b. Cảm nhận về nghệ thuật
- Nghệ thuật khắc họa tâm trạng nhân vật được thể hiện một cách tinh tế và sâu sắc.
- Sự kết hợp hài hòa giữa miêu tả và kể chuyện giúp cảm xúc và tâm trạng của nhân vật được bộc lộ một cách tự nhiên và hợp lý.
3. Phần kết luận
- Khẳng định giá trị của tác phẩm: 'Tôi đi học' không chỉ thu hút người đọc bởi nghệ thuật kể chuyện và xây dựng hình ảnh, mà còn khơi dậy những kỷ niệm đẹp và trong sáng của ngày tựu trường trong mỗi chúng ta.
- Đánh giá và liên hệ: Truyện ngắn 'Tôi đi học' đã góp phần tạo nên thành công cho nhà văn Thanh Tịnh.
II. Phân tích truyện ngắn 'Tôi đi học' của Thanh Tịnh một cách sâu sắc
Thanh Tịnh, tên thật là Trần Văn Ninh (1911-1988), quê ở Huế, nổi tiếng với bút danh Thanh Tịnh. Bắt đầu sự nghiệp văn học từ năm 1933, ông ghi dấu ấn mạnh mẽ qua truyện ngắn và thơ. Các tác phẩm của ông đều mang sắc thái cảm xúc dịu dàng, thanh khiết nhưng cũng lấp lánh nỗi buồn sâu lắng. Ngôn ngữ của ông nhẹ nhàng, như những tâm sự sâu thẳm, để lại ấn tượng khó phai trong lòng người đọc. Thời học sinh là giai đoạn đẹp đẽ nhất của đời người, là lúc ta sống thật với bản thân và sự ngây thơ. Khoảnh khắc đầu tiên bước vào lớp học được Thanh Tịnh tái hiện chân thực trong truyện ngắn 'Tôi đi học' thuộc tập 'Quê mẹ' xuất bản năm 1941. Tác phẩm là một hồi ức ấm áp về ngày tựu trường ba mươi năm trước, được kể theo trình tự thời gian với những tâm trạng đáng nhớ.
Tâm trạng của nhân vật phát triển theo từng sự kiện quan trọng trong ngày đầu tiên đi học. Tác giả kể lại cảm xúc của một cậu bé lần đầu đến trường: từ sự ân cần của mẹ khi dắt tay trên con đường đến trường, đến sự ngưỡng mộ ngôi trường; từ sự hồi hộp khi nghe thầy gọi tên đến lo lắng khi phải xa mẹ để vào lớp học. Cảm xúc của nhân vật được thể hiện một cách tự nhiên và sâu lắng. Khung cảnh thiên nhiên ở đầu truyện gợi nhớ những kỷ niệm về ngày tựu trường: “Cuối thu, lá rụng nhiều và mây bàng bạc, lòng tôi lại dâng trào kỷ niệm buổi tựu trường…” Sự kết hợp giữa so sánh và hình ảnh gợi cảm tạo nên bức tranh thu mơ màng và quyến rũ.
Tác giả miêu tả cảm xúc của “tôi” khi mẹ dắt tay đi đến trường vào một buổi sáng thu đầy sương và gió lạnh. Cảnh vật quanh vẫn như cũ, nhưng với cảm giác hồi hộp, nôn nao lần đầu đi học, mọi thứ trở nên lạ lẫm và gần gũi hơn. Cậu bé cảm nhận sự trang trọng khi khoác áo mới, thể hiện sự trưởng thành và nghiêm túc hơn. Cậu tự hào khi cầm sách và bút, mặc dù còn chút ngây thơ. Suy nghĩ của cậu khiến người đọc mỉm cười với sự đáng yêu và chân thành của một đứa trẻ.
Hình ảnh những em nhỏ rụt rè dưới sự bảo bọc của mẹ trong lần đầu đến trường gợi nhớ ngày đầu tiên đi học của nhà văn. Dù đã qua nhiều năm, ký ức về buổi sáng thu đầy sương và gió lạnh, cùng mẹ dắt tay trên con đường hẹp, vẫn rõ nét. Tâm trạng bồi hồi và cảm giác mới mẻ của cậu khi thấy cảnh vật xung quanh thay đổi do sự thay đổi trong lòng mình: “Hôm nay tôi đi học”. Sự kiện này đánh dấu sự trưởng thành, không còn những trò nghịch ngợm của trẻ con, mà là bước vào thế giới học trò với nhiều trách nhiệm. Ý nghĩ ngây thơ và nghiêm túc của cậu bé trong ngày đầu đi học thật đáng yêu và sâu sắc.
Tác giả đã hồi tưởng về cảm xúc thuở nhỏ với niềm vui tươi sáng: Ý nghĩ ấy nhẹ nhàng lướt qua tâm trí như một làn mây trôi trên ngọn núi. So sánh tinh tế này làm nổi bật sự hồn nhiên của trẻ thơ. Cậu bé ngỡ ngàng trước khung cảnh đông đúc của sân trường làng Mĩ Lí, nơi mọi người đều trang phục chỉnh tề và gương mặt rạng rỡ. Trước đây, khi chỉ ghé qua trường, cậu cảm thấy nơi đây như một thế giới xa lạ. Nhưng giờ đây, khi chuẩn bị trở thành học sinh, trường học hiện lên oai nghiêm và cậu cảm thấy mình quá nhỏ bé. Cậu lo lắng và hồi hộp như những con chim con chưa dám rời tổ, khao khát tìm hiểu thế giới xung quanh và những người bạn mới: “Sau khi trống vang vọng khắp lòng tôi…”.
Đoạn văn miêu tả chi tiết về buổi học đầu tiên với sự hồi hộp, thấp thỏm: “Khi tên từng người được đọc lên, tôi cảm thấy trái tim như ngừng đập, quên cả mẹ đứng sau.” Cậu bé lo lắng khi phải xa mẹ nhưng cuối cùng cũng phải đối mặt với giờ học đầu tiên. Mặc dù cảm thấy mọi thứ xung quanh vừa xa lạ vừa quen thuộc, cậu bé vẫn tự tin bước vào lớp học: “Một mùi hương lạ lan tỏa trong lớp, và mọi hình ảnh trên tường đều khiến tôi cảm thấy mới lạ và thú vị…” Cậu nghiêm túc theo dõi thầy và chăm chú học tập: “Tôi vòng tay lên bàn, chăm chú nhìn thầy viết và lẩm nhẩm đọc.” Truyện ngắn “Tôi đi học” để lại dư âm bồi hồi về buổi tựu trường, một khoảnh khắc không bao giờ phai nhạt trong tâm trí mỗi người.
'Tôi đi học' là một trang văn tràn đầy chất thơ, khắc họa những kỷ niệm ngọt ngào của thời ấu thơ ngày tựu trường. Chất thơ hiện lên qua giọng văn dịu dàng và cảm động, gợi nhớ những ký ức đẹp đẽ và sâu lắng của thời học trò. Tác phẩm như một bản giao hưởng của những cảm xúc bâng khuâng và tình yêu thương về một thời để nhớ. Hằng năm, vào cuối thu, khi lá rụng nhiều và mây bàng bạc trên bầu trời, lòng tôi lại dâng trào những kỷ niệm ấm áp về buổi tựu trường.
