Dàn ý
I. Mở bài
Giới thiệu về truyện ngắn và nhân vật:
- Tác phẩm ngắn Chiếc lược ngà được sáng tác năm 1966, mô tả về mối quan hệ cha con đậm đà và ý nghĩa giữa ông Sáu và con gái bé Thu trong bối cảnh khốc liệt của chiến tranh.
- Hình ảnh ông Sáu đã gây ấn tượng sâu sắc về tình yêu thương và những hành động giản dị nhưng đầy ý nghĩa, ấm áp của một người cha dành cho con.
II. Thân bài
1. Hoàn cảnh của nhân vật: Ông Sáu, một người nông dân Nam Bộ, đã tham gia cuộc kháng chiến từ năm 1946, khi con gái chưa đầy một tuổi, và chỉ khi con gái đã tám tuổi, ông mới có cơ hội về thăm quê ba ngày.
2. Tình yêu thương của ông Sáu dành cho con:
- Trong những ngày ông trở về quê:
+ Ông tỏ ra hồi hộp và nôn nóng mong gặp con: nhảy từ thuyền lên bờ, bước đi nhanh chóng, hét lên tên con.
+ Ông chịu sốc và thất vọng khi con trốn chạy: khuôn mặt u ám, hai tay buông thả xuống.
⇒ Tâm trạng của ông Sáu từ sự mong đợi và hạnh phúc chuyển thành sự lo lắng và đau đớn khi con gái không chấp nhận mình. Cảm xúc của ông từ niềm vui sướng chuyển sang nỗi lo sợ và đau khổ.
+ Thời gian ở bên con: ông Sáu chỉ ở bên con, chờ đợi con gọi một tiếng “ba”. Mọi nỗ lực của ông từ việc giả vờ không nghe thấy con gọi khi nói láo, không giúp con mút nước cơm, nhấc thức ăn cho con đều là những nỗ lực đau đớn của một người cha khi con gái không chấp nhận mình. Tình cảm đau đớn này dẫn ông đến sự tức giận, ông thậm chí còn đánh đập con.
+ Cảnh chia ly: ánh mắt của ông vừa trìu mến vừa buồn bã, vô dụng nhìn con gái. Khi con gái chấp nhận ôm lấy mình, ông Sáu vừa ôm con, vừa lau nước mắt bằng khăn, sau đó hôn lên mái tóc con.
⇒ Mối quan hệ cha con đã vượt qua thời gian, vượt qua chiến tranh. Ông Sáu đã nhận được tình yêu và sự chấp nhận từ con gái.
- Trong những ngày ông ở trại chiến:
+ Ông nhớ về con, và hối hận về việc đã đánh đập con.
+ Tìm kiếm một mảnh ngà voi để làm chiếc lược tặng cho con.
+ Hằng ngày, ông cẩn thận làm chiếc lược ngà. Khi nhớ về con, ông nhìn và ngắm chiếc lược, rồi cài nó lên tóc.
+ Trong giây phút cuối cùng, ông đã hy sinh việc tặng chiếc lược ngà cho con. Trong khoảnh khắc cuối cùng, ông chỉ nhớ đến con, và đưa tay vào túi, rút ra chiếc lược để trao cho đồng đội.
⇒ Chiếc lược ngà không chỉ là một vật phẩm chứa đựng tình yêu thương và nhớ nhung của ông Sáu dành cho con, mà còn là một lời hứa với con. Dù ông không thể quay lại, nhưng chiếc lược ngà vẫn là minh chứng cho tình yêu của ông dành cho con.
3. Nhận xét về nghệ thuật:
- Nguyễn Quang Sáng đã xây dựng các tình huống truyện hấp dẫn, đầy bất ngờ nhưng vẫn tự nhiên và hợp lý.
- Tác giả chọn cách kể câu chuyện từ góc nhìn của bác Ba – một người đồng đội của ông Sáu. Điều này làm cho câu chuyện trở nên chân thực và khách quan hơn.
- Tác giả miêu tả sâu sắc tâm lý nhân vật và diễn biến tâm trạng của họ.
- Ngôn từ của tác phẩm mang đậm nét văn hóa Nam Bộ, mộc mạc và ấm áp.
III. Kết bài
- Rút ra kết luận về tác phẩm: Chiếc lược ngà là một trong những truyện ngắn đặc sắc nhất trong thời kỳ kháng chiến, tôn vinh tình thân, tình đồng đội, niềm tin và khao khát hòa bình.
- Tổng kết về nhân vật:
+ Ông Sáu là biểu tượng của tính cách Nam Bộ: thẳng thắn, sẵn lòng hi sinh vì độc lập tự do của dân tộc.
+ Tình yêu thương mà ông Sáu dành cho con gái: cao cả, sâu sắc, không thể nào phai nhạt.
Ví dụ mẫu
Chiến tranh đã qua đi hơn nửa thập kỉ, nhưng những đau thương mà nó gây ra vẫn còn sống mãi trong tâm trí người Việt. Nhiều tác phẩm đã được viết để tái hiện lại nỗi đau này, và 'Chiếc lược ngà' là một truyện ngắn tuyệt vời của nhà văn Nguyễn Quang Sáng, nói về tình cha con và nỗi đau trong chiến tranh chống Mĩ. Ông Sáu là một trong những nhân vật sâu sắc thể hiện chủ đề này.
Ông Sáu, một nông dân Nam Bộ yêu nước đã tham gia hai cuộc chiến tranh (chống Pháp và chống Mĩ), và đã hy sinh anh dũng. Sau khi ra đi chiến đấu từ năm 1946 đến năm 1954, khi hòa bình trở lại, ông mới có cơ hội trở về quