Đề cương
1. Bắt đầu:
- Giới thiệu về tác giả Hà Ân.
- Tác giả Hà Ân (1928-2011) tên thật là Hoàng Hiền Mô, quê ở Hà Nội. Là một nhà văn nổi tiếng Việt Nam.
- Tóm tắt sơ lược nội dung của bài Bên bờ Thiên Mạc: Hoàn cảnh sáng tác, tổng quan về nội dung.
2. Nội dung chính:
a. Phần 1: Trần Quốc Tuấn giao nhiệm vụ cho Hoàng Đỗ.
+ Nhiệm vụ đó là gì?
Giao bản lệnh cho Thượng tướng quân.
+ Những lời dặn dò của Trần Quốc Tuấn với Hoàng Đỗ.
b. Phần 2: Món quà Trần Quốc Tuấn thưởng cho Hoàng Đỗ
+ Món quà đó là gì?
+ Tình cảm của Hoàng Đỗ khi nhận món quà đó?
Hạnh phúc, xúc động.
+ Tâm trạng của người cha khi thấy con mình được thưởng.
Ngạc nhiên, hạnh phúc.
- Sự mô tả tinh tế về tâm trạng nhân vật, cách diễn đạt qua đối thoại làm cho câu chuyện sống động hơn, thú vị hơn.
3. Kết luận:
Tổng hợp nội dung của bài.
Câu 2
Tác giả Hà Ân, tên thật là Hoàng Hiền Mô, quê ở Hà Nội; là một nhà văn Việt Nam. Ông nổi tiếng với các tác phẩm tiểu thuyết lịch sử, truyện kể lịch sử và dã sử. Bên bờ Thiên Mạc là tập truyện lịch sử gồm năm chương, kể về một địa danh lịch sử nổi tiếng gắn với tên tuổi những người anh hùng thời nhà Trần trong cuộc kháng chiến chống quân Nguyên lần thứ 2.
Phần trích từ Bên bờ Thiên Mạc nằm trong chương 4, phần 2, tả việc Trần Quốc Tuấn giao nhiệm vụ vô cùng quan trọng và bí mật cho Hoàng Đỗ, cậu bé côn ông già Màn Trò, một nô tì ở vùng Thiên Mạc. Trần Quốc Tuấn cũng đã dành một phần thưởng cho Hoàng Đỗ. Đoạn trích cũng đã thể hiện tình yêu quê hương đất nước một cách sâu sắc và mãnh liệt, trong bối cảnh dân ta đang chống lại quân xâm lược.
Mở màn, là câu chuyện về Trần Quốc Tuấn gặp cậu bé chăn ngựa, cậu bé tỏ ra thông minh và am hiểu về môi trường sống của mình. Nơi mà sau đó cậu bé sẽ tiến hành trao bản lệnh cho Thượng tướng quân. Trần Quốc Tuấn đã giao cho Hoàng Đỗ một nhiệm vụ quan trọng liên quan đến sự sống còn của đất nước. Trước khi giao, ông đã có những lời khuyên bảo cho cậu bé vì công việc này quá lớn và không được phép mắc bất kỳ lỗi nào. Khi đối mặt với kẻ thù, cần phải cố gắng thoát ra, và nếu không thể, phải hủy diệt bản lệnh để không để kẻ thù thu được nó.
Hoàng Đỗ là một cậu bé ngoan ngoãn, thông minh và đầy lòng yêu nước từ khi còn nhỏ, điều này là một phẩm chất tốt và đáng để ngưỡng mộ. “Phải trung với nước. Dù có phải hy sinh cho nước cháu cũng không sợ” mặc dù cậu bé vẫn còn nhỏ tuổi nhưng trong lòng đã cháy lên ngọn lửa yêu nước lớn lao, sẵn sàng hy sinh cho nước, dù có chết đi nữa cũng không sợ. Nhưng vì cậu còn nhỏ nên đối mặt với nhiệm vụ lớn như thế mà bản thân cậu cũng tỏ ra lo lắng và sợ hãi. Cậu sợ rằng trên đường có thể bị kẻ thù vây bắt, miệng thì nói sợ nhưng trong lòng lại tìm ra cách để chiến thắng kẻ thù và nếu cần phải chết, cậu cũng sẽ kéo theo một số kẻ thù theo cùng.
