Sóng thần (tsunami) là một chuỗi các đợt sóng được tạo ra khi một khối lượng lớn nước đại dương bị di chuyển chớp nhoáng trên một tỷ lệ lớn. Có những dấu hiệu sau đây thường báo trước một trận sóng thần: Cảm nhận được động đất. Nếu cảm nhận được mặt đất rung lắc mạnh đến mức không thể đứng vững, thì có nhiều khả năng sẽ xảy ra một cơn sóng thần; Các bong bóng chứa khí gas nổi lên mặt nước tạo cảm giác như nước đang sôi. Văn bản này thuộc thể loại: văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên. Mục đích của văn bản là giúp người đọc hiểu rõ hơn về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần).
Trước hết, văn bản đã tổng quan và mô tả quá trình xảy ra hiện tượng sóng thần. Sóng thần là một chuỗi sóng biển có chu kỳ dài, lan truyền với tốc độ lớn. Sóng thần không phải là những cơn sóng ầm ầm, cuồn cuộn tiến về đất liền mà có thể khó mục kích và nghe thấy tiếng ồn. Ngay cả khi bạn đang trên thuyền ở ngoài khơi, bạn cũng không thể biết trước khi sóng thần xuất hiện. Không có dấu hiệu báo trước rõ ràng của một trận sóng thần. Cơ chế hình thành sóng thần: Sự biến đổi của vỏ trái đất gây ra một trận động đất và làm dịch chuyển nước biển. Các cơn sóng được tạo ra và di chuyển ra khắp biển, một số cơn sóng di chuyển nhanh. Khi vào vùng nước nông, các cơn sóng bị nén lại, tốc độ chậm hơn và chiều cao tăng lên. Chiều cao của các cơn sóng tăng lên và các biến cố liên quan được tăng cường, tất cả đều làm đe dọa tính mạng và tài sản của con người. Quá trình di chuyển của sóng thần: Khi sóng thần được tạo ra ở xa bờ biển, sóng ban đầu rất nhỏ và yếu do nước quá sâu, khi sóng thần di chuyển trên đại dương, khoảng cách từ đỉnh sóng trước đến đỉnh sóng sau có thể lớn hơn hàng trăm kilômét hoặc hơn và chiều cao của đỉnh sóng chỉ vài mét. Sóng thần trở nên mạnh mẽ với sức mạnh phá hủy khi tiến gần bờ.
Tiếp theo, văn bản đã giải thích rõ nguyên nhân và cách thức diễn ra của hiện tượng sóng thần. Nguyên nhân: Chủ yếu là do động đất, ngoài ra còn do núi lửa phun trào, sạt lở đất và các vụ nổ dưới đáy biển (bao gồm cả thử nghiệm hạt nhân dưới nước) … Thảm họa sóng thần ngày 26/12/2004 là kết quả của một trận động đất do va chạm giữa mảng Ấn Độ và mảng Bơ – ma. Động đất có độ mạnh 9 độ richter, tâm chấn ở độ sâu 10km. Dấu hiệu nhận biết gần đây có sóng thần là: Dấu hiệu đầu tiên là nước biển cuộn lên chậm chạp với những cơn sóng không dâng cao, không giống như cơn bão sắp tới, mặt biển dao động mạnh hơn bình thường, sau đó xuất hiện nhiều bọt biển, nước rút về nhanh và đột ngột trong khoảng thời gian không phải là thủy triều, hoặc có thể cảm nhận nước nóng trong từng cơn sóng và nghe được những âm thanh kỳ lạ.
Cuối cùng, sự kết thúc của hiện tượng sóng thần. Sự kết thúc của hiện tượng sóng thần là những thảm họa mà nó để lại. Một số thảm họa sóng thần nổi tiếng trong lịch sử bao gồm: vào năm 365, sóng thần tại Alexandria đã làm hàng nghìn người chết. Ngày 27/8/1883, sau khi núi lửa Krakatoa tại Indonesia phun trào, sóng thần đã làm chết 36000 người trên bờ biển Gia-va và Sumatra. Ngày 15/6/1896, sóng thần cao 23m đã làm chết hơn 26000 người trong một lễ hội tôn giáo ở Nhật Bản. Ngày 22/5/1960, sóng thần cao 11m đã làm chết hơn 1000 người ở Chile. Vào ngày 16/8/1960, hơn 5000 người đã chết tại vịnh Moro, Philippin. Ngày 17/7/1998, sóng thần đã làm chết hơn 2100 người tại Pa-pua Niu Ghi-nê.
Về nội dung, văn bản giới thiệu những thông tin cơ bản về sóng thần (định nghĩa, cơ chế hình thành, nguyên nhân và dấu hiệu nhận biết sóng thần) đồng thời liệt kê một số thảm họa sóng thần lớn đã xảy ra trong lịch sử nhân loại. Về mặt nghệ thuật, việc sử dụng ngôn ngữ sinh động giúp cho văn bản dễ hiểu hơn; cách trình bày thông tin theo cấu trúc so sánh và đối chiếu đối tượng.