Buzz
Giải Kinh tế và pháp luật 10 trang 141→145 giúp học sinh hiểu được kiến thức về cơ cấu chức năng của Tòa án nhân dân và Viện kiểm sát nhân dân. Đồng thời cung cấp nhiều gợi ý, so sánh với kết quả đã làm, rèn luyện củng cố kiến thức.
1. Tòa án nhân dân
Câu hỏi 1 trang 141 KTPL lớp 10: Tòa án nước ta đã thực hiện các hoạt động xét xử nhằm mục đích gì?
Giải đáp:
- Hoạt động xét xử của Tòa án nhằm mục đích thực hiện quyền tư pháp, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của đất nước.
Câu hỏi 2 trang 141 KTPL lớp 10: Theo bạn, Tòa án nhân dân có những vai trò gì?
Giải đáp:
- Tòa án thực hiện quyền tư pháp để bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; đồng thời giáo dục công dân trung thành với Tổ quốc, nghiêm chỉnh tuân thủ pháp luật, tôn trọng quy tắc của cuộc sống xã hội, tạo ra ý thức đấu tranh phòng, chống tội phạm và các vi phạm pháp luật khác.
Câu hỏi trang 142 KTPL lớp 10: Em hãy trình bày cấu trúc tổ chức và hoạt động của Tòa án nhân dân.
Đáp án:
* Cấu trúc tổ chức của tòa án nhân dân
- Tòa án nhân dân được tổ chức thành:
+ Tòa án nhân dân tối cao;
+ Tòa án nhân dân cấp cao;
+ Tòa án nhân dân tỉnh, thành phố thuộc trung ương.
+ Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh
+ Tòa án quân sự, bao gồm: Tòa án quân sự trung ương => Tòa án quân sự quân khu và tương đương => Tòa án quân sự khu vực.
- Mỗi tòa án có một cấu trúc tổ chức riêng được quy định trong luật và được tổ chức độc lập theo thẩm quyền xét xử.
* Các hoạt động của tòa án
- Tòa án nhân dân thực hiện việc xét xử công khai.
- Trong các trường hợp đặc biệt cần bảo vệ bí mật nhà nước, truyền thống văn hóa của dân tộc, bảo vệ quyền của người chưa thành niên hoặc bảo vệ quyền riêng tư theo yêu cầu hợp pháp của các bên liên quan, Tòa án nhân dân có thể xét xử một cách kín đáo.
- Tòa án nhân dân thực hiện việc xét xử theo quy trình tập thể và ra quyết định dựa trên đa số phiếu, trừ khi có quy định khác về việc xét xử theo quy trình rút gọn.
2. Viện kiểm sát nhân dân
Đáp án:
- Nhiệm vụ của Viện kiểm sát nhân dân trong việc tiến hành công tố là hoạt động của cơ quan này trong quá trình xử lý vụ án hình sự để đưa ra cáo buộc chính thức về hành vi phạm tội của đối tượng, bắt đầu từ khi tiếp nhận thông tin về tội phạm, qua giai đoạn điều tra, truy tố, xét xử cho đến khi có án phạt hình sự.
- Công tác công tố bao gồm các bước sau:
+ Khởi tố bị can (để có quyết định khởi tố bị can, cơ quan công tố phải khởi tố vụ án và tiến hành điều tra, xác minh);
+ Đưa bị can ra trước tòa án dựa trên kết quả điều tra vụ án và bằng chứng về hành vi phạm tội của người đó;
+ Truy tố bị cáo và bảo vệ quyền bị cáo trước phiên tòa bằng cách công bố bản cáo trạng, tham gia vào quá trình xét hỏi, trình bày lý lẽ tố tụng và tranh luận trước phiên tòa sơ thẩm (trong trường hợp có kháng cáo hoặc kháng nghị, thì tham dự để tham gia vào quá trình xét hỏi và trình bày lý lẽ về kháng cáo, kháng nghị trước phiên tòa phúc thẩm).
Câu hỏi 2 trang 142 KTPL lớp 10: Cho ví dụ về hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân khi thực hiện chức năng công tố tại một phiên tòa.
Đáp án:
- Ví dụ về hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân khi thực hiện chức năng công tố tại một phiên tòa: xét xử vụ cha dượng bạo hành bé gái 3 tuổi tại Hà Nội.
- Viện kiểm sát nhân dân đã khởi tố 2 bị can: Nguyễn Minh Tuấn và Nguyễn Thị Lan Anh liên quan đến vụ bạo hành bé N.N.M (3 tuổi, con của Lan Anh) gây tử vong.
- Viện kiểm sát nhân dân đã truy tố bị can ra trước tòa dựa trên kết quả điều tra vụ án.
- Buộc tội các bị cáo Nguyễn Minh Tuấn và Nguyễn Thị Lan Anh về các tội: giết người; tàng trữ và sử dụng trái phép chất ma túy.
Câu hỏi trang 143 KTPL lớp 10: Em hiểu như thế nào về chức năng kiểm sát hoạt động tư pháp của Viện kiểm sát nhân dân? Hãy đưa ra ví dụ cụ thể.
Đáp án:
- Chức năng kiểm sát trong hoạt động tư pháp:
+ Là việc của Viện kiểm sát nhân dân để kiểm tra tính hợp pháp của các hành vi, quyết định của cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động tư pháp.
+ Chức năng này được thực hiện ngay từ khi tiếp nhận và xử lý tố giác, tin báo về tội phạm, kiến nghị khởi tố và trong suốt quá trình giải quyết các vụ án; thực hiện án phạt; giải quyết khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, và các hoạt động khác theo quy định của pháp luật.
- Ví dụ: Xử lý vi phạm; yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền khắc phục, xử lý nghiêm minh vi phạm pháp luật trong hoạt động tư pháp; kiến nghị cơ quan, tổ chức liên quan áp dụng các biện pháp phòng ngừa vi phạm pháp luật và tội phạm.
Câu hỏi trang 144 KTPL lớp 10: Em hãy trình bày cơ cấu tổ chức và hoạt động của Viện kiểm sát nhân dân.
Lời giải:
- Cấu trúc tổ chức: Hệ thống của Viện kiểm sát nhân dân Việt Nam bao gồm:
+ Viện kiểm sát nhân dân tối cao
+ Viện kiểm sát nhân dân cấp cao
+ Viện kiểm sát nhân dân cấp tỉnh.
+ Viện kiểm sát nhân dân cấp huyện
+ Viện kiểm sát quân đội
- Hoạt động:
+ Tất cả các Viện kiểm sát đều được lãnh đạo bởi Viện trưởng.
+ Viện trưởng của các Viện kiểm sát nhân dân cấp dưới phụ trách dưới sự chỉ đạo của Viện trưởng của các Viện kiểm sát nhân dân cấp trên.
+ Viện trưởng các Viện kiểm sát cấp dưới phải tuân theo chỉ đạo của Viện trưởng của Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
3. Ôn tập
Bài tập ôn tập 1 trang 145 KTPL lớp 10: Em hãy xác định xem các câu sau là đúng hay sai. Và giải thích tại sao?
a. Người dân có thể nộp đơn tại bất kỳ Tòa án nào để yêu cầu giải quyết các vấn đề của họ.
b. Khi không đồng ý với quyết định của Viện kiểm sát, người dân có thể khiếu nại lên Viện kiểm sát cấp cao hơn để được giải quyết.
c. Một số phiên tòa xét xử các vụ án liên quan đến trẻ em có thể không được tổ chức công khai.
d. Bản án của Toà án không phải lúc nào cũng là hoàn hảo và có thể bị huỷ bỏ.
Lời giải:
a. Sai, bởi vì hệ thống toà án nhân dân được phân chia thành các cấp khác nhau (Toà án nhân dân huyện, Toà án nhân dân tỉnh, Toà án nhân dân cấp cao, Toà án nhân dân tối cao,... và Toà án chuyên trách), do đó khi cần, người dân cần nộp đơn tại toà án phù hợp để giải quyết vấn đề của họ.
b. Đúng, bởi vì Viện kiểm sát nhân dân là một phần của cơ quan nhà nước, hoạt động và tổ chức theo quy định của pháp luật. Viện kiểm sát cấp trên có trách nhiệm kiểm tra và xử lý nghiêm vi phạm pháp luật của Viện kiểm sát cấp dưới. Viện trưởng Viện kiểm sát cấp trên có thẩm quyền rút, đình chỉ, hoặc huỷ bỏ quyết định trái phép của Viện trưởng Viện kiểm sát cấp dưới. Do đó, nếu không đồng ý hoặc không hài lòng với quyết định của Viện kiểm sát, người dân có thể khiếu nại lên Viện kiểm sát cấp cao hơn.
c. Đúng, vì một số phiên tòa liên quan đến trẻ em cần được tổ chức kín để bảo vệ thông tin cá nhân của trẻ em và tránh ảnh hưởng đến cuộc sống và tương lai của họ.
d. Sai, vì trong một số trường hợp, bản án của Toà án có thể có sai sót và sẽ bị huỷ bỏ.
Luyện tập 2 trang 145 KTPL lớp 10: Em đồng ý hoặc không đồng ý với hành động nào sau đây?
a. Cán bộ Viện kiểm sát A tiết lộ chi tiết về quá trình điều tra vụ án mà họ tham gia với gia đình.
b. Làm thư ký Toà án, chị B hướng dẫn người dân về các thủ tục cần thiết để nộp đơn khi có yêu cầu giải quyết tranh chấp.
c. Trường C tổ chức các phiên toà mô phỏng về các vụ án liên quan đến bạo lực học đường để học sinh tham gia quan sát.
d. Ông N không đồng ý với một số quan điểm của kiểm sát viên tại phiên tòa, nên ông đã viết thư góp ý dù vụ án đó không liên quan đến ông.
Lời giải:
a. Không đồng tình vì hành vi của cán bộ Viện kiểm sát A là sai, vi phạm pháp luật, đáng bị phê phán. Hành vi này đã tiết lộ thông tin về vụ án, có thể gây ảnh hưởng xấu đến quá trình điều tra vụ án.
b. Đồng tình vì hành vi của chị B là đúng, thể hiện trách nhiệm trong công việc, đảm bảo quyền lợi của người dân.
c. Tán thành vì qua các phiên tòa mô phỏng về bạo lực trong trường học, học sinh được trang bị kiến thức pháp luật hữu ích, nâng cao nhận thức về việc ngăn chặn bạo lực trong môi trường học.
d. Tán thành với hành động của ông N có thể hỗ trợ kiểm sát viên phát hiện một số lỗi (nếu có) và đưa ra các quyết định chính xác hơn.
