Buzz
I. Giới thiệu về nhà văn Ngô Sĩ Liên
- Ngô Sĩ Liên, sinh ra và lớn lên tại làng Chúc Lý, huyện Đức Chương, nay là xã Chúc Sơn, huyện Chương Mỹ, Hà Nội.
- Năm 1442, ông đỗ Tiến sĩ dưới thời vua Lê Thái Tông, sau đó trở thành thành viên của Viện Hàn lâm.
- Dưới thời vua Lê Thánh Tông, ông được bổ nhiệm vào chức vụ Hữu thị lang của bộ Lễ, đồng thời là Triều liệt đại phu kiêm Tư nghiệp Quốc Tử Giám, cũng như làm việc trên dự án sưu tập văn bản quốc gia.
II. Giới thiệu về Thái sư Trần Thủ Độ
1. Nguồn gốc
- Trích dẫn văn bản về Thái sư Trần Thủ Độ từ “Đại Việt sử ký toàn thư”.
- 'Đại Việt sử ký toàn thư' là một bộ sử thi quan trọng của lịch sử Việt Nam trong thời kỳ trung đại, được biên soạn bởi Ngô Sĩ Liên và hoàn thành vào năm 1479, gồm 15 quyển, ghi lại lịch sử từ thời Hồng Bàng cho đến khi Lê Thái Tổ lên ngôi (năm 1428).
- Tác phẩm này được viết dựa trên các nguồn tài liệu như Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu từ thời Trần và Sử ký tục biên của Phan Phu Tiên từ thời Hậu Lê.
2. Cấu trúc
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1. Từ đầu đến “quyền hơn cả vua”. Giới thiệu về nhân vật lịch sử Trần Thủ Độ.
- Phần 2. Tiếp theo đến “Vua bèn thôi”. Mô tả những sự kiện quan trọng trong cuộc đời của Trần Thủ Độ.
- Phần 3. Phần còn lại. Phản ánh vẻ đẹp phẩm chất và vai trò lịch sử quan trọng của Trần Thủ Độ.
3. Tóm lược
Dù không có học vấn, nhưng Thủ Độ với tài lược vượt trội, được mọi người trong triều Lý tôn trọng. Mặc dù có người nói rằng ông chuyên quyền và lấn át quyền lực của vua, nhưng trước mặt vua, ông luôn công bằng và thậm chí ban thưởng cho những người xứng đáng. Một ví dụ điển hình là khi ông tôn trọng và thưởng cho một lính gác giữa cửa cấm vì đã làm nhiệm vụ một cách tận tụy. Quốc Mẫu, vợ của Thủ Độ, cũng có yêu cầu riêng, nhưng ông đặt điều kiện khắt khe để kiểm soát tình hình. Ông từ chối ủy thác vị trí tướng cho anh trai mình để chống lại sự tham lam trong gia đình và bảo vệ quyền lợi của triều đình.
Cuộc đời Thái sư Trần Thủ Độ
Nghe trích đoạn về Thái sư Trần Thủ Độ:
Năm Giáp Tý, đây là năm thứ bảy.
Mùa xuân, tháng giêng.
Thái sư Trần Thủ Độ qua đời (ở tuổi 71); được truy tặng danh hiệu Thượng phụ Thái sư Trung Vũ Đại Vương.
Dù không có học vấn, nhưng Thủ Độ với tài lược vượt trội, làm quan trong triều đình Lý và được mọi người tôn kính. Vua Thái Tông đạt được thành công nhờ vào sự mưu sức của Thủ Độ, cho nên nhà nước phải dựa vào ông và ông có quyền lực hơn cả vua.
Một người đã đến thăm vua Thái Tông và nói rằng:
- Bệ hạ còn nhỏ tuổi nhưng Thủ Độ lại có quyền lực hơn cả vua, điều này sẽ tạo ra những vấn đề gì đối với xã hội?
Vua ngay lập tức sai người đến nhà Thủ Độ và đưa hắn đi. Vua cho Thủ Độ biết toàn bộ lời của người đó. Thủ Độ đáp:
- Lời của hắn đều đúng.
Sau đó, ông thưởng cho hắn một số tiền lụa.
Lúc nào đó, Linh Từ Quốc Mẫu ngồi trên kiệu đi qua chỗ thềm cấm, quân hiệu ngăn cản không cho đi. Khi về nhà, bà khóc lóc nói với Thủ Độ:
- Đám lính đó làm sao coi thường tôi, vợ ông.
Thủ Độ tức giận, ra lệnh bắt người. Quân hiệu đó biết rõ rằng hắn sắp phải chết. Khi bị đưa đến, Thủ Độ hỏi trước mặt hắn. Hắn trả lời mọi thứ một cách trung thực. Thủ Độ nói:
- Dù ở vị trí thấp hèn nhưng đã biết giữ phép như vậy, ta không còn gì để trách nữa.
Sau đó, ông thưởng cho hắn một số vàng lụa và cho hắn về.
Trước đó, Thủ Độ đã duyệt sổ hộ khẩu và Quốc Mẫu xin cho một người làm câu đương. Thủ Độ đồng ý và ghi lại họ tên và quê quán của người đó. Khi kiểm tra ở một làng, hỏi xem tên kia đâu. Người ấy vui mừng, chạy đến. Thủ Độ nói:
- Ngươi vì có công với Công chúa nên được làm câu đương, nhưng không giống như những người khác, phải chặt bỏ một ngón chân để phân biệt.
Người đó lúc đó chỉ biết van xin tha thứ, và sau một thời gian, Thủ Độ mới tha cho hắn; từ đó, không ai dám đến thăm nhà hắn nữa.
Thái Tông từng muốn bổ nhiệm người anh của Thủ Độ, Trần An Quốc, làm tướng. Nhưng Thủ Độ nói:
- An Quốc là người anh tài năng, nếu chỉ vì là người hiền lành mà thần phải từ chức, nhưng nếu thần được coi là hiền hơn An Quốc, thì không nên bổ nhiệm An Quốc. Nếu anh em cùng làm tướng thì tình hình triều đình sẽ ra sao?
Vua bèn từ bỏ ý định đó.
Mặc dù Thủ Độ làm tể tướng nhưng không bao giờ lơ là công việc nào. Đó là lý do mà ông đã giúp đỡ nước nhà và giữ được danh tiếng cho đến khi qua đời. Thái Tông còn viết bài văn khen ngợi ông và đặt bia tại nơi ông sinh ra để thể hiện lòng quý mến đặc biệt.
