1. Phân tích và bình luận về tác phẩm 'Chí Phèo' – Mẫu tham khảo số 1
Nam Cao là một trong những nhà văn vĩ đại, nổi bật với khả năng khám phá nội dung sâu sắc và đổi mới hình thức nghệ thuật. Nhờ những thành tựu này, ông đã khẳng định được vị thế của mình như một tác gia xuất sắc trong nền văn học hiện đại Việt Nam.
Truyện ngắn 'Chí Phèo' (1941) được xem là một kiệt tác nhờ vào sự tài ba của Nam Cao trong việc khám phá những chiều sâu chưa được khai thác và sáng tạo nội dung nghệ thuật độc đáo. Tác phẩm thể hiện sự tinh xảo trong việc xây dựng nhân vật sống động, phân tích tâm lý nhân vật một cách sâu sắc, và kết cấu độc đáo. Ngôn ngữ trong truyện cũng rất phong phú và sinh động, phản ánh tài năng vượt trội của Nam Cao.
Khi nhắc đến văn xuôi, nghệ thuật xây dựng nhân vật luôn là một yếu tố quan trọng. Mỗi nhà văn có phong cách và mức độ thành công riêng. Trong 'Chí Phèo', Nam Cao đã xuất sắc trong việc tạo dựng cả các nhân vật chính diện lẫn phản diện, biến họ thành những hình mẫu tiêu biểu trong văn học.
Đối với các nhân vật phản diện, Nam Cao đã khắc họa ba nhân vật chính: Bá Kiến, Lí Cường và Đội Tảo. Trong đó, Bá Kiến nổi bật nhất với hình ảnh một con hổ tinh ranh, sử dụng mánh khóe để điều khiển Chí Phèo, khi thì tỏ ra dịu dàng, khi thì đe dọa. Nam Cao đã mô tả những thủ đoạn tàn ác của Bá Kiến một cách chân thực, phản ánh rõ nét sự áp bức của tầng lớp cường hào ác bá trước cách mạng tháng Tám.
Các nhân vật chính diện trong tác phẩm gồm Chí Phèo và Thị Nở. Mặc dù có số phận khác biệt, nhưng hai nhân vật này làm nổi bật nhau. Thị Nở làm nổi bật bi kịch của Chí Phèo, một nhân vật điển hình với số phận đặc biệt, đại diện cho những người bị đẩy vào bước đường cùng. Thành công lớn nhất của Nam Cao trong 'Chí Phèo' là việc xây dựng những hình mẫu văn học rõ nét, trong đó Chí Phèo là nhân vật nổi bật nhất.
Trong văn xuôi, nhân vật không chỉ thể hiện qua tâm lý mà còn qua tính cách. 'Chí Phèo' nổi bật với khả năng của Nam Cao trong việc khám phá và miêu tả tâm lý một cách chân thực và sâu sắc. Mỗi nhân vật đều có những đặc điểm tâm lý riêng: Bá Kiến hiểu rõ người đời và biết cách điều chỉnh hành vi; vợ Bá Kiến thì hiếu kỳ và lẳng lơ; người nông dân thì lo sợ tai họa.
Điểm đặc biệt trong 'Chí Phèo' là khả năng miêu tả tâm lý sâu sắc của Chí Phèo và Thị Nở. Cảnh Chí Phèo nhận bát cháo hành từ Thị Nở là một trong những đoạn văn đầy cảm xúc nhất, thể hiện sự tái sinh của Chí Phèo, từ sự ngạc nhiên đến cảm động, rồi khao khát được hòa nhập với cộng đồng.
Cấu trúc của tác phẩm rất đặc sắc, linh hoạt và phong phú. Nam Cao áp dụng kỹ thuật đảo ngược thời gian, bắt đầu từ hiện tại, lùi về quá khứ rồi trở lại hiện tại. Tác phẩm mở đầu và kết thúc tại lò gạch cũ, tạo nên một vòng tròn luẩn quẩn của cuộc đời Chí Phèo, đầy bi kịch và bế tắc.
Thêm vào đó, Nam Cao khéo léo sử dụng ngôn ngữ phù hợp với từng loại nhân vật. Ngôn ngữ của Bá Kiến và Lí Cường linh hoạt, có lúc nhẹ nhàng, lúc cứng rắn, trong khi ngôn ngữ của Chí Phèo và Thị Nở lại thô ráp, mộc mạc nhưng rất chân thực. Tất cả những yếu tố này góp phần làm nên một tác phẩm xuất sắc, tiêu biểu cho văn học hiện thực trước cách mạng tháng Tám.
'Chí Phèo' là một kiệt tác của Nam Cao, thể hiện rõ tài năng và lòng tâm huyết của ông. Tác phẩm không chỉ khiến chúng ta cảm phục tài năng của Nam Cao mà còn thấy rõ trái tim nhân ái và sự đồng cảm sâu sắc của ông với những người nghèo khổ trong xã hội. Chính tâm huyết và tài năng này đã mang lại thành công rực rỡ cho Nam Cao trong tác phẩm này.
2. Viết văn bản nghị luận về tác phẩm truyện - Chí Phèo - Mẫu số 2
'Chí Phèo' là tác phẩm tiêu biểu nhất của Nam Cao và cũng là một biểu tượng của nền văn học hiện thực phê phán Việt Nam. Thành công của truyện ngắn này không chỉ nhờ vào hình ảnh nhân vật Chí Phèo mà còn nhờ vào bút pháp độc đáo và tài năng của Nam Cao trong việc xây dựng truyện ngắn.
Trong tác phẩm 'Chí Phèo', Nam Cao đã thể hiện tài năng vượt trội trong việc xây dựng nhân vật. Ông khéo léo miêu tả và phân tích tâm lý nhân vật, khiến họ trở nên sống động và đặc sắc trong mắt người đọc. Nam Cao đã áp dụng nhiều phương pháp và công cụ để khắc họa tâm lý nhân vật, tạo nên một chủ nghĩa tâm lý độc đáo trong sáng tác của mình. Ông thường sử dụng cảnh vật thiên nhiên như một phương tiện phản ánh tâm trạng của các nhân vật.
Khung cảnh thiên nhiên được thể hiện qua cảm nhận của Chí Phèo khi tỉnh dậy: “Tiếng chim hót ngoài kia vui vẻ quá! Có tiếng cười nói của những người đi chợ. Anh thuyền chài gõ mái chèo đuổi cá…” Những âm thanh quen thuộc của cuộc sống mà bấy lâu Chí Phèo không để ý giờ trở thành tiếng gọi mạnh mẽ kéo anh về với cuộc sống lương thiện, đánh thức khát vọng làm người tốt trong anh.
Chí Phèo và Bá Kiến là những hình mẫu nghệ thuật không thể quên, đại diện cho những nhân vật có bề dày xã hội và sức sống nội tâm mạnh mẽ. Khác với các nhân vật trong tác phẩm của những nhà văn khác thời đó, những nhân vật trong 'Chí Phèo' không chỉ khái quát tính cách mà còn phản ánh một hiện tượng phổ biến trong xã hội lúc bấy giờ: những nông dân nghèo bị áp bức và bóc lột, dẫn đến tha hóa và lưu manh.
Nam Cao xây dựng nhân vật bằng cách miêu tả chi tiết và tạo ấn tượng qua vẻ bề ngoài, thường là các đặc điểm dị dạng. Trong các tác phẩm về nông dân, ông thường chú trọng đến những nhân vật có hình dáng đặc biệt, như bộ mặt “nặng nề như người phù, da nhăn nheo, đầy tàn nhang, trán ngắn gồ lên, đôi mắt híp như mắt lợn sề” của Lang Rận, hay bộ mặt “vằn vện sẹo” của Chí Phèo và Thị Nở với diện mạo ghê gớm.
Những vẻ bề ngoài dị dạng, đáng sợ của các nhân vật chính là phương pháp của Nam Cao để làm nổi bật tính cách bên trong của họ. Ẩn sau vẻ ngoài ghê tởm là những con người hết sức đáng thương. Do hoàn cảnh khắc nghiệt, Chí Phèo từ một nông dân hiền lành đã trở thành con quỷ dữ của làng Vũ Đại, nhưng Nam Cao vẫn phát hiện ra những tia sáng lương tri còn sót lại trong con người đã bị tước đoạt cả nhân tính lẫn nhân hình ấy. Chí Phèo khao khát trở lại làm người lương thiện.
Thị Nở là một phụ nữ xấu xí đến mức mọi người đều tránh xa, không chỉ vì dung mạo mà còn vì sự kỳ quặc và nguồn gốc không mấy tốt đẹp của bà. Trong mắt dân làng Vũ Đại, Thị Nở giống như một sinh vật đáng ghê tởm. Chí Phèo dù muốn xây dựng lại cuộc đời bên Thị Nở cũng bị xã hội từ chối. Nam Cao đã khắc họa Thị Nở với sự cường điệu để nhấn mạnh nỗi bi kịch của Chí Phèo. Ông ít chú trọng đến ngoại hình trí thức mà tập trung vào sự miêu tả sâu sắc tâm lý nhân vật qua những xung đột nội tâm.
Nam Cao thể hiện tài năng đặc biệt trong việc miêu tả tâm lý nhân vật với sự tinh tế và sâu sắc. Ông khéo léo mô tả các trạng thái tâm lý phức tạp, từ lưỡng tính cho đến ranh giới giữa thiện và ác, và cả sự chuyển biến tinh tế trong tâm hồn. Tài năng của ông được thể hiện rõ trong việc diễn tả tâm trạng của Chí Phèo sau khi nhận được bát cháo hành từ Thị Nở, điều này đã đánh thức bản chất lương thiện trong Chí sau bao năm chìm đắm trong tội lỗi.
Nhân vật trong các tác phẩm của Nam Cao luôn mang đậm cá tính riêng, không trùng lặp, vừa phong phú vừa đồng nhất. Chí Phèo không chỉ là kẻ bán rẻ nhân phẩm để sống sót, mà còn là người dám từ bỏ chính sự sống khi nhân phẩm đã được phục hồi. Ông là con quỷ của làng Vũ Đại, nhưng cũng khao khát trở lại cuộc sống lương thiện và đặt ra những câu hỏi sâu sắc về quyền làm người lương thiện, làm Bá Kiến phải ngạc nhiên. Chí Phèo còn là một kẻ tự xưng là “anh hùng” của làng.
Chí Phèo, Binh Chức và Năm Thọ là những nhân vật vốn lương thiện nhưng bị đẩy vào con đường tha hóa, mất cả nhân tính và hình dạng. Nam Cao không chỉ phê phán xã hội bất công đã chà đạp nhân phẩm con người, mà còn khẳng định bản chất lương thiện vẫn tồn tại ngay cả trong những con người bị tha hóa.
Nghệ thuật trần thuật của Nam Cao rất linh hoạt và tự nhiên, dù có vẻ như lộn xộn nhưng lại rất chặt chẽ và hợp lý. Ông thường đảo lộn trình tự thời gian, sử dụng hồi tưởng và liên tưởng để tạo nên một mạch truyện hấp dẫn và tự nhiên.
Trong tác phẩm Chí Phèo, Nam Cao khởi đầu câu chuyện bằng hình ảnh đầy ấn tượng: tiếng chửi rủa của nhân vật chính. Mở đầu bằng cảnh hắn vừa đi vừa chửi, từ việc chửi trời cho đến những chửi rủa khác sau khi say rượu, tạo nên một không khí đầy sự thu hút và giúp người đọc cảm nhận sâu sắc về cuộc đời và số phận của nhân vật.
Nam Cao thành công với kiểu kết cấu vòng tròn, nơi phần mở đầu và phần kết thúc của câu chuyện phản chiếu lẫn nhau. Những hình ảnh và sự kiện ở đầu truyện thường được lặp lại và làm nổi bật ở phần kết, tạo nên sự kết nối chặt chẽ và nhấn mạnh ý nghĩa của câu chuyện. Kết cấu này yêu cầu sự sắp xếp tinh tế để tạo nên một mạch truyện liền mạch.
Hình ảnh “chiếc lò gạch cũ” xuất hiện ở đầu và cuối tác phẩm Chí Phèo đã tạo nên một ấn tượng sâu sắc. Nó không chỉ khép lại cuộc đời của một kẻ khốn khổ trong xã hội thực dân phong kiến mà còn gợi ra một số phận còn bi thảm hơn, như một dự báo. Nam Cao dùng hình ảnh này để nhấn mạnh rằng sự bất công và ngang trái của xã hội vẫn đang tiếp tục, kéo theo những số phận đáng thương như Chí Phèo.
Thông điệp nhân văn sâu sắc mà Nam Cao gửi gắm qua Chí Phèo là khao khát sống lương thiện dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Dù con người luôn khao khát sống một cuộc đời lương thiện, nhưng sự tồn tại của những định kiến và bất công trong xã hội làm cho khát khao đó khó thực hiện. Nam Cao đã chỉ trích mạnh mẽ xã hội bất công và đồng thời khẳng định bản chất lương thiện luôn tồn tại ngay cả trong những con người bị tha hóa.
Chí Phèo là một tác phẩm văn học vĩ đại với giá trị nghệ thuật và nhân văn sâu sắc. Tác phẩm không chỉ phản ánh chân thực cuộc sống khốn khổ của người nông dân Việt Nam dưới xã hội thực dân phong kiến mà còn truyền tải những thông điệp triết lý và nhân văn sâu sắc. Với những đóng góp quan trọng vào văn học hiện thực phê phán Việt Nam, Chí Phèo xứng đáng là một tác phẩm kinh điển với giá trị vĩnh hằng.
