Buzz
Ngôi Sao Xa Xôi là một tác phẩm xuất sắc của Lê Minh Khuê, nói về cuộc sống của tổ trinh sát mặt đường trên con đường chiến lược Trường Sơn trong thời kỳ chiến tranh Việt Nam. Truyện nổi bật với nhân vật Phương Định, vừa nữ tính, vừa mạnh mẽ và đầy cảm xúc của một tuổi trẻ trên đường ra trận.
'Tổ trinh sát mặt đường' bao gồm ba thanh niên xung phong: Nho, Phương Định và chị Thao. Họ sống trong một hang dưới chân một ngọn đồi, nơi máy bay Mỹ liên tục tấn công. Đường đi trở nên phá hủy, màu đất bị cháy, không còn lá xanh nào bên đường, và thân cây cũng bị tàn phá. Những hậu quả của bom đạn là rất nặng nề, với cây rễ nằm văng vẳng và những hòn đá lớn nằm vướng, cùng những xe tải méo mó và rỉ sét chôn sâu trong đất.
Công việc của họ rất nguy hiểm và khó khăn. Họ phải chạy lên hố bom khi có bom nổ để đo lượng đất bị lấp vào, đếm bom chưa nổ và phá bom. Họ thậm chí có thể bị bom chôn vùi. Sự cang thẳng tinh thần của họ là rất lớn. Trong khi các đơn vị thanh niên thường ra ngoài vào lúc mặt trời lặn và thường làm việc suốt đêm, tổ trinh sát lại phải làm việc dưới nắng chói chang của ban ngày. Khi trở về từ cao điểm, mọi người đều thấy đôi mắt sáng lấp lánh, nụ cười tỏa nắng và khuôn mặt mệt mỏi.
Cả ba cô gái đều đáng yêu và đáng kính trọng. Tuy nhiên, Phương Định là người để lại ấn tượng sâu sắc nhất. Cô là cô gái Hà Nội với 'hai bím tóc dày, mềm mại, và cái cổ cao kiêu hãnh như đài hoa loa kèn'. Đôi mắt của Định có vẻ xa xăm và cuốn hút. Nhiều phi công và lái xe gửi thư hoặc tỏ ý quan tâm đến Định. Dường như cô có phần kiêu kỳ, đặc biệt khi tiếp xúc với những anh lính 'nói giỏi'. Nhưng trong tư duy của cô, 'những người đẹp nhất, thông minh, can đảm và cao thượng nhất là những người mặc quân phục, có ngôi sao trên mũ'. Điều này cho thấy rằng Phương Định là một cô gái nhận thức được giá trị của bản thân mình mà không phô trương.
Phương Định là một cô gái vui vẻ, nhiệt huyết và có cá tính mạnh mẽ. Ngay từ khi còn nhỏ, cô đã có khả năng hát. Cô thường ngồi trên cửa sổ của căn phòng nhỏ của mình và 'hát vang vọng với niềm đam mê'. Bàn học của cô luôn bừa bộn, đến nỗi mẹ cô phải 'chửi rủa': 'Con gái mày đâu, lấy chồng rồi mà còn không nghe lời... không nghe lời... !'. Vì vậy, ngay từ khi còn ở nhà, cô đã quyết định 'không bao giờ lấy chồng'.
Trong cuộc chiến chống Mỹ, ở cả miền Nam và miền Bắc của Tổ quốc, hàng triệu chàng trai đã lên đường ra trận với tinh thần và quyết tâm 'đánh cho Mỹ chạy, đánh cho giặc tan nát' để giải phóng miền Nam và thống nhất đất nước. Tiền tuyến gọi, hàng vạn cô gái mang theo tinh thần của Bà Trưng, Bà Triệu đã tình nguyện ra tiền tuyến. Con đường chiến lược Trường Sơn huyền thoại được tạo nên từ xương máu, mồ hôi và những câu chuyện phi thường của những người phụ nữ Việt Nam anh hùng.
Những ngôi sao xa xôi ghi lại một cách chân thực những chiến công không màng tiếng súng đạn của tổ trinh sát mặt đường. Tình hình chiến trường trở nên lặng lẽ đến mức gây sợ hãi. Cảnh vật tan hoang: cây cỏ cháy khô, đất nóng cháy, khói đen bao phủ không gian: Phương Định, dũng cảm và điềm tĩnh, bước đến gần quả bom, 'bước đi vững vàng'. Quả bom có hai vòng tròn màu vàng nằm lặng lẽ trên một đống cây khô, một đầu đâm xuống đất. Cái chết đang đợi chờ, quả bom đang nóng bỏng. Định sử dụng xẻng để đào đất, đôi khi xẻng chạm vào quả bom. Có lúc Định 'rùng mình' vì nhận ra tại sao cô lại làm chậm như vậy! Hai mươi phút trôi qua. Tiếng còi báo hiệu từ chị Thao vang lên. Định cẩn thận đặt gói thuốc nổ vào lỗ đã đào, châm ngòi vào dây thuốc nổ. Cô bỏ chạy về chỗ trú ẩn. Tiếng còi của chị Thao lại vang lên. Quả bom phát nổ. Ba tiếng nổ tiếp theo. Mảnh bom xé toạc không khí. Đất đá rơi lộp bộp. Bom nổ kinh khủng, cảm giác ngực đau nhói, đôi mắt cay mãi mới mở ra được. Mồ hôi chảy dài trên trán, cát lẫn lộn trong miệng. Nguy hiểm và căng thẳng không gì có thể diễn tả được. Chị Thao ngã quỵ, vết sẹo trên mặt lộ ra, mảnh vải bay trên lưng, nhưng cô vẫn mỉm cười. 'răng trắng', đôi mắt mở to...'. Nho bị thương. Bom nổ, hầm sụp đổ. Chị Thao và Định phải đào đất, nắm lấy Nho. Máu chảy ra, thấm vào đất. Chị Thao khóc. Định làm sạch vết thương cho Nho, tiêm thuốc cho Nho, pha sữa cho Nho... Sau đó, chị Thao lại nói: 'Hát lên đi, Phương Định, bài hát nào mà mày thích nhất, hát đi!'. Đó là cuộc sống chiến đấu hàng ngày của họ.
Mỗi ngày, đội trinh sát mặt đường tiến hành phá bom khoảng 5 lần; có những ngày ít hơn: chỉ ba lần. Phương Định chia sẻ: 'Tôi đã nghĩ đến cái chết. Nhưng đó chỉ là một cái chết mờ mịt, không rõ ràng.
Phần mô tả việc phá bom trên cao điểm là đoạn văn xuất sắc nhất trong truyện Những ngôi sao xa xôi. Lê Minh Khuê đã sử dụng kỹ thuật viết hiện thực một cách nghiêm túc để tái hiện cảnh phá bom vô cùng nguy hiểm, tạo nên một bức tranh về sự anh hùng kiên cường của đội trinh sát mặt đường. Chị Thao, Nho và Phương Định đã tỏa sáng giữa ngọn lửa bom đạn. Chiến công im lặng của họ sẽ mãi mãi sống mãi trong lòng dân tộc. Tổ quốc và nhân dân liệu có bao giờ quên những nữ anh hùng ở Đồng Lộc, những nữ anh hùng trên con đường chiến lược Trường Sơn:
...Đất nước ta ôn hòa
Có trời cao làm dịu vết thương đau
Em nằm dưới lòng đất sâu
Như là mảnh trời đã yên nằm trong lòng đất
Mỗi đêm, linh hồn em tỏa sáng
Những vì sao tỏa sáng, lấp lánh...
(Khúc trời gợn bom - Lâm Thị Mỹ Dạ)
Phương Định, người con gái Hà Nội tuyệt vời, can đảm giữa bão đạn, tràn đầy tình yêu thương đồng đội. Cô cũng thích thú như một cô gái quê mùa ngày xưa nhìn vào giếng ngắm bản thân, tươi cười và vuốt tóc; Định 'thích ngắm nhìn' đôi mắt của mình trong gương. Cô tự hào về đôi mắt của mình 'dài dài, màu nâu, luôn lấp lánh như ánh nắng'. Tâm hồn của Định là một tinh thần trong trắng, mơ mộng. Cô đã dành trọn trái tim mình cho âm nhạc; hát trong âm u. Phương Định, trái tim chứa đựng nhiều tình yêu thương. Sau mỗi trận chiến đấu khốc liệt, khi chị Thao cất tiếng hát, Nho chỉ cần tắm xong ở suối đã đòi kẹo. Trái lại, Định 'cảm thấy vui vẻ của một đứa trẻ bùng nổ, hạnh phúc, tràn ngập' khi nhặt được những viên đá mưa trên cao điểm. Và hình ảnh của mẹ, chiếc cửa sổ, những vì sao sáng trên bầu trời đêm thành phố, chiếc xe chở đầy thùng kem, con đường nhựa ban đêm, nhà hát tròn trịa, tất cả những điều đó 'quay vòng trong lòng cô gái một thời đạn bom. Đôi mắt của Phương Định, của Nho, của Thao, của hàng vạn cô gái thanh niên xung phong trên những cao điểm, những điểm chiến lược của con đường Trường Sơn, và trái tim sáng rực của họ, của những người phụ nữ anh hùng Việt Nam là những ngôi sao xa xôi luôn tỏa sáng vĩnh cửu, lung linh.
Bộ truyện Những ngôi sao xa xôi của Lê Minh Khuê đã đánh thức trong lòng ta hình ảnh tuyệt đẹp và những chiến công phi thường của tổ trinh sát mặt đường, của Phương Định, Nho, của chị Thao, và của hàng ngàn, hàng vạn cô thanh niên xung phong trong thời kỳ chống Mĩ. Những chiến công không tiếng động của Phương Định và đồng đội là một bài hát anh hùng không bao giờ phai nhạt.
Chiến tranh đã qua đi. Sau bốn thập kỷ, khi đọc lại tác phẩm Những ngôi sao xa xôi, ta như được sống lại những năm tháng hào hùng của dân tộc. Phương Định vẫn mãi tỏa sáng trong lòng ta với mọi sự ngưỡng mộ.
