Đề bài: Phân tích truyện ngắn Cố hương
Phân tích truyện ngắn Cố hương
Văn bản:
Hình ảnh quê hương ghi dấu sâu trong sáng tác của nhiều nghệ sĩ, trong đó có Lỗ Tấn – một nhà văn nổi tiếng với đóng góp lớn cho văn chương Trung Quốc và thế giới. Ông để lại dấu ấn qua các tác phẩm như “AQ chính truyện”, “Thuốc”, “Nhật kí của một người điên”,… Đặc biệt, không thể không nhắc đến truyện ngắn “Cố hương”.
Tác phẩm này được Lỗ Tấn sáng tác vào năm 1923, thuộc tập “Gào thét”. “Cố hương” nói về nhân vật “tôi” trở về quê hương sau hơn hai mươi năm xa cách. Cảnh làng quê hiện lên như tiêu điều, hoang vắng, khác hẳn với ký ức đẹp đẽ trong trí nhớ. “Tôi” mang theo nỗi buồn, xót xa, với hy vọng làm mới cuộc sống gia đình.
Tác phẩm bắt đầu với hình ảnh cố hương u ám, thôn xóm hoang tàn và nhân vật “tôi” không giữ được cảm xúc khi chứng kiến cảnh làng cũ trở nên thê lương. Trong trí nhớ, làng quê vẫn là những ngày thơ ấu đẹp đẽ, không xơ xác như hiện thực. Quê hương của nhân vật là những kỉ niệm như “thầy tôi hãy còn, cảnh nhà còn sung túc, tôi đàng hoàng là một cậu ấm” và những khoảnh khắc đáng nhớ trong tuổi thơ.
Hình ảnh con người ở làng quê hiện lên qua bức tranh tài tình của tác giả. Người mẹ chạy ra đón con với vẻ mặt mừng rỡ, nhưng lòng vẫn kín đáo một nỗi buồn sâu sắc. Quê hương đó, bên cạnh nhân vật “tôi”, còn có Nhuận Thổ, chị Hai Dương, cháu Hoàng,…
Khi nghe tin nhân vật “tôi” về, Nhuận Thổ đã đến thăm. Trong kí ức, Nhuận Thổ là đứa trẻ vui tươi, mặt tròn, da bánh mật, đội mũ lông chiến bé bỏng. Nhân vật “tôi” và Nhuận Thổ là bạn thân, quan hệ bền chặt từ thuở nhỏ. Tuy nhiên, số phận đã đưa họ đi hai hướng khác nhau.
Nhuận Thổ ngày xưa trưởng thành, nhưng hiện tại, anh đã trở nên khác biệt. Cao lớn hơn, da màu vàng sạm, nếp răn sâu. Cuộc sống khó khăn khiến anh thay đổi ngoại hình và tâm hồn. Mỗi chi tiết như mũ rách, áo bông mỏng, đôi bàn tay khác biệt đều làm nổi bật sự thay đổi đau lòng của Nhuận Thổ. Nhìn thấy người bạn thời thơ ấu như vậy, nhân vật “tôi” không kìm được nỗi buồn và thương cảm.
Chị Hai Dương, hay còn được biết đến là “nàng Tây Thi đậu phụ”, từ một người phụ nữ trẻ trung đã trở thành một phụ nữ già nua. Mô tả về ngoại hình và tính cách của chị qua các thời kỳ thay đổi làm nổi bật sự chua cay, đanh đá của nhân vật. Lỗ Tấn thông qua so sánh này làm nổi bật sự thay đổi tiêu cực của xã hội và con người nông dân.
Quê hương đẹp đẽ của nhân vật “tôi” chỉ còn trong kí ức, khi rời đi không chút lưu luyến. Cảnh làng quê hiu quạnh, tiêu điều và sự thay đổi tiêu cực của con người khiến nhân vật cảm thấy lẻ loi và ngột ngạt. Bức tranh trái ngược của xã hội đầy bất công, những hành động vụ lợi, tham lam của con người khiến “tôi” mong ước một cuộc sống tốt đẹp hơn cho thế hệ trẻ.
Cố hương, một truyện ngắn xuất sắc trong chương trình Ngữ văn lớp 9, để hiểu rõ về giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, ngoài việc đọc bài Phân tích truyện ngắn Cố hương, bạn còn có thể tham khảo: Tình huống trong truyện Cố hương, Cảm nhận về hình ảnh con đường mòn trong Cố hương, Ấn tượng về quê nhà và con người nơi quê cha đất tổ trong Cố hương, Thông qua Cố hương, chia sẻ ý kiến của bạn về câu nói của Lỗ Tấn.