Phân tích và đánh giá về tác phẩm Thu hứng

Phân tích và đánh giá về tác phẩm Thu hứng

Phân tích và đánh giá bài thơ Thu hứng

Phân tích và đánh giá về tác phẩm Thu hứng trong bài văn nghị luận Ngữ văn 10.

I. Cấu trúc phân tích, đánh giá Thu hứng:

1. Khai bút:

- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm.

- Đặt ra vấn đề chính sẽ được tập trung phân tích trong bài viết.

2. Phần chính

a. Đánh giá và phân tích luồng ý tưởng, cảm xúc của nhân vật trữ tình

- Tựa bài thơ: 'Cảm xúc mùa thu' mang đến cho người đọc những suy nghĩ về tâm trạng của nhà thơ trong mùa thu.

- Dòng cảm xúc của nhân vật trữ tình trải từ cảm xúc đối diện với bức tranh thiên nhiên mùa thu đến cảm xúc trước hình ảnh sinh hoạt của con người trong mùa thu.

b. Phân tích và đánh giá sự phát triển của hình tượng chính và độ độc đáo của các phương tiện ngôn ngữ được áp dụng

* Tình cảm của nhà thơ trước cảnh thiên nhiên mùa thu:

- Bức tranh thơ tạo nên không khí gợi cảm: 'sương trắng phủ', 'rừng phong', 'hơi thu thoáng qua', 'sóng vỗ trải bầu trời', 'gió mây trôi xuống làm đất ẩm ướt'.

- Khung cảnh mùa thu ở độ cao: 'Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm. Vu Sơn, Vu giáp khí tiêu sâm'.

+ 'Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm': mô tả sự dày đặc của lớp sương tạo nên không khí trắng xóa làm cho rừng phong trở nên tiêu điều.

+ 'Núi Vu, kẽm Vu': hai địa danh ở tỉnh Tứ Xuyên, nơi có những dãy núi cao và nguy hiểm. Trong mùa thu, không khí u ám, mù mịt kết hợp với 'hơi thu' hiu hắt tạo nên bức tranh u ám bao phủ mọi nơi.

- Khung cảnh mùa thu ở độ thấp: 'Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng'/'Tái thượng phong vân tiếp địa âm'

+ 'Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng': mô tả bằng động từ mạnh như 'tung vọt', 'trùm' diễn đạt chuyển động nhanh, mạnh mẽ của dòng sông.

+ 'Tái thượng phong vân tiếp địa âm': hình ảnh gió mây sà xuống thấp tạo ra không khí âm u cho mặt đất.

- Sự đối chiếu: 'Giang gian ba lãng kiêm thiên dũng'/'Tái thượng phong vân tiếp địa âm'.

- Tính từ mô tả: 'trắng xóa', 'hiu hắt', 'âm u' => tạo nên bức tranh u ám của mùa thu nơi núi rừng.

- Gieo vần: 'lâm' - 'sâm', 'âm' => Tạo không gian mở, huyền bí.

=> Bốn câu đầu thơ khắc họa mùa thu buồn bã, u tịch, thể hiện tâm trạng cô đơn của tác giả.

* Tâm trạng của nhân vật trữ tình trước thiên nhiên và sinh hoạt con người:

- Hình ảnh thơ: 'khóm cúc nở hoa' và 'con thuyền lẻ loi' tạo cảm giác trôi nổi, không chắc chắn => thể hiện nỗi nhớ quê hương của tác giả.

+ Phép so sánh: 'Tùng cúc lưỡng khai tha nhật lệ/ Cô chu nhất hệ cố viên tâm.'

- Hoạt động của con người trong mùa thu: 'Hàn y xứ xứ thôi đao xích,/ Bạch Đế thành cao cấp mộ châm.'

+ Sử dụng từ ngữ 'rộn ràng', 'dồn dập' => thể hiện nỗi nhớ quê hương sâu sắc của nhà thơ.

=> Bốn câu thơ cuối lồng ghép tình cảm bi thương của tác giả trước vẻ đẹp mùa thu.

* Phân tích, đánh giá sức hút đặc biệt của bài thơ so với những tác phẩm cùng đề tài, chủ đề, thể loại

- So sánh với bài thơ 'Thu hứng' bài 2 của Đỗ Phủ để nhận biết sự độc đáo, thu hút.

3.) Tổng kết

- Khẳng định giá trị tư tưởng và giá trị thẩm mỹ của bài thơ, ý nghĩa sâu sắc của tác phẩm.

Nâng cao việc phân tích bài thơ Thu hứng

II. Ví dụ văn mẫu phân tích, đánh giá Thu hứng:

Đỗ Phủ, một nhà thơ xuất sắc trong kỳ Thi Đường Trung Hoa, được coi là Thi thánh với cuộc đời đầy sóng gió trong thời loạn An - Sử. Li tán, ốm đau, bệnh tật, và khó khăn tại Quỳ Châu là những thử thách mà ông phải đối mặt. Trong những ngày phiêu bạt nơi đất lạ, ông sáng tác bài thơ 'Thu hứng' (bài 1) nằm trong bộ tám tác phẩm cùng tựa. Tác phẩm này vẽ nên bức tranh tinh tế về thiên nhiên và con người trong mùa thu, đồng thời thể hiện nỗi nhớ quê hương sâu sắc của Đỗ Phủ.

Ngay từ tiêu đề, tác giả đã chia sẻ tâm trạng trước cảnh mùa thu. Mạch cảm xúc của nhân vật trữ tình di chuyển từ hình ảnh thiên nhiên đến cảm nhận về con người và cuộc sống hàng ngày.

Trong bốn câu thơ đầu, tác giả đã mô tả bức tranh thiên nhiên mùa thu hiu hắt và tiêu điều. Khung cảnh ở trên cao được thể hiện qua hai câu thơ: 'Ngọc lộ điêu thương phong thụ lâm,/ Vu sơn, Vu giáp khí tiêu sâm.' Từ 'trắng xóa' diễn đạt độ dày của màn sương, tạo cảm giác sương dày giăng kín lối, làm rừng phong trở nên tiêu điều, xác xơ, hoang vắng. Núi Vu và kẽm Vu là hai địa danh hiểm trở với vách núi dựng đứng, và 'hơi thu hiu hắt' nhấn mạnh không khí lạnh lẽo bao trùm.

Ở hai câu tiếp theo, tâm trạng của nhân vật trữ tình được diễn đạt qua hình ảnh 'sóng tung vọt trùm bầu trời' và 'gió mây sà xuống khiến mặt đất âm u'. Động từ mạnh như 'tung vọt', 'trùm' diễn đạt chuyển động nhanh, dữ dội của con sóng giữa sông. Hình ảnh 'gió mây sà xuống' tạo nên không khí tối tăm, lạnh lẽo, tăng thêm ấn tượng về địa thế hiểm trở của núi rừng. Gieo vần cùng từ láy tạo nên âm điệu bi thương, thể hiện nỗi buồn của nhân vật trước cảnh thiên nhiên mùa thu.

Bốn câu cuối bài thơ thể hiện sự biến chuyển cảm xúc của nhân vật trữ tình trước cảnh vật và cuộc sống con người. Hình ảnh 'khóm cúc nở hoa hai lần' biểu hiện thời gian xa nhà của tác giả. 'Con thuyền lẻ loi' mang ý nghĩa cô đơn, không bến đỗ trong tâm trí của nhân vật. Hai câu thơ cuối mô tả nỗi nhớ quê hương, nhớ nhà với những hình ảnh rộn ràng dao thước và tiếng chày nện vải, nhưng từ láy 'rộn ràng', 'dồn dập' không làm tươi vui thêm tâm trạng, mà ngược lại, tăng cường nỗi đau buồn.

Bài thơ kết thúc bằng âm thanh náo nhiệt, nhưng không làm tâm trạng của nhân vật trữ tình tốt hơn. Như vậy, bốn câu thơ cuối cùng đã thể hiện tâm trạng đau buồn, nỗi nhớ nhà sâu sắc, biểu tượng cho tình yêu quê hương của thi nhân và cả những người sống trong thời đại đầy biến cố.

Nằm trong chuỗi tám bài thơ cùng đề tài, 'Thu hứng' (bài 2) mô tả Phủ Quỳ, thể hiện tình yêu nước một cách thầm kín. Khác biệt với bài 1, bài 2 nổi bật ở hình ảnh giàu sức gợi, chứa đựng nỗi u hoài, trầm lắng khi rời xa quê hương, lưu lạc nơi đất khách quê người.

Tác phẩm triển khai bằng tứ thơ, sử dụng ngôn từ cô đọng, hàm súc. Gieo vần chặt chẽ, nhan đề, nội dung và hình ảnh nghệ thuật làm nổi bật chủ đề: thể hiện nỗi nhớ, tình yêu quê hương trước thiên nhiên và cuộc sống mùa thu.

'Cảm xúc mùa thu' bài 1 mang dấu ấn của một hồn thơ tinh tế. Nỗi u hoài, thương nhớ quê hương khi sống trong khó khăn tại Quỳ Châu tạo nên nhiều xúc cảm và suy tư cho người đọc. Tài năng và đức nhân cách của Đỗ Phủ làm ông trở thành Thi Thánh trong lòng hậu thế.

Phân tích, đánh giá Thu hứng là nguồn tham khảo quý báu khi học về 'Cảm xúc mùa thu'. Hy vọng bài viết giúp các em nắm bắt kiến thức để viết văn nghị luận phân tích, đánh giá về một tác phẩm văn học.

Các bài mẫu văn lớp 10 khác:
- Mùa xuân chín: Tác giả, thể thơ, tiêu đề, cấu trúc, nội dung, nghệ thuật, dàn ý
- Phân tích, đánh giá Mùa xuân chín