Buzz
Dàn ý
1. Khởi đầu
- Giới thiệu những đặc điểm nổi bật về Vũ Trọng Phụng
- Giới thiệu đoạn trích Hạnh phúc của một tang gia
2. Phát triển
2. 1 Ý nghĩa nội dung
a. Từ 'Tang gia'
- “Tang gia”: nhà có đám tang, với tình huống như vậy, không khí thường phải bao trùm bởi nhiều nỗi buồn tiếc
- “Hạnh phúc”: Tình trạng khi gặp phải nhiều niềm vui, một trạng thái tâm lý hoàn toàn ngược lại so với hoàn cảnh “tang gia”
⇒ Tình huống chứa đựng mâu thuẫn, vừa tràn đầy tiếng cười chua chát, vừa kích thích sự tò mò của độc giả
b. Sự khác biệt trong niềm vui khi cụ cố Tổ qua đời
• Niềm vui chung của gia đình:
- Gia đình tràn ngập niềm vui vì việc cụ cố Tổ qua đời cũng là lúc lời nguyện của cụ chuyển từ lý thuyết thành thực tiễn
⇒ Một gia đình không trách nhiệm
• Niềm vui của các thành viên trong gia đình:
- Cố Hồng (con trai cả):
+ vui vì có cơ hội diễn trò giả yếu trước mọi người
+ ảo tưởng rằng mình được mặc trang phục hào nhoáng, làm dáng kiểu hài hước để người ta nghĩ “đó là đứa con trai lập dị thế này kia”
⇒ Con người tự phụ bên ngoài, không có sự đau khổ nào trước cái chết của người sinh ra mình
- Ông Văn Minh: thích thú vì chuyện lời nguyện ấy đã trở thành thực tế thay vì chỉ là lý thuyết xa vời nữa
⇒ Người cháu không có lòng hiếu kỳ, không chấp nhận trách nhiệm.
- Bà Văn Minh: vui mừng vì có cơ hội lăng xê những mẫu trang phục tinh tế nhất
⇒ người cháu chỉ quan tâm đến lợi ích cá nhân, thiếu lòng nhân ái.
- Cô Tuyết: Hạnh phúc vì được mặc trang phục 'ngây thơ' để chứng tỏ bản thân còn giữ trinh tiết nhưng cảm thấy đau lòng khi không thấy Xuân tóc đỏ ở đâu với khuôn mặt 'buồn lãng mạn'
⇒ Người phụ nữ không chung thủy, không trung thành.
- Cậu Tú Tân: hạnh phúc điên đảo vì có cơ hội sử dụng chiếc máy ảnh đã lâu không dùng đến
⇒ Con người vô cảm, thiếu kiến thức.
- Ông Phán: Hạnh phúc vì không ngờ rằng cái sừng trên đầu mình lại có giá trị.
⇒ Chỉ quan tâm và hạnh phúc vì việc thêm một khoản tài sản, không có phẩm chất, không có đạo đức.
- Xuân tóc đỏ: Hạnh phúc đặc biệt vì nhờ hắn mà cụ Tổ qua đời, danh tiếng và uy tín của hắn càng lớn hơn.
• Niềm vui của những người ngoài gia đình:
+ Cảnh sát Min Đơ và Min Toa: 'trong khi không ai xứng đáng bị phạt…lúc ấy họ thật sự sung sướng'
+ Bạn bè của cụ cố Hồng: những kẻ chỉ muốn tỏ ra giàu có, đẹp trai, họ chia sẻ nỗi buồn để khoe khoang râu má và các huy chương
+ Trên phố: mọi người tập trung xem đám tang đến đâu, tạo ra sự huyên náo, phố phường nhộn nhịp với các loại trang phục tang...
⇒ Một bức tranh châm biếm thực tế với sự hài hước
c. Mô tả cảnh đám tang theo góc độ gương mẫu
- Mô tả tổng quan về đám tang khi đang di chuyển:
+ Chậm chạp, nhộn nhịp giống như một cuộc diễu hành.
+ Sự kết hợp giữa phong cách Việt và phong cách phương Tây để thể hiện sự giàu có một cách hoa mỹ
- Mô tả cận cảnh: Người tham dự: giả tạo, bàn luận không phải là điều gì nghiêm túc.
- Cảnh hậu trường:
- Bắt đầu: cậu Tú Tân dàn dựng việc chụp ảnh một cách giả tạo và thiếu văn hóa.
