Phân tích văn bản 'Chữ người tử tù'

Mẫu 1

Lời giải chi tiết:

Nhà thơ danh tiếng người Mỹ Ralph Emerson từng nói: “Yêu cái đẹp là điều tự nhiên. Tạo ra cái đẹp là một nghệ thuật. Nhưng biết trân trọng cái đẹp mới thật sự là dấu hiệu của một nghệ sĩ thực thụ.” Có thể từ lâu, nhà văn Nguyễn Tuân đã châm ngòi cho tâm hồn với triết lý này, trong một cuộc hành trình tìm kiếm vẻ đẹp cao quý, vẻ đẹp theo tiêu chuẩn của sự sáng tạo. Tác phẩm 'Chữ người tử tù' của ông đã thành công trong việc khắc hoạ chân dung của vẻ đẹp toàn diện, dù trong bất kỳ hoàn cảnh nào thì nó vẫn luôn toả sáng và trường tồn với thời gian.

Nguyễn Tuân (1910 – 1987) là một tác giả quan trọng của văn học Việt Nam hiện đại. Cuộc đời ông đầy niềm đam mê tìm kiếm cái đẹp, và ông đã thể hiện niềm đam mê này qua các tác phẩm của mình, góp phần làm phong phú và sâu sắc thêm cho nền văn học nước nhà. 'Chữ người tử tù' là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của ông, đã được đánh giá cao về giá trị nghệ thuật và nhân văn.

Tác phẩm này không chỉ tập trung vào việc phát triển nhân vật chính, mà còn xây dựng một thế giới văn học phong phú, sắc nét. Qua đó, Nguyễn Tuân đã chứng minh tài năng văn học của mình và góp phần làm phong phú thêm cho di sản văn hóa của dân tộc.

'Chữ người tử tù' là một câu chuyện về cái đẹp, về sự cao quý và nhân văn, và thông qua đó, Nguyễn Tuân đã để lại một dấu ấn sâu sắc trong lòng độc giả, cũng như trong lịch sử văn học của Việt Nam.

Mẫu số 2

Giải thích chi tiết:

Nguyễn Tuân là một tác giả vĩ đại, là một danh nhân văn học trong lĩnh vực truyện ngắn. Sự sáng tạo của ông được chia thành hai giai đoạn trước và sau cách mạng tháng Tám. Ở giai đoạn trước, ông được biết đến như một nhà văn “duy mĩ”, mê đắm vẻ đẹp và coi nó như điểm cao nhất của nhân cách con người. Tập truyện “Vang bóng một thời” là một ví dụ tiêu biểu cho sự sáng tác của Nguyễn Tuân trong thời kỳ này, trong đó ông không tin vào hiện tại và tương lai, mà tìm kiếm vẻ đẹp của quá khứ với những phong tục, thú vui tao nhã trong đó có trò chơi chữ của Huấn Cao và viên quản ngục trong truyện ngắn “Chữ người tử tù”. Hai nhân vật có nhân cách cao đẹp, trong sáng và tôn trọng chữ nghĩa hiện ra trong tác phẩm, làm nổi bật tài năng văn chương và tư duy của Nguyễn Tuân.

Huấn Cao trong câu chuyện là một người có tài viết chữ tốt nhưng vì chống lại triều đình nên bị kết án tử hình. Trước khi bị xử án, ông được đưa đến một trại giam có viên quản ngục và một thầy thơ yêu mến nghệ thuật chữ viết, tôn trọng tài năng của Huấn Cao nên đã đối xử nhân từ với ông và mong muốn ông cho chữ. Điều đó cho thấy sự nhân từ của Huấn Cao, người có tinh thần trong sáng đã cho chữ trong một hoàn cảnh khó khăn. Câu chuyện là cuộc gặp gỡ giữa hai con người trái ngược: một là Huấn Cao, có tài viết chữ nhưng đấu tranh với chế độ, và một là viên quản ngục, đại diện cho chính phủ phong kiến, nhưng khao khát vẻ đẹp của chữ nghĩa. Hai nhân vật này tạo ra một mối quan hệ đặc biệt trong bối cảnh xã hội, nhưng lại có một tình bạn tri kỉ trong lĩnh vực nghệ thuật. Nguyễn Tuân đã đặt nhân vật vào tình huống đối đầu để tạo ra sự kịch tính và làm nổi bật vẻ đẹp của chữ nghĩa.

Huấn Cao là một nhân vật uyên bác, anh hùng và có tinh thần trong sáng, được miêu tả qua đối thoại giữa viên quản ngục và thầy thơ. Tài năng viết chữ của ông đã khiến viên quản ngục khao khát có được chữ của ông Huấn để treo ở nhà riêng, vì “chữ của ông Huấn Cao đẹp lắm, vuông lắm”. Huấn Cao cũng là một anh hùng, là lãnh đạo của một cuộc khởi nghĩa chống lại chế độ, một người không sợ lời đe dọa mà dám đối mặt với cái chết một cách dũng cảm. Ông không bao giờ khuất phục trước uy quyền, mạnh mẽ và không sợ bạo lực. Ông là một nhân vật đặc biệt, kết hợp giữa tài năng nghệ sĩ và lòng dũng cảm, khác biệt so với những nhân vật trong “Vang bóng một thời”. Huấn Cao cũng có một tinh thần trong sáng, luôn tôn trọng chữ viết, và ông chỉ cho chữ khi cảm thấy đúng, không bị ép buộc. Dù ở trong tù, ông không bị giam cầm tinh thần, vẫn giữ được tính nhân cách của mình.

Ông Huấn đã quyết định cho chữ trong một tình huống khó khăn, như Nguyễn Tuân đã nhận xét. Cảnh việc cho chữ là một nghệ thuật đặc biệt được tác giả mô tả một cách tài tình. Thời gian đó là đêm cuối của ông trước khi bước ra pháp trường. Phong cảnh cho chữ là lạ và đẹp như một cảnh ảnh ảo. Lạ vì thường ngày, chữ được cho trong một căn phòng sạch sẽ, sáng sủa, với ánh nến lung linh, và mùi hương thơm của hương trầm, nhưng ở đây, tại nhà tù, không có gì ngoài “buồng nhỏ, ẩm ướt, đầy mạng nhện, đất đầy phân chuột và gián”, chỉ có ánh đèn dầu đỏ rực sáng, khói bốc lên như đám cháy. Phòng giam ba người, nhưng chỉ có một người hoạt động. Thầy thơ run run cầm chậu mực. Viên quản ngục cầm tấm lụa trắng trên tấm ván. Huấn Cao, “cổ đeo gông, chân vướng xiềng, đang viết chữ trên tấm lụa”, từng nét chữ được viết ra, “người tù viết một chữ, viên quản ngục cất đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ trên lụa”. Có sự đối lập giữa một người tù và hai người tự do, giữa Huấn Cao ung dung, tự do và thái độ của viên quản ngục và thầy thơ lại. Thái độ của viên quản ngục không phải là thái độ khuất phục, mà là sự tôn trọng. Ông tôn trọng vẻ đẹp của chữ, một điều đáng trân trọng trong cuộc sống. Vị trí và tâm trạng được đảo ngược hoàn toàn. Người có quyền lực không có uy tín, người tù lại giữ quyền sống sót, và người có quyền trở thành người phục vụ, nhưng lại bị “run run” và “khóc lóc” bởi sự nhân từ của Huấn Cao. Ba người này có mối quan hệ chung về tình cảm với vẻ đẹp của chữ viết, tạo nên một tác phẩm nghệ thuật đầy ấn tượng.

Qua tác phẩm “Chữ người tử tù”, Nguyễn Tuân đã thể hiện ba thái độ của con người đối với vẻ đẹp. Thứ nhất là thái độ hủy diệt, được thể hiện qua các lính bảo mật và các quan chính phủ. Thứ hai là thái độ yêu mến vẻ đẹp và tôn trọng người có tài năng, qua cách hành động của viên quản ngục và thầy thơ. Họ đều quý trọng Huấn Cao và bất chấp nguy hiểm để có được chữ của ông. Thứ ba là sự cao quý và rộng lượng của Huấn Cao, một tình cảm mà Nguyễn Tuân rất trân trọng và tiếc nuối về một nhân vật có tài năng, tinh thần trong sáng, nhưng lại gặp phải số phận không công bằng. Huấn Cao là một biểu tượng của sự đấu tranh cho cái đẹp và công bằng, trong một xã hội đầy thách thức.

Qua tác phẩm này, tác giả đã thể hiện tư tưởng của mình về nghệ thuật và nhân phẩm con người. Nhân cách đẹp là sự kết hợp giữa tài năng và tâm hồn, và vẻ đẹp luôn đi kèm với điều thiện. Cái đẹp không chỉ tồn tại trong môi trường tốt đẹp, mà còn tồn tại trong những hoàn cảnh khó khăn và xấu xí. Chỉ có cái đẹp mới có thể làm cho con người trở nên tốt đẹp hơn và cao quý hơn.

Nguyễn Tuân, với tài năng nghệ thuật phong phú và sự tinh tế trong diễn đạt, đã sử dụng ngôn từ để miêu tả con người và cảnh vật một cách sống động và chi tiết, gây ấn tượng sâu sắc cho độc giả. Tác giả đã thể hiện lòng kính trọng và sự quý trọng đối với tài năng và vẻ đẹp, qua cách thể hiện cuộc sống và nhân vật trong truyện ngắn “Chữ người tử tù”.

Mẫu số 3

Lời giải chi tiết:

Nguyễn Tuân được đánh giá là một nhà văn vĩ đại, một nghệ sĩ suốt đời tìm kiếm cái đẹp. Ông có vai trò quan trọng và ý nghĩa trong văn học Việt Nam. Trước cách mạng, ông tránh xa hiện thực, quay về thời kỳ huy hoàng, và tập truyện Vang bóng một thời là minh chứng rõ ràng nhất cho phong cách của ông trước cách mạng. Trong số đó, truyện Chữ người tử tù không thể không được nhắc đến, với sự tôn trọng của tài năng viết chữ tao nhã truyền thống.

Chữ người tử tù được xuất bản trong tập Vang bóng một thời vào năm 1940, tác phẩm đã truyền đạt đầy đủ tinh thần của tác giả cũng như giá trị nhân văn của nó. 'Chữ' đại diện cho cái đẹp, cái tài sáng tạo ra cái đẹp, cần được tôn vinh và khen ngợi. 'Người tử tù' là biểu tượng của cái xấu, cái ác, cần phải loại bỏ khỏi xã hội. Ngay từ tiêu đề, câu chuyện gợi ra những mâu thuẫn, tạo ra tình huống truyện đầy kịch tính, kích thích sự tò mò của người đọc. Thông qua đó, tôn vinh sự đẹp, sự tài và khẳng định sức mạnh bất tử của cái đẹp trong cuộc sống.

Tình huống trong truyện rất độc đáo, diễn ra trong bối cảnh nhà tù, trong những ngày cuối cùng của người tử tù Huấn Cao, một người mang chí lớn và tài năng, nhưng không được công nhận. Vị trí xã hội của hai nhân vật cũng đối lập nhau nhiều. Huấn Cao là kẻ tử từ, mong muốn lật đổ trật tự xã hội hiện tại. Trong khi đó, quản ngục là người đứng đầu trại giam tỉnh Sơn, đại diện cho pháp luật và trật tự xã hội hiện tại. Nhưng trong mặt khác của nghệ thuật, vai trò của họ lại hoàn toàn đảo lộn: Huấn Cao là người có tài viết chữ đẹp và sáng tạo ra cái đẹp, còn quản ngục là người yêu và trân trọng cái đẹp và người sáng tạo ra nó. Đó là mối quan hệ mật thiết giữa họ. Với tình huống truyện đặc biệt, câu chuyện phát triển logic, hợp lý, đưa lên cao trào và bộc lộ tính cách của nhân vật, làm nổi bật chủ đề: Sức mạnh bất tử của cái đẹp, sự chiến thắng của cái đẹp. Sức mạnh thuyết phục của cái đẹp.

Đặc biệt trong tác phẩm là Huấn Cao, người có tài viết chữ đẹp và nổi tiếng khắp nơi: 'người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và rất đẹp' – một danh tiếng mà ai cũng biết. Cái tài của ông được kết hợp với khát khao, sự kính trọng từ mọi người. Việc có được chữ của Huấn Cao là ước mơ của mọi người, và treo chữ của ông trong nhà là niềm vui, niềm vinh dự lớn. Cái tài của Huấn Cao không chỉ ở mức độ bình thường mà còn đạt đến mức phi thường, siêu phàm.

