[PHÂN TÍCH] Ý nghĩa của những góc quay phổ biến nhất trong phim

Một góc quay đặc biệt trong điện ảnh không chỉ làm đẹp mắt mà còn chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc.

Góc quay là một yếu tố quan trọng tạo ra nhiều cảm xúc trong các bộ phim, cùng với nội dung, diễn viên, và bối cảnh. Mỗi góc quay mang một góc nhìn và cảm nhận riêng, giúp truyền tải ý nghĩa và thông điệp của phim một cách rõ ràng hơn.

Đa phần các bộ phim nổi tiếng thế giới của Hollywood đều tập trung vào việc sử dụng và sắp xếp các góc máy một cách cẩn thận. Hãy cùng Mytour khám phá ý nghĩa của một số góc máy phổ biến trong các bom tấn điện ảnh nhé!

Góc Mắt

Đầu tiên, góc máy căn bản nhất là Góc Mắt – góc máy ở độ cao ngang tầm mắt. Đây là góc quay dễ thực hiện nhất và tạo ra hình ảnh trung thực nhất. Góc máy này thường được đặt ở độ cao mắt của người xem, tạo ra cảm giác gần gũi và thực tế, nhưng cũng ít hấp dẫn và ít biểu tượng về mặt ý nghĩa.

Nếu muốn chọn một góc máy giúp người xem dễ dàng nhìn thấy và cảm nhận sự chân thực của bộ phim qua góc nhìn trực tiếp của họ, thì góc máy ngang là lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, vì tính chân thực và mở lộ trước mắt người xem, chúng ta cần cân nhắc khi sử dụng góc máy này để truyền đạt những ý nghĩa nghệ thuật sâu sắc hơn trong hình ảnh.

Góc Máy Cao

Tiếp theo, một góc quay phổ biến khác trong điện ảnh là Góc Máy Cao. Ở góc máy này, máy quay được đặt ở mức độ cao hơn chủ thể và thấp hơn tầm nhìn của người xem. Khi sử dụng cho cảnh quay các vật thể như vườn hoa, vòng xoay, góc máy cao giúp khán giả thích nghi với môi trường, cảnh vật và dễ dàng định hình không gian, từ xa đến gần mà không bị che khuất. Tuy nhiên, khi áp dụng vào nhân vật, góc máy cao tạo ra một cảm giác áp đặt, làm nhân vật trở nên nhỏ bé, yếu đuối, thể hiện sự cô đơn, lẻ loi hoặc bị bế tắc trong tình huống.

Từ châu Âu tới châu Á, góc máy này thường được các đạo diễn ưa chuộng để miêu tả sự khó khăn, hoang mang và tuyệt vọng của nhân vật như trong Parasite, Harry Potter,...

Góc Máy Thấp

Với tính chất vật lý đối lập, góc máy thấp tạo ra ấn tượng khác biệt trong tâm lý. Ở góc máy này, diễn viên và các vật thể trông cao hơn. Các công trình, kiến trúc sẽ trở nên lớn mạnh, hùng vĩ hơn nhiều so với góc nhìn thực tế, tăng cường hiệu ứng kịch tính, tạo ra sự tôn trọng, quyền lực, và sự ngưỡng mộ của nhân vật cho khán giả.

Điều này cũng là lý do tại sao Low angle shot luôn được yêu thích trong các bộ phim của nhà Marvel, hầu hết các cảnh về siêu anh hùng đều sử dụng góc máy này. Khi anh hùng xuất hiện trong Low angle shot, họ trở nên to lớn, mạnh mẽ và oai vệ hơn. Với cách sử dụng góc máy này, Low shot thể hiện sự thống trị vững chắc, đầy năng lượng, là góc máy thường được dành riêng cho các bộ phim về anh hùng, từ thể loại viễn tưởng đến lịch sử thực.

Góc Máy Dutch angle

Một góc máy đặc biệt khác có thể nhắc đến trong ngôn ngữ điện ảnh là Góc Máy Dutch angle – góc máy nghiêng. Tại Hollywood, góc máy này còn được gọi là góc độ của người say. Khi sử dụng Dutch angle, cần phải cẩn thận và có mục đích rõ ràng. Góc máy này thường được áp dụng trong các cảnh ma quái, điên cuồng, thảm họa, hỏa hoạn, sự bất ổn... Nó thường được sử dụng trong các tình huống có biến cố xảy ra trong phim, hiệu quả với góc nhìn chủ quan của nhân vật không bình thường hoặc đang trải qua những biến động, như một người say rượu, mất bình tĩnh, ngã, bị bắn...

Có nhiều góc độ máy nghiêng khác nhau, mỗi góc độ đều mang một ý nghĩa riêng cần được truyền đạt. Nếu góc máy nghiêng từ trái qua phải, nó có thể biểu đạt một sự tích cực, mạnh mẽ, và sự tiến về phía trước của chủ thể... Ngược lại, khi góc máy nghiêng từ phải qua trái, nó biểu lộ sự thất thế, thụ động và đè nén trong nhân vật, nghiêng xuống để thể hiện sự bế tắc, mất ổn định trong tâm lý... Góc máy này được đánh giá là sử dụng hiệu quả nhất khi máy quay được đặt ở góc thấp.

Góc Máy Over the shoulder

Còn rất nhiều góc máy đặc sắc khác cần phải đề cập như Góc Máy Over the shoulder – góc qua vai giúp khán giả như đang được sống một nhân vật trong phim và chứng kiến toàn bộ cảnh khung đang diễn ra, giúp khán giả nhận biết được địa điểm diễn ra cảnh đó là ở đâu.

Những cú máy như này được sử dụng để hướng dẫn khán giả và cung cấp một góc nhìn mới về nhân vật hoặc sự kiện liên quan. Chúng cũng giúp khán giả theo dõi phản ứng của các nhân vật tham gia cuộc trò chuyện. Có những lúc chúng có ích hơn trong việc theo dõi thực tế hơn là cảm xúc. Ví dụ, khi quay một cuộc trò chuyện nhóm, có thể khó nhận biết ai đang nói chuyện với ai. Góc máy qua vai có thể giúp làm rõ từng nhân vật đang hướng ánh nhìn của họ vào đâu và họ đang nói chuyện với ai.

Bởi vì đối thoại là một phần không thể thiếu trong một bộ phim, những góc máy này cũng rất nhiều và quan trọng. Một ví dụ điển hình cho góc máy này là trong Back to the Future (1985). Góc máy này giữa Marty McFly (nhân vật chính) và Biff (một kẻ bắt nạt) thể hiện sự đối đầu giữa họ. Các góc máy khác nhau được sử dụng trong cuộc trao đổi của họ để mô tả sự mất cân bằng trong sức mạnh giữa hai nhân vật.

Wide shot

Một cảnh quay rộng, wide shot là một kiểu góc quay mà trong đó một nhân vật hoặc một nhóm nhân vật nằm hoàn toàn trong khung hình. Cảnh quay rộng còn được gọi là cảnh quay dài hoặc cảnh quay đầy đủ và các nhà làm phim sử dụng kiểu dựng cảnh điện ảnh này để cung cấp cho khán giả bối cảnh, không gian, tỷ lệ hoặc khoảng cách của chủ thể hoặc các đối tượng trong cảnh. Các nhà làm phim cũng sử dụng những cảnh quay rộng để khán giả có cái nhìn đầy đủ về những đặc điểm quan trọng khác của bộ phim chứ không chỉ là các nhân vật.

Những cảnh quay rộng nhấn mạnh mối quan hệ giữa nhân vật và khung cảnh xung quanh. Wide shot là một sự lựa chọn tuyệt vời cho những cảnh thể hiện sự cô đơn, tách biệt ra khỏi tổng thể của nhân vật.

Ví dụ nổi tiếng nhất của việc ứng dụng là phân cảnh trận chiến trên không trong Dunkirk. Trên thực tế, bộ phim này được xem là mẫu mực của việc quay phim hiện đại. Và những cú wide shot được sử dụng nhiều lần để nhấn mạnh bối cảnh khốc liệt của Dunkirk, nơi mà mỗi khoảng đất, trời và biển đều là chiến trường khốc liệt. Nhưng hào quang tại nơi đây thuộc về những cú one-take (quay liên tục, không ngừng nghỉ).

Ngoài ra, điện ảnh còn có Long shot – góc quay toàn thân, Medium shot – góc trung bình, Cowboy shot, Detail shot, Point of view shot… Mỗi một góc quay là một ý nghĩa riêng biệt mà nhà làm phim muốn truyền đạt qua từng khung ảnh. Hiểu rõ và kết hợp được các nguyên tắc trong việc sử dụng các góc máy lại với nhau, thành phẩm mà chúng ta nhận lại được chắc chắn sẽ rất “xịn sò”, thỏa mãn được cả phần nhìn, phần nghĩa, giúp tác phẩm điện ảnh sẽ trở nên đặc sắc và có giá trị hơn rất nhiều. Nhất là trong bối cảnh thị trường phim đang chạy theo xu hướng quay dựng phim đại trà, “góc nào đẹp thì quay”, không hề có một ý nghĩa và hình ảnh ẩn dụ gì trong từng cảnh quay.

Đừng biến ngôn ngữ hình ảnh trở thành một mớ dư thừa, hãy nhìn và sử dụng chúng một cách hợp lý để tôn vinh được tối đa từng phân cảnh trong tác phẩm của mình.