Đánh giá văn bản thơ, bài thơ - Môn Ngữ văn lớp 9
I. Những kiến thức cần nhớ
- Việc phân tích một bài thơ, một đoạn thơ qua ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu... yêu cầu đưa ra nhận xét, đánh giá cụ thể, hợp lý trong bài nghị luận
- Đánh giá về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ thông qua các yếu tố đó để có nhận xét, đánh giá cụ thể, hợp lý
- Văn bản nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ cần có bố cục rõ ràng, mạch lạc; sử dụng ngôn từ sâu lắng, thể hiện cảm xúc chân thành của tác giả
Cách thức viết văn nghị luận về đoạn thơ, bài thơ:
Giới thiệu:
Introduce về đoạn thơ, bài thơ và đưa ra quan điểm cá nhân
Nội dung chính: Trình bày suy nghĩ, đánh giá về nội dung và nghệ thuật của đoạn thơ, bài thơ
Tổng kết: Tóm tắt giá trị ý nghĩa của bài thơ, đoạn thơ
- Trong việc viết nghị luận về một đoạn thơ, bài thơ, cần phải trình bày các nhận xét, đánh giá và cảm nhận cá nhân. Những nhận xét, đánh giá này phải kèm theo phân tích, đánh giá về ngôn từ, hình ảnh, giọng điệu và cảm xúc của tác phẩm
II. Bài tập thực hành
Bài 1: Viết phần giới thiệu và tổng kết cho văn nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ
Phần 2: Viết bài văn nghị luận phân tích vẻ đẹp trong phần cuối khổ thơ Sang thu của Hữu Thỉnh
Hướng dẫn trả lời
Phần 1:
Khởi đầu
Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải là một trong những tác phẩm thơ gây ấn tượng sâu sắc với người đọc bởi lòng sống, lòng hi sinh cho cuộc sống. Bài thơ thể hiện một tinh thần trẻ trung, yêu cuộc sống, vang vọng trong không khí rộn ràng, vui vẻ của quê hương trong những năm đầu thời bình. Bài thơ cũng là món quà cuối cùng mà nhà thơ trao tặng cho cuộc đời, những tình yêu về cuộc sống, con người, và quê hương.
Kết luận
Với nhịp điệu vui vẻ, cũng có những phút chốc buồn bã, sâu lắng, bài thơ Mùa xuân nho nhỏ là “giai điệu rung động” giữa bản nhạc đa dạng của cuộc sống. Bài thơ sử dụng thể thơ năm chữ, kết hợp với âm hưởng dân ca nhẹ nhàng, giàu hình ảnh, đã truyền đạt một cách toàn diện cảm xúc, lòng khát khao sống và hi sinh của tác giả. Ước mơ trở thành “mùa xuân nho nhỏ” với giá trị, ý nghĩa cho cuộc sống luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho mọi người sống đẹp hơn.
Phần 2:
Phần khổ thơ cuối trong bài Sang thu là những trải nghiệm sâu sắc của nhà thơ Hữu Thỉnh về cuộc sống con người.
Bắt đầu với khung cảnh của mưa nắng tự nhiên, tạo hóa nhưng đã có một chút thay đổi khi 'vơi dần'. Dường như vẫn còn ôm trong lòng sự tiếc nuối, những trải nghiệm của mùa hè đã qua. Nhưng có lẽ điều đặc biệt nhất, sâu sắc nhất nằm ở hai dòng cuối cùng:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
Hình ảnh của sấm không chỉ là hiện tượng tự nhiên, mà nó còn tượng trưng cho những biến động trong cuộc sống của mỗi người. Khi trải qua sóng gió, thách thức, con người trở nên mạnh mẽ hơn, vững chãi như những 'hàng cây đứng tuổi'. Tác giả đã rút ra quy luật của cuộc sống từ chính cuộc sống, và thể hiện qua những hình ảnh tự nhiên quen thuộc: Con người khi trải qua mọi khó khăn, những trải nghiệm khi vượt qua thử thách sẽ học được bài học để trở nên kiên cường, mạnh mẽ hơn. Nhìn sâu vào, chi tiết để thấy được sự tinh tế, sâu sắc của tác giả Hữu Thỉnh đã đóng góp làm cho khổ thơ cuối cùng trở nên ý nghĩa và là điểm nhấn của cả bài thơ Sang thu.