Phân tích về hình ảnh thiên nhiên và con người sống ở một phố huyện nghèo trong truyện ngắn Hai đứa trẻ của Thạch Lam (lưu ý làm rõ những nét đặc sắc trong nghệ thuật miêu tả của tác giả).

Dàn ý

I. Mở bài

- Thạch Lam là một hiện tượng trong văn học lãng mạn giai đoạn 1930-1945. Ông nổi tiếng với truyện ngắn. Phong cách viết của ông nhẹ nhàng, tinh tế, và đằng sau những dòng văn đầy cảm xúc ấy là tấm lòng nhân ái sâu kín đối với cuộc sống của những người nghèo trong xã hội cũ.

- Hai đứa trẻ là một trong những truyện ngắn xuất sắc của Thạch Lam. Truyện này được đăng trong tập truyện ngắn Nắng trong vườn (1938). Nó không có một cốt truyện cụ thể, chỉ là thế giới tâm hồn của hai đứa trẻ Liên và An, hai đứa trẻ đợi chờ mẹ trông coi một gian hàng nhỏ, thức trắng đêm chờ chuyến tàu từ Hà Nội về.

- Thực tế của cuộc sống khắc nghiệt, không hy vọng ở một phố huyện nhỏ được thể hiện qua cảnh vật và nhân vật.

II. Phân tích

1. Cảnh vật vào buổi tối

- Tác giả chọn hoàng hôn là thời điểm - ngày tàn. Mỗi lúc một tối đen. Ánh sáng dần dần tắt đi. Bóng tối bao phủ mọi nơi; trên các mái nhà, những đám mây và dải tre làng và che phủ toàn bộ cảnh vật, được gợi lên từ âm thanh của tiếng trống thu không (…) vang lên để gọi buổi chiều, được gợi lên từ màu sắc: phía Tây đỏ rực như lửa và những đám mây màu hồng như hòn than sắp tắt.

- Đó là cảnh vật của một phố huyện nghèo nàn, kiệt quệ: tiếng muỗi vo ve, tiếng ếch nhái gáy, cảnh chợ trống trải, trên mặt đất chỉ còn là rác rưởi, một miền đất dường như đang dần mất đi trong sự quên lãng.

2. Cuộc sống con người

- Trong cảnh buồn tẻ, u tối của cuộc sống nghèo nàn là những cuộc đời u tối: Những đứa trẻ nghèo chật vật vào buổi chiều tối. Mẹ con chị Tí ngày ngày kiếm cua và tép, tối về lại đem cái giỏ tre ra sân ga bày bán với một hi vọng mong manh như giỏ hàng của chị. Bà cụ Thi lặng lẽ xuất hiện trong bóng tối và cũng lặng lẽ rời đi vào bóng tối... Phía sau họ là một bà cụ già móm phải cho thuê bớt một gian hàng nhỏ xíu, một người cha thất nghiệp. Xung quanh họ là những vật dụng cũ kỹ: những tờ giấy nhắn từ những người gửi, cái cạnh sắp gãy...

- Tất cả những con người ấy sống một cách đơn giản từng ngày. Nhịp sống lặp đi không thay đổi, thể hiện sự trì trệ, vô vọng của cuộc sống trong xã hội cũ. Con người không chỉ phải chịu đựng cuộc sống nghèo nàn mà còn phải chịu đựng sự u buồn, nhạt nhẽo của cuộc sống này.

- Nhưng nhân vật trong tác phẩm của Thạch Lam có vẻ như còn kỳ vọng vào một điều gì đó sáng sủa cho cuộc sống nghèo khổ của họ. Họ đang chờ đợi điều gì đó không rõ ràng, chỉ cảm nhận được lòng thương xót từ nhà văn.

3. Nổi bật trong cảnh vật phố huyện u tối ấy là hai đứa trẻ, đặc biệt là cô bé Liên

- Nhân vật Liên vào thời khắc hoàng hôn tạo ấn tượng với người đọc bằng sự nhạy cảm và chiều sâu tâm hồn: cảnh thiên nhiên trong ánh nắng chiều dần buông và u ám khiến Liên cảm thấy buồn bã trước cái kết thúc của một ngày. Liên thương cảm với những đứa trẻ nhặt rác ở bãi chợ.

Nhà văn như sống lại trong nhân vật để cảm thấy sâu sắc về cuộc sống không hi vọng, buồn bã.

4. Những đặc điểm độc đáo trong nghệ thuật miêu tả của tác giả.

- Hai đứa trẻ là một tác phẩm đầy chất thơ:

+ Chất thơ hiện ra từ cảnh vật quê hương: không gian chiều là một không gian quen thuộc, cảnh quen thuộc nhưng đầy cảm hứng. Mùi vị của quê hương hiện lên rất thực tế và đầy hấp dẫn.

+ Chất thơ hiện ra từ bức tranh cuộc sống u buồn, lạnh lùng.

+ Chất thơ còn hiện ra trong cách tác giả miêu tả tâm hồn con người, tác giả rất tinh tế trong việc nắm bắt những cảm xúc mơ hồ trong tâm hồn của nhân vật.

- Hệ thống từ ngữ, hình ảnh đóng góp vào việc làm cho ngôn ngữ miêu tả của tác phẩm trở nên rất chất thơ.

III. Kết luận

- Đằng sau bức tranh phố huyện, đằng sau những cuộc sống mệt mỏi là triết lý nhân đạo của tác giả. Đó là tình yêu thương con người, nỗi buồn của cuộc sống đơn điệu, nặng nề. Là tâm hồn tinh tế, đồng cảm với nỗi khổ và hy vọng sáng sủa của họ.

- Nghệ thuật miêu tả độc đáo của tác giả là một phần trong thành công của tác phẩm này.

Bài mẫu

Thạch Lam là một trong những tác giả đáng chú ý của Tự Lực Văn Đoàn, với phong cách viết độc đáo và sâu sắc. Ông được biết đến với những truyện ngắn mang đậm tinh thần lãng mạn và hiện thực. Mỗi tác phẩm của ông là một bức tranh đời sống đầy cảm xúc qua hình ảnh thiên nhiên và con người trong phố huyện nghèo vào buổi chiều tối.

Bức tranh đời sống ở phố huyện vào buổi tối bắt đầu bằng tiếng trống thu rền rĩ như lời gọi của chiều tối. Đó không chỉ là tiếng của Thạch Lam mà còn là tiếng của Liên, một cô bé đầy những suy tư trước cái kết thúc của một ngày. Buổi chiều, Liên nhìn thấy cảnh thiên nhiên dần phai màu trong ánh nắng đỏ rực như lửa, khiến những đám mây trở nên hồng như than sắp tàn. Sau đó, luỹ tre làng trở nên đen thui và nổi bật trên bầu trời. Buổi chiều trở nên êm đềm như lời ru, với âm thanh ếch nhái và tiếng muỗi vo ve, gợi lên cảm giác buồn buồn. Cảnh thiên nhiên trong buổi chiều tối tại phố huyện trở nên đáng sợ hơn khi mùi ẩm ướt kết hợp với hơi nóng của ngày và mùi cát bụi. Với Liên, đó là hương vị riêng của quê hương, quen thuộc và đậm đà. Khi đêm buông, âm thanh trở nên mờ nhạt hơn và bóng tối bao trùm phố huyện, chỉ có những đom đóm nhấp nháy và ánh đèn yếu ớt từ các gian hàng.

Cảnh thiên nhiên vào buổi chiều tối tại phố huyện mang lại cảm giác buồn bã qua con mắt của Liên, một cô bé từng trải qua cuộc sống sáng sủa ở Hà Nội. Dưới bàn tay tài tình của nhà văn, cảnh vật thiên nhiên được tái hiện một cách tinh tế thông qua hình ảnh, màu sắc, âm thanh và hương vị. Đặc biệt, sự đối lập giữa bóng tối và ánh sáng trở thành một yếu tố nghệ thuật quan trọng, tạo nên một mô tip giàu cảm xúc. Nhờ vào cách diễn đạt sâu sắc của Thạch Lam, mọi cảnh vật trở nên gợi cảm và đầy ý nghĩa.

Cảnh thiên nhiên vào buổi chiều tối tại phố huyện thể hiện sự buồn bã và cảm xúc thông qua những hình ảnh và suy tư của Liên. Điều đó làm cho câu chuyện trở nên sâu lắng và gợi cảm hơn. Bức tranh đời sống của phố huyện được Thạch Lam tái hiện một cách tinh tế và đầy tình cảm, tạo nên một tác phẩm đặc sắc với tinh thần nhân văn và tình yêu quê hương.