3. Viết bài nghị luận về tác phẩm - Chí Phèo - Mẫu số 3
Nam Cao, nhà văn tài ba của nền văn học Việt Nam, nổi bật với những tác phẩm phản ánh sâu sắc hiện thực xã hội. Những tác phẩm của ông không chỉ mang đến cái nhìn mới về thời đại mà còn khắc họa những hình ảnh đa dạng với những mảng tính cách tương phản rõ nét. Trong số đó, Chí Phèo là một ví dụ tiêu biểu, phản ánh đoạn cuối đời của một con người trong xã hội thực dân phong kiến, đồng thời gợi lên những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Thành công của Chí Phèo không chỉ nhờ vào hình tượng nhân vật mà còn ở bút pháp độc đáo của Nam Cao trong việc viết truyện ngắn.
Tác phẩm bắt đầu với hình ảnh Chí Phèo đang chửi rủa, nhưng chỉ nhận được tiếng sủa đáp lại từ vài con chó. Cảnh tượng này không chỉ chân thực mà còn đầy tài tình, khiến người đọc như đang chứng kiến trực tiếp. Tiếng chửi rủa của Chí tạo ra một bối cảnh sống động và hiện thực, với hình ảnh hắn say rượu, đi lang thang và chửi bới tất cả mọi thứ quanh mình đã trở thành quen thuộc với dân làng Vũ Đại. Người đọc bắt đầu tò mò về nguyên nhân hành động của Chí, từ đó cuộc đời bi kịch của hắn dần được khám phá.
Chí Phèo, vốn là một đứa trẻ bị bỏ rơi và được người làng nhận nuôi, trải qua nhiều gia đình trước khi trở thành canh điền cho Lí Kiến. Tuy nhiên, vì ghen ghét và mưu đồ cá nhân, Bá Kiến đã vu oan cho Chí và tống hắn vào tù. Từ một người nghèo khó và lương thiện, Chí bị xã hội bất công đẩy vào con đường tha hóa, trở thành một kẻ lưu manh.
Sau khi ra tù, diện mạo của Chí hoàn toàn thay đổi, với đầu cạo trọc và nhiều vết sẹo. Hắn quay trở về và tìm đến Bá Kiến, bắt đầu chuỗi bi kịch mới. Bá Kiến, với mưu mô của mình, đã lợi dụng Chí như công cụ để trả thù và áp bức dân lành. Cuộc sống của Chí tưởng chừng như đã hoàn toàn bị hủy hoại cho đến khi Thị Nở xuất hiện.
Thị Nở, một phụ nữ vừa xấu xí vừa nghèo khổ, lại làm dấy lên trong Chí những khát khao đơn giản và ước mơ về một cuộc sống lương thiện. Bát cháo hành của Thị như một phép màu, giúp Chí nhận ra niềm khao khát có một gia đình và cuộc sống yên bình. Tuy nhiên, hạnh phúc ngắn ngủi của Chí bị đe dọa khi Thị bị bà cô ngăn cản và cuối cùng bỏ rơi anh. Trong nỗi đau và tuyệt vọng, Chí Phèo tìm đến Bá Kiến, kết thúc đời Bá Kiến và kết thúc cuộc đời mình.
Truyện ngắn Chí Phèo của Nam Cao chân thực và đầy đủ phản ánh cuộc sống khốn khổ của người nông dân Việt Nam dưới chế độ thực dân phong kiến. Tác phẩm không chỉ nổi bật với nghệ thuật xây dựng tình huống và miêu tả nhân vật, mà còn chứa đựng những ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Nam Cao đã vẽ nên một bức tranh sinh động về làng Vũ Đại, nơi những mâu thuẫn và bi kịch của xã hội phong kiến được phơi bày một cách tinh tế và sâu sắc.
Ngôn ngữ trong Chí Phèo cũng là một yếu tố quan trọng không thể thiếu, với lối trần thuật xáo trộn, đan xen và lắp ghép tài tình. Nam Cao đã khéo léo sử dụng ngôn ngữ để khám phá thế giới nội tâm phức tạp của nhân vật, tạo nên những chân dung chân thực và sống động. Truyện mở đầu và kết thúc với hình ảnh cái lò gạch cũ, tạo ra một kết cấu vòng tròn ám ảnh và gợi nhiều liên tưởng cho người đọc. Tất cả những yếu tố này làm cho Chí Phèo không chỉ là một tác phẩm đặc sắc của Nam Cao mà còn là một tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam, mãi có giá trị trong lòng độc giả.