Phân tích văn bản *Thị Mầu lên chùa*

Phân tích bài Thị Mầu lên chùa – Mẫu 1

Lời giải chi tiết:

Đã bao giờ bạn tự hỏi điều gì tạo nên cuộc sống đa sắc màu hôm nay? Có phải là những giai điệu êm tai giúp ta thư giãn sau một ngày dài mệt mỏi? Hay là những câu chuyện kết nối trên những trang sách mà chúng ta hay đọc đã nuôi dưỡng đời sống tinh thần phong phú của con người. Nghệ thuật nói chung và văn học nói riêng ra đời để con người bộc lộ tâm tư, hiểu rõ về cuộc đời và rút ra bài học cho bản thân. Chèo là một hình thức nghệ thuật độc đáo và lâu đời, bắt nguồn từ văn hóa dân gian, dựa trên nền âm nhạc và cách diễn đạt trực tiếp, phong phú. Một trong những vở chèo kinh điển là Quan âm thị kính. Đoạn trích Thị Mầu lên chùa giúp ta hiểu rõ hơn về xã hội và con người thời bấy giờ.

Thị Mầu đến chùa để lễ Phật, nét đẹp truyền thống trong văn hóa người Việt. Cô xuất hiện với hình ảnh của một phụ nữ xinh đẹp, có chút lẳng lơ và thiếu nghiêm túc khi bước vào cửa chùa. Thay vì vào chùa đúng ngày 14 hoặc rằm, cô lại chọn ngày 13 để đến.

Thị Mầu được xây dựng là một người phụ nữ lẳng lơ, trái với lý tưởng “tam tòng tứ đức” của xã hội phong kiến. Hành động và lời nói của cô khi tiếp cận chú tiểu cho thấy sự mù quáng và nhiệt huyết trong tình yêu. Cô không biết rằng mình đang yêu một người vốn là Thị Kính giả trai. Hành động của Thị Mầu như là xông ra nắm tay chú tiểu và sử dụng lời nói lả lướt, nhấn mạnh sự đẹp của tiểu Kính.

Thị Mầu thể hiện tình cảm bằng những biện pháp nghệ thuật tinh tế, ví dụ như so sánh “thầy như táo rụng sân đình” và “em như gái rở, đi rình của chua”. Qua đoạn trích, ta thấy sự quyết liệt và táo bạo của Thị Mầu trong việc chinh phục người mình yêu.

Mặc dù Thị Mầu bị coi là lẳng lơ và đáng trách, nhưng sâu xa hơn, cô cũng là một nạn nhân của xã hội phong kiến. Cô mù quáng theo đuổi tình yêu và gánh chịu hậu quả không mong muốn. Sự mù quáng của cô cuối cùng dẫn đến việc vu oan cho Thị Kính, gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Tóm lại, Thị Mầu lên chùa là một vở chèo mang tính phê phán xã hội phong kiến, thể hiện sự bất bình của tác giả trước thực trạng xã hội. Thị Mầu là một nhân vật đáng để chúng ta suy ngẫm, vừa thương cảm cho hoàn cảnh của cô, vừa phê phán những gì mà xã hội đã áp đặt lên người phụ nữ thời đó.

Mẫu 2

Lời giải chi tiết:

Hồ Xuân Hương thể hiện sự đồng cảm sâu sắc với số phận của người phụ nữ trong thời đại phong kiến thông qua những bài thơ thấm đượm tình thương và ý chí phản kháng. Trong xã hội đầy rẫy bất công và áp bức, bà đã viết về thân phận người phụ nữ như một cách bộc lộ nỗi xót xa và mong muốn đấu tranh cho công bằng. Chúng ta bắt gặp những câu thơ như: “Thân em vừa trắng lại vừa tròn/ Bảy nổi ba chìm với nước non” để thấy rõ sự bất bình trước số phận người phụ nữ yếu đuối và chịu nhiều khổ đau.

Trong xã hội đó, quan niệm trọng nam khinh nữ rất phổ biến, người phụ nữ thường không được tôn trọng và phải tuân theo những quy tắc hà khắc. Bà đã mô tả hình ảnh người phụ nữ đẹp đẽ và dịu dàng nhưng cũng phải đối mặt với nhiều thử thách trong cuộc sống. Dù có vẻ ngoài xinh đẹp, nhưng số phận của họ cũng như bông hoa bồ công anh, nhanh chóng tan biến trong cuộc đời.

Với những tác phẩm như “Thị Mầu lên chùa” trong vở chèo “Quan âm Thị Kính,” chúng ta thấy rõ hơn về nhân vật Thị Mầu - một người phụ nữ trái ngược với chuẩn mực đạo đức và lễ giáo của thời bấy giờ. Cô không tuân theo quy tắc “tam tòng tứ đức” và thể hiện sự lẳng lơ, buông thả trong hành động của mình. Qua đó, tác giả thể hiện sự phê phán đối với xã hội phong kiến và những giá trị bất công mà nó đặt ra.

Thị Mầu đến chùa vào ngày 13, khác với lệ thường của người ta là ngày 14 hoặc rằm. Cô gái xinh đẹp nhưng lả lướt và thiếu nghiêm túc nơi cửa chùa, thể hiện sự trái ngược hoàn toàn với những giá trị chuẩn mực của xã hội thời đó. Cô bộc lộ tình cảm một cách táo bạo, công khai ghẹo chú tiểu Kính Tâm mà không có chút e dè nào.

Qua nhân vật Thị Mầu, tác giả phê phán sự lỏng lẻo của những giá trị đạo đức trong xã hội phong kiến và đặt câu hỏi về quyền tự do yêu đương của người phụ nữ. Thị Mầu thể hiện một sự tương phản rõ rệt với Kính Tâm, người phụ nữ thuần khiết, luôn giữ lòng hướng Phật và giữ gìn các giá trị truyền thống.

Cuộc gặp gỡ giữa Thị Mầu và Kính Tâm thể hiện sự mâu thuẫn giữa hai thế giới khác nhau: một bên là sự phóng túng, bốc đồng của Thị Mầu, một bên là sự bình tĩnh, lễ độ của Kính Tâm. Mâu thuẫn này tạo nên một cuộc đối thoại đầy màu sắc, giúp người đọc nhận ra sự khác biệt giữa hai nhân vật và hiểu rõ hơn về quan điểm của tác giả về xã hội và văn hóa thời bấy giờ.

Nhân vật Thị Mầu đại diện cho một hình ảnh phụ nữ mạnh mẽ, dám bộc lộ tình cảm của mình một cách công khai. Cô thể hiện khát khao yêu đương, nhưng đồng thời cũng mang trong mình tính cách táo bạo, trái với truyền thống. Tác giả đã sử dụng nhân vật này để lên án những định kiến xã hội và những rào cản đối với quyền tự do yêu đương của người phụ nữ.