Không chỉ tài năng, vẻ đẹp của Huấn Cao còn là vẻ đẹp của tinh thần trong sáng: 'Tính ông vốn khoảnh, trừ chỗ tri kỉ, ông ít chịu cho chữ'. 'Khoảnh' ở đây có thể hiểu là sự tự tin về tài năng viết chữ, vì ông nhận ra giá trị của tài năng, luôn tôn trọng từng con chữ mình viết ra. Mỗi con chữ ông viết như một món quà mà thượng đế ban cho bản thân nên chỉ có thể dùng những chữ ấy để tặng cho những trái tim trong thiên hạ. Trong đời ông, ông không bao giờ để lợi ích cá nhân mà viết chữ cho ai. Đặc biệt, tấm lòng thiên lương của ông còn thể hiện trong việc ông đồng ý cho quản ngục có chữ: 'Ta cảm tấm lòng biệt nhỡn liên tài của các người. Thiếu chút nữa ta đã phụ mất một tấm lòng trong thiên hạ', tấm lòng của Huấn Cao với những con người trân trọng cái đẹp, cái tài.

Trong Huấn Cao, chúng ta còn thấy được vẻ đẹp của một con người có tầm vóc, phong độ hơn người. Ông là người giỏi về chữ và tinh thần nhưng không đi theo lối mòn, dám đứng đầu cuộc kháng chiến, đối mặt với chính quyền. Khi bị bắt, ông vẫn giữ tư thế kiêng kị trước sự đe dọa của lính gác. Khi viên quản ngục đến với sự quan tâm, ông tỏ ra khinh bạc: 'Ngươi hỏi ta muốn gì, ta chỉ muốn một điều, là nhà ngươi đừng đặt chân vào đây'. Ngay cả khi nhận được tin tức xấu (ngày mai sẽ bị chém), Huấn Cao vẫn bình tĩnh, mỉm cười.

Và điều đẹp nhất là cảnh cho chữ, ba vẻ đẹp của ông được tỏa sáng. Trên tấm vải trắng với chữ 'vuông tươi tắn' của Huấn Cao, thể hiện hoài bão, dũng cảm của một con người có tầm vóc. Ông không quan tâm đến những điều xung quanh, chỉ tập trung vào việc tạo ra những nét chữ tuyệt vời. Việc quản ngục xin chữ của Huấn Cao cũng là dấu hiệu cho thấy tấm lòng của quản ngục. Trong những phút cuối cùng của cuộc đời, Huấn Cao viết chữ tặng viên quản ngục, biểu lộ lòng biệt nhỡn với những tấm lòng trân trọng cái đẹp.

Viên quản ngục là người có số phận bi kịch. Ông có tính cách dịu dàng, trân trọng những người trung thực, nhưng phải sống trong một môi trường tàn nhẫn, lừa dối. Nhân cách cao đẹp của ông đối lập với môi trường tù đầy cay đắng. Ông nhận ra bi kịch của mình, bi kịch của sự lạc lối, nhầm lẫn. Nhưng dù vậy, ông vẫn giữ được tinh thần cao đẹp, tinh thần của một nghệ sĩ. Ông ao ước có chữ của Huấn Cao để treo trong nhà, và nếu không xin được, thật đáng tiếc. Nhưng việc xin chữ của Huấn Cao là điều vô cùng khó khăn: ông là viên quản ngục, nếu thể hiện tấm lòng biệt nhỡn hoặc xin chữ từ người tử tù Huấn Cao, chắc chắn sẽ gặp rắc rối. Hơn nữa, Huấn Cao không phải lúc nào cũng để cho ai có được chữ. Trong những ngày cuối cùng của mình, quản ngục có hành động khác thường, tỏ ra biệt nhỡn với người tử tù. Như Huấn Cao, vẻ đẹp tinh thần của quản ngục được thể hiện rõ nhất trong đoạn cho chữ. Ông trân trọng, ngưỡng mộ nên đã bất chấp tất cả để tổ chức một đêm xin chữ chưa từng có. Ba con người, ba nhân cách cao quý tụ lại chứng kiến những nét chữ dần dần hiện ra..., viên quản ngục cẩn thận cất từng đồng tiền kẽm đánh dấu ô chữ, với thái độ sung kính, ngưỡng mộ cái đẹp. Trước lời giảng giải của Huấn Cao, viên quản ngục cúi đầu, 'kẻ mê muội này xin bái lĩnh'.

Tác phẩm đã sáng tạo một tình huống truyện vô cùng độc đáo. Với nghệ thuật xây dựng nhân vật đặc sắc, mỗi nhân vật mang một vẻ đẹp riêng, vẻ đẹp tinh thần, phong cách và sự trọng trách với người tài. Đồng thời, tác phẩm cũng thành công khi Nguyễn Tuân đã gợi lên không khí cổ xưa, chỉ còn vang vọng. Nhịp điệu câu văn chậm rãi, thong thả, góp phần phục hồi không khí cổ xưa của tác phẩm. Bút pháp đối lập tương phản được áp dụng một cách thành thạo và tài năng.

Qua truyện ngắn Chữ người tử tù, Nguyễn Tuân đã thể hiện niềm tin vào chiến thắng tất yếu của cái đẹp, cái tinh thần trong sáng trước cái xấu xa, tàn nhẫn. Đồng thời, ông cũng thể hiện lòng trân trọng những giá trị văn hóa truyền thống, từ đó, kín đáo bộc lộ lòng yêu nước. Với nghệ thuật xây dựng tình huống đặc sắc, ngôn ngữ tài hoa, ông đã đóng góp vào thành công của tác phẩm.

Mẫu 4

Lời giải chi tiết:

Trước Cách mạng tháng Tám, Nguyễn Tuân là một nhà văn đam mê với cái đẹp và coi đó là đỉnh cao của nhân cách con người. Ông miêu tả cái đẹp bằng ngôn ngữ giàu sức sáng tạo và tài hoa riêng của mình. Những nhân vật trong tác phẩm của ông phải là hiện thân của cái đẹp, bên trong lẫn bên ngoài. Trong tập truyện ngắn “Vang bóng một thời”, truyện “Chữ người tử tù” là điển hình nhất về sự tài hoa của ông. Giá trị tư tưởng và nghệ thuật của Nguyễn Tuân được thể hiện rõ nhất trong việc miêu tả một cảnh tượng chưa từng thấy trước đây, khi một người tử tù viết chữ cho một viên quản ngục.

Trong truyện, Huấn Cao là hiện thân của cái đẹp và dũng cảm. Nguyễn Tuân lấy cảm hứng từ Cao Bá Quát, một nhà thơ, nhà giáo và lãnh tụ của cuộc khởi nghĩa nông dân. Huấn Cao không chỉ là một người viết chữ đẹp, mà còn là một nhân vật có khí phách lừng lẫy. Truyện kể về mối quan hệ giữa ông và viên quản ngục, người mê chữ của Huấn Cao. Dù ở vị trí đối lập trong xã hội, họ lại có một mối liên kết sâu sắc qua việc chia sẻ đam mê với cái đẹp của chữ viết.

Huấn Cao không coi trọng tiền bạc và quyền lực, mà lại tôn trọng những tấm lòng cao quý và cái đẹp tinh thần. Ông cũng khuyên viên quản ngục bỏ đi con đường tiền bạc và tham quan, để giữ lấy phẩm giá của mình. Mặc dù gần đến ngày tử hình, Huấn Cao vẫn giữ được tư thế kiêng kị và đẳng cấp của một nhân vật lịch lãm. Trong cảnh viết chữ cho viên quản ngục, vẻ đẹp của Huấn Cao rực rỡ hơn bao giờ hết. Bằng bút pháp tinh tế và điệu luyện, Nguyễn Tuân đã tạo ra một cảnh tượng đầy ấn tượng về sự hoà hợp giữa cái đẹp và cái dũng cảm, cũng như chiến thắng của ánh sáng trước bóng tối.

Truyện ngắn “Chữ người tử tù” không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một bài học về sự cao quý của cái đẹp và tinh thần trước thế lực tàn bạo của xã hội. Nguyễn Tuân đã thành công trong việc kết hợp giữa nghệ thuật và triết lí, tạo ra một tác phẩm sâu sắc và gây ấn tượng.