Nhiều thắc mắc đặt ra nhưng cậu bé lại rất khôn ngoan tính toán, thậm chí cả việc phải hủy diệt bản lệnh nếu lỡ nuốt phải. Mặc dù còn nhỏ tuổi nhưng cậu bé đã thể hiện sự thông minh vượt trội, dám thực hiện những công việc lớn mà không sợ nguy hiểm, không sợ chết.
Trần Quốc Tuấn thực sự có con mắt sắc bén đối với con người. Hoàng Đỗ chỉ là một đứa trẻ nhưng khi được ông giao nhiệm vụ, cậu đã sẵn lòng chấp nhận và thực hiện. Ông còn nghĩ thêm rằng nếu đất nước có thêm nhiều người lính với tấm lòng can đảm, sẵn sàng hi sinh vì nước, thì thật là hạnh phúc và tốt biết bao.
Vì lòng can đảm và sẵn lòng hy sinh cho đất nước của cậu bé, ông quyết định tìm một phần thưởng để trao cho cậu. Trong thời điểm đất nước đang chịu sự xâm lược của kẻ thù, ông không có gì ngoài một vài bộ quần áo chiến và một cây kiếm để tự bảo vệ, vì vậy ông không có gì khác. Cậu bé còn quá nhỏ để sử dụng quần áo chiến và kiếm. Sau khi suy nghĩ một thời gian, ông bất ngờ nhớ ra một điều quan trọng. Ông rút ra cây kiếm, dùng đầu kiếm vạch trên trán cậu bé một hình vuông nhỏ và lột bỏ phần da để viết ba chữ “Quan trung khách”. Ba chữ này được dùng để phân biệt giữa những người dân tự do và những người nô tì thấp hèn, gần như là loài vật. Cậu bé sẽ rất mong chờ điều này vì khi loại bỏ ba chữ đó, thân phận của cậu không còn là một nô tì nữa, cuộc đời cậu sẽ được sang trang mới, tỏa sáng hơn và ít khổ sở hơn trước. Trần Quốc Tuấn, với tấm lòng rộng lượng và nhân ái, đã nhận Hoàng Đỗ làm em nuôi của mình, điều này chắc chẳng bao giờ cậu bé có thể mơ tưởng. Việc cậu bé làm cũng là do lòng yêu nước mãnh liệt, lòng yêu nước của mình. Nhưng điều mà cậu không ngờ là cậu sẽ được nhận một phần thưởng to lớn như vậy.
Sự xúc động của già Màn Trò khi nhìn vào trán đứa con trai của mình. Ông cảm thấy kinh ngạc và rất hạnh phúc. Thậm chí, ông còn không tin vào mắt mình, hỏi con trai rằng liệu mọi thứ có thực không. Niềm hạnh phúc của người cha khi thấy con trai thoát khỏi thân phận nô tì, cuộc đời của cậu trở nên sáng sủa hơn, ít khổ sở hơn trước. Cũng nhờ lòng dũng cảm, sẵn lòng hi sinh cho đất nước mà cậu bé đã được trao phần thưởng quý báu này.
Trần Quốc Tuấn là người có tầm nhìn nhân văn sâu sắc và nhận ra đúng con người. Hoàng Đỗ, mặc dù còn trẻ nhưng đã có tấm lòng yêu nước sâu sắc, sẵn lòng hy sinh vì đất nước. Truyện Bên bờ Thiên Mạc là một tác phẩm ý nghĩa, ca ngợi tấm lòng và tinh thần yêu nước của quần chúng, nhân dân.