Chế Lan Viên sáng tác bài thơ Con cò vào năm 1962, được xuất bản trong tập Hoa ngày thường - Chim báo bão (1967). Bài thơ Con cò mang âm điệu đồng dao, nhịp thơ và giọng thơ tràn đầy hồn ca dao, dân ca, mang đậm tinh thần bình dị, nhẹ nhàng. Với 51 câu thơ tự do, độ dài câu ngắn nhất là 2 chữ, câu dài nhất là 8 chữ, xen kẽ nhau tạo thành một bản hòa âm ru dịu dàng, ngọt ngào, thể hiện tình yêu thương và ước mơ của người mẹ hiền dành cho con thơ!
1. Đoạn 1, người mẹ hiền ôm con trên tay, ru bài thơ 'Con cò' bay lả bay la... 'Con cò đi kiếm ăn đêm...'. Nhìn con thơ 'Con còn bế trên tay - Con chưa biết con cò' mà lòng mẹ trào dâng tình thương. Mẹ yêu thương con cò trong câu ca dao đầy xúc động; mẹ dành cho con biết bao quan tâm yêu thương. Con được sống hạnh phúc, an lành trong vòng tay mẹ:
Cò một mình, cò phải tìm ăn,
Có mẹ bên, con vui chơi rồi lại ngủ .
Mẹ đã dành cho con thơ tất cả: sự âu yếm của mẹ, lời ru êm đềm của mẹ, sữa ngọt ngào của mẹ... Những biểu tượng nghệ thuật đó đã phản ánh tình mẫu tử bao la. Nhịp thơ cũng là nhịp võng, nhịp cánh nôi nhẹ nhàng, đưa đẩy:
Ngủ đi! Ngủ đi!
Cành mềm mẹ đã sẵn lòng nâng!
Trong lời ru của mẹ thoang thoảng hơi xuân,
Con chưa biết con cò, con chưa biết nơi mẹ hát,
Sữa mẹ nhiều, con ngủ không phân vân.
Điệu 'ngủ đi', 'con chưa biết' và 'con cò' lặp đi lặp lại nhiều lần khiến cho giọng thơ trở nên ấm áp, ngọt ngào, sâu lắng và dịu dàng tràn ngập hạnh phúc và yêu thương.
2. Đoạn 2, mẹ ru con ngủ yên, ngủ ngon: 'Ngủ đi! Ngủ đi! Ngủ đi!'. Nhìn con thơ mà lòng mẹ dâng trào mong ước. Con sẽ lớn lên thông minh, đi học:
Mai sau lớn lên, con sẽ đi học,
Bên cạnh cò trắng bay theo gót bước.
Mai sau khi lớn lên con sẽ trở thành nhà thơ. Cuộc đời con sẽ đầy sáng tạo, miệt mài làm việc 'bay suốt không nghỉ'. Hình ảnh cánh cò trắng bay... thể hiện ước mơ tươi đẹp của mẹ về tương lai của con. Con sẽ tiếp nối công lao cha. Một câu hỏi, khẽ thốt lên trong lòng mẹ hiền:
Lớn lên, lớn lên, lớn lên...
Con sẽ làm gì?
Con sẽ trở thành nhà thơ!
Cánh cò trắng vẫn bay không ngừng
Trước cửa nhà
Và trong bản hát mát lành...
3. Cuối cùng, những dòng thơ sâu lắng với tâm trạng triết lí trữ tình. Nghĩ về con cò trong ca dao, nghĩ về tương lai của con, người mẹ nghĩ về số phận, thân phận của những con cò nhỏ bé, đáng thương, trong cuộc đời:
Phần kết, những câu thơ sâu lắng với tinh thần triết học trữ tình. Nghĩ về con cò trong ca dao, nghĩ về tương lai của con, người mẹ nghĩ về số phận, thân phận của những con cò nhỏ bé, đáng thương, trong cuộc đời:
Ei!
Chỉ có một con cò,
Con cò mẹ ru
Cũng chính là cuộc sống
Vỗ cánh qua giường nôi.
Có thể người mẹ hiền đang nhớ về câu 'Có xáo thì xáo nước trong - Đừng xáo nước đục đau lòng cò con'! Dòng nước trong vẫn còn hơn là sống trong nước đục, điều đó là tâm trạng về 'cuộc sống' đầy xót xa, đáng trân trọng từ xưa đến nay.
Bài thơ Con cò là một tác phẩm nhỏ bé nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc: tôn vinh tình mẫu tử bao la và ước mơ về con thơ của mẹ hiền, thể hiện tình thương cuộc sống. Rất nhân từ và có tình cảm.
Nguồn: Mytour