- Tiếp theo: Ông Phán bày tỏ sự hạnh phúc với Xuân: 'Xuân Tóc Đỏ … đã thêm'
⇒ Đó là một vở kịch hài thể hiện sự lố lăng, độc hại, không trung thành của xã hội thượng lưu trước năm 1945.
2.2 Ý nghĩa nghệ thuật
- Xây dựng tình huống độc đáo
- Phát hiện những chi tiết trái ngược gây mâu thuẫn cùng tồn tại trong một con người, một sự vật, một sự việc.
- Kỹ thuật viết mạnh mẽ, nói ngược, nói châm biếm,… được sử dụng một cách linh hoạt.
- Mô tả sắc nét, linh hoạt và sắc bén đến từng chi tiết, nói trúng nét riêng của từng nhân vật.
- Phong cách châm biếm
3. Kết luận
- Tóm tắt lại vấn đề.
Bài mẫu
Vào năm 1939, khi Vũ Trọng Phụng bước sang tuổi 24, ông đã cho ra đời năm tác phẩm nổi tiếng: 'Giông tố', 'Số đỏ', 'Làm đĩ', “Vỡ đê”. “Hạnh phúc của một tang gia” là đoạn trích nằm trong tác phẩm “Số đỏ”.
Tang gia, mặc dù là gia đình đau buồn, nhưng lại tràn ngập hạnh phúc. Khi cụ Tổ, hơn 80 tuổi, qua đời, mọi người cảm thấy như đang sống trong một giấc mơ ngọt ngào.'
Tác giả đã thành công trong việc tạo ra một tình huống đặc biệt để tiết lộ sự độc đáo trong cái gia đình giả tạo này, vạch trần sự phản cảm của xã hội thời đó. Khi bố mất, ông mất, 'các con cháu vô tâm vẫn thấy hạnh phúc và sung sướng'. Đây là cơ hội hiếm có để khoe khoang, phô trương giàu có, và thể hiện sự sang trọng trước mọi người. 'Mọi người vui vẻ, đi đưa giấy cáo phó, thuê xe tang, và hát khúc khải hoàn... Niềm vui đến từng ngóc ngách:” tang gia ai cũng vui vẻ”.
Con trai cả - cụ cố Hồng - đã nhanh chóng hút một chập 60 điếu thuốc phiện, và mắt nhòe đầy sung sướng. Dù cha mất, ông mất, nhưng kẻ đếm số liệu vẫn tiếp tục: 'Đã hiểu rồi, khổ quá, đủ rồi.” Dưới tác động của thuốc phiện, cụ 'nhắm mắt lại để tưởng tượng ' những giây phút hạnh phúc 'tuyệt vời nhất: mặc trang phục quý phái, cầm gậy, khóc và hát” để khiến mọi người phải ngỡ ngàng:' một đám tang như thế, một chiếc gậy như thế”, sau đó ngạc nhiên nhấn mạnh: thật kì lạ, chàng trai trẻ đã già đến như vậy.'. Việc con trai 'biểu hiện lòng hiếu kỳ với cha' như vậy là một biểu hiện thú vị. Tâm hồn lạc lõng, đạo lí tiêu cực, từ cha đến con.
Hai đứa cháu nội của cụ Tổ xuất hiện giữa đám tang với những hành động phô trương lố lăng, Văn Minh đi du học ở Tây Âu 6-7 năm mà không có bằng cấp nào, mở một cửa hàng may áo để quảng bá 'phong cách Âu” để lấy được sự chú ý. Ông nội mất, đứa cháu này đã nghĩ đến việc chia gia sản, hân hoan vì 'những lá thư đã trở thành thực tế thay vì chỉ là ước mơ xa xôi”. Cậu Tú Tân, đã chuẩn bị sẵn cờ trong bụng, có dịp trình diễn bản lĩnh của mình bằng cách sử dụng 'mấy chiếc máy ảnh không dùng đến”. Lúc diễn tang, cậu đã tự tạo ra cảnh vật, chỉ dẫn từng người cách 'cầm gậy', 'gục đầu', 'quyên mắt', như thế này, như thế kia để có thể chụp được hình. Ông 'múa may' trong bộ áo trắng như một người hề!
Vũ Trọng Phụng đã miêu tả đám tang của cụ Tổ bằng những cách mô tả hài hước, châm biếm sâu sắc cuộc sống của những người thượng lưu gia trưởng. Một đám tang 'trái với mục đích” nhưng lại được tổ chức một cách trang trọng. Có bát cống quay đi loạn, có lốc xoẻng và nước chảy, có nhiều bó hoa, câu đối, và hàng trăm người đi đưa. Một đám tang phức tạp 'theo phong cách Đông Tây”. Do đó, bầy con cháu thấy hạnh phúc, trong khi 'người chết trong quan tài cũng phải mỉm cười nếu không là gật đầu...'. Việc sử dụng sự phi lí để vạch trần sự lố lăng, độc hại là một nét vẽ tinh tế, độc đáo trong nghệ thuật trào phúng của Vũ Trọng Phụng.
'Có rất nhiều quý khách' quý phái và “sang trọng' đến tiễn ma cụ Tổ. Phụ nữ chiếm một nửa, là 'đàn bà quý phái', là bạn của Tuyết và bà Phó Đoan... Họ đến để 'thảo luận với nhau, bình phẩm lẫn nhau, chê bai lẫn nhau, hẹn hò với nhau...'. Những người đàn ông, bạn của cụ cố Hồng đến tiễn đưa ma để khoe 'huy chương' của 'đất nước mẹ” hoặc của những người đã ban cho họ. Khi miêu tả những bộ râu của những quý khách này, tác giả 'Số đỏ' đã tạo ra những chi tiết, từ ngữ và giọng điệu châm biếm. Một cách diễn đạt châm biếm, chế nhạo thần tượng. Trên cằm và môi của những người đàn ông thượng lưu, họ 'đang tự hào về chiếc râu của mình, dài hay ngắn, đen hay nâu, lồi lõm hay thưa thớt, uốn lượn...'. Người đọc không thể nhịn cười khi đọc về những bộ râu đó. Đằng sau những bộ râu là những người tha hóa vô đạo đức!”
Vũ Trọng Phụng đã sử dụng kỹ thuật viết 'hài hước” khi miêu tả sự xuất hiện của Xuân Tóc Đỏ. Tuyết mặc bộ trang phục 'ngây thơ” để mời quý khách đến và hút thuốc, với một vẻ buồn bã rất phù hợp với hoàn cảnh. Cô cảm thấy rất hạnh phúc khi thấy 'anh Xuân' đã đến và 'nháy mắt để tỏ ý cảm ơn” Xuân Tóc Đỏ đã đến tiễn ma một cách trang trọng, với 6 chiếc xe, cùng với sư chùa Bà Banh, và sư cụ Tăng Phú, hai vòng hoa lớn... đã khiến bà cụ hạnh phúc thốt lên: 'Ối, nếu không có món đó thì thiếu thiếu, may mà ông Xuân đã nghĩ giúp tôi!'. Xuân không chỉ không giận, mà còn đến thăm một cách trang trọng, làm cho đám tang của cụ cố Tổ trở thành 'danh giá nhất tất cả”.
Xuân Tóc Đỏ xuất hiện, ông Phán 'mọc sừng' nhờ 'đôi sừng hươu” mà nhận được vài nghìn đồng bạc từ bố vợ, trong khi khóc rất lớn: 'Hứt!... Hứt!.. Hứt!...' để báo hiếu và duy trì mối quan hệ 'đồng bào' với ân nhân. Ông đã 'đưa vào tay' Xuân “một tờ giấy bạc 5 đồng gấp tư'. Các giao dịch hoặc trả nghĩa đã diễn ra một cách trung thực và kín đáo! Xuân và ông Phán 'mọc sừng' giống nhau như hai đồng diễn viên hài. Điều này là điểm cao nhất của sự trào lưu trong vở hài kịch 'đám tang gương mẫu'. Đúng ở đây, sự giả dối, thô bỉ và lố lăng của những người thượng lưu đã đạt tới mức vô duyên. Những con người ‘lố lăng' trong xã hội ‘lố lăng' là như vậy!”
Tóm lại, qua chương 'Hạnh phúc của một tang gia', Vũ Trọng Phụng thể hiện một cách xuất sắc tài nghệ kể chuyện và nghệ thuật mô tả. Tài của tác giả 'Số đỏ' là đã phóng đại những bức tranh châm biếm, những cảnh sống lố lăng thông qua kỹ thuật của nghệ thuật trào phúng, khiến cho người đọc cười mà thấy được sự thật đắng chát. Một câu chuyện đầy kịch tính với nhiều chi tiết phi lí đã lật tẩy những kẻ giả dối! Tiếng cười trong 'Số đỏ' là tiếng cười châm biếm mang ý nghĩa tố cáo và xã hội sâu sắc. Đám tang cụ cố Tổ thực sự là một vở hài kịch, với các diễn viên là bầy con cháu và khách quý, đã tiết lộ tất cả sự lố lăng và độc hại của xã hội bị nhuộm màu “Âu hóa”!
