Buzz
Dàn ý
Dàn ý tham khảo số 1
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm và vấn đề nghị luận
– Tác giả Hồ Chí Minh:
+ Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam.
+ Văn hóa, thơ ca nổi tiếng.
- Tác phẩm: Một trong 134 bài thơ trong tập Nhật kí trong tù, thể hiện phong cách thơ của Hồ Chí Minh.
- Sự kết hợp hài hòa giữa vẻ đẹp cổ điển và hiện đại.
2. Vẻ đẹp cổ điển và hiện đại trong bài thơ
a. Vẻ đẹp cổ điển:
- Đề tài: Một bức tranh về thiên nhiên và cuộc sống của con người vào buổi chiều tối. Đề tài thơ quen thuộc của thơ cổ.
- Hình ảnh thơ: sử dụng các hình tượng quen thuộc trong thơ cổ với ý nghĩa biểu tượng.
+ Hình ảnh cánh chim: tượng trưng cho thời gian và không gian, là biểu tượng của buổi hoàng hôn.
+ Hình ảnh chòm mây: biểu tượng cho không gian rộng lớn của bầu trời.
- Thể thơ tứ tuyệt, lời ít ý nhiều, để lại nhiều suy tư.
- Nghệ thuật tả cảnh ngụ tình: chỉ bằng vài nét tả mà thể hiện được linh hồn của đối tượng và gợi lên nỗi lòng của nhà thơ.
b.Vẻ đẹp hiện đại:
- Hình ảnh thơ: cánh chim, chòm mây, người con gái xay ngô là biểu tượng của thực tại.
+ Cánh chim mệt mỏi: chữ “mệt” thể hiện tâm trạng sâu sắc bên trong của vật thể. Đó là cánh chim theo nhịp sống không ngừng của cuộc sống. Đó là cánh chim của tự do, của ước mơ không giới hạn. Đấy cũng là khát vọng của người bị giam cầm.
+ Chòm mây lạc lõng trôi chậm chạp giữa không gian bầu trời là hình ảnh ẩn dụ về người bị giam cầm trên con đường xa xôi chưa biết điểm đến. Nhưng phong thái của người bị giam cầm vẫn tự do, thoải mái, phong thái của một chiến sĩ cách mạng mạnh mẽ, luôn kiểm soát tình hình.
+ Hình ảnh cô gái xay ngô vào buổi tối là hình ảnh của người lao động, hiện lên sống động, mạnh mẽ, tích cực, là trung tâm của bức tranh Chiều tối.
+ Ánh sáng từ lửa bếp, hình ảnh này xua tan bóng tối, giải quyết lạnh giá, mang lại niềm vui của sự sống, của sự ấm áp.
=> Hình ảnh thơ đơn giản nhưng chứa đựng nhiều cảm xúc đời thường và tinh thần không ngừng của người chiến sĩ cách mạng Hồ Chí Minh.
- Sự biến đổi của tứ thơ: từ bóng tối đến ánh sáng, từ buồn bã đến hạnh phúc.
=> Thể hiện tinh thần lạc quan, ý chí kiên cường của Bác.
- Tâm hồn của Bác:
+ Yêu thiên nhiên, yêu cuộc sống.
+ Đồng cảm, chia sẻ với tất cả mọi người, đặc biệt là nỗi khổ của những người lao động. Đây cũng là tinh thần quốc tế vô sản trong sáng.
+ Tâm hồn lạc quan, đầy nghị lực.
=> Đây là tâm hồn của một nghệ sĩ và một chiến sĩ.
3. Kết luận
- Tổng quan vấn đề
Xem dàn ý tham khảo khác tại đây:
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
Tháng 10 năm 1942, trên đường từ nhà tù Thiên Bảo đến nhà ngục Long Tuyền trên đất Quảng Tây, Hồ Chí Minh sáng tác bài thơ 'Chiều tối' (Mộ). Đây là bài thơ thứ 31 trong 'Ngục trung nhật kí”, bài thất ngôn tứ tuyệt mang vẻ đẹp cổ điển và hiện đại:
'Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô văn mạn mạn độ thiên không;
Sơn thôn thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng”.
Bài thơ tả cảnh chiều tối nơi xóm núi xa lạ và thể hiện cảm xúc, nỗi niềm của người chiến sĩ trên con đường đi đày.
Bức tranh thiên nhiên xóm núi lúc chiều tối được miêu tả bằng hai nét rất gợi cảm. Một cánh chim mỏi mệt (quyện điểu) bay về rừng tìm cây trú ẩn. Một áng mây cô đơn, lẻ lơi (cô vân) lơ lửng giữa bầu trời. Cảnh đẹp và thoáng buồn (mệt mỏi, cô đơn), đối nhau rất hài hòa. Chỉ hai nét vẽ, tả ít mà gợi nhiều đã làm hiện lên cái hồn của cảnh vật. Cánh chim nhỏ nhoi nhẹ hay, áng mây cô đơn nhẹ trôi; tác giả đã vận dụng thi pháp cổ rất sáng tạo, đã lấy điểm để vẽ diện, lấy động để tả tĩnh, gợi lên một bầu trời mênh mông, bao la, một không gian vô cùng tĩnh lặng, vắng vẻ. Bức tranh thiên nhiên chiều tối mang vẻ đẹp cổ điển đầy thi vị:
'Quyện điểu quy lâm tầm túc thụ,
Cô vân mạn mạn độ thiên khôn)'.
(Chim mỏi về rừng tìm chốn ngủ,
Chòm mây trôi nhẹ giữa tầng không).
Ngoại cảnh đã thể hiện tâm cảnh của nhân vật trữ tình. Cánh chim và áng mây, chữ 'quyện' (quyện điểu) và chữ 'cô' (cô vân) có giá trị biểu hiện cảm xúc một mỏi, nỗi niềm cô đơn của nhà thơ sau một ngày dài bị giải đi nơi đất khách quê người. Bức tranh thiên nhiên 'Chiều tối' mang tính ước lệ tượng trưng đặc sắc, nó đem đến cho ta bao liên tưởng về những vần thơ đẹp:
'Chim hôm thoi thót về rừng'
(Truyện Kiều)
'Lớp lớp mây cao đùn núi bạc,
Chim nghiêng cánh nhỏ bóng chiều sa'.
(Tràng giang)
Hai câu thơ cuối bài 'Chiều tối' tả cảnh dân dã đời thường nơi xóm núi. Hai nét vẽ vừa trẻ trung vừa bình dị hiện đại: thiếu nữ xay ngô và lò than đã rực hồng:
'Sơn thân thiếu nữ ma bao túc,
Bao túc ma hoàn lô dĩ hồng'.
Ba chữ 'ma bao túc' được điệp lại, đảo lại thành 'bao túc ma hoàn” có giá trị thẩm mĩ đặc sắc. Nó vừa gợi tả sự chuyển động liên tục, mải miết của cái cối xay ngô, vừa thể hiện đức tính cần mẫn của cô thiếu nữ nơi xóm núi, đồng thời tạo nên âm điệu nhịp nhàng của vần thơ. Hình ảnh 'lò than đã rực hồng” (lô dĩ hồng) gợi lên một mái ấm gia đình yên vui. Trên đường đi đày nơi đất khách xa lạ, tâm hồn nhà thơ vẫn gắn bó với nhịp sống cần lao, hướng về ngọn lửa hồng, làm vợi đi ít nhiều cô đơn lẻ loi, thầm mơ ước về một cảnh gia đình đoàn tụ đầm ấm. Chữ 'hồng”, 'đặt cuối bài thơ, thi pháp cổ gọi là 'thi nhãn', làm sáng bừng bức tranh xóm núi trong chiều tối. 'Hồng'' là ánh sáng của lò than rực cháy, cũng là ánh sáng của tâm hồn Hồ Chí Minh. Một tâm hồn rất lạc quan, yêu đời.
Bức tranh 'Chiều tối' từ tư tưởng đến hình tượng, từ không gian, thời gian đến cảm xúc đều được miêu tả, diễn tả trong trạng thái vận động. Vận động từ cảnh sắc thiên nhiên bầu trời đến bức tranh sinh hoạt trong gia đình, từ ngày tàn đến tối mịt, từ nỗi buồn mệt mỏi cô đơn đến niềm vui ấm áp đoàn tụ, từ bóng tối hướng tới ánh sáng. Nghệ thuật lấy sáng, lấy ánh lửa hồng để tả bóng tối màn đêm rất đặc sắc. Trong nguyên tác bài 'Mộ' không có chữ 'tối' mà người đọc vẫn cảm thấy trời đã tối hẳn rồi. Câu thơ dịch đã thêm vào một chữ 'tối', đó là điều ta cần biết:
'Cô em xóm núi xay ngô tối,
Xay hết lò thun đã rực hồng'.
Bài thơ tứ tuyệt 'Chiều tối' mang vẻ đẹp cổ điển, hiện đại. Ngôn ngữ hàm súc gợi cảm. Hình tượng cánh chim, áng mây mang tính ước lệ, đẹp mà thoáng buồn. Bút pháp tinh tế, điêu luyện. Một tâm hồn trong sáng, hồn hậu, giàu cảm xúc: yêu thiên nhiên và yêu đời. Đi đày mà phong thái nhà thơ thật ung dung tự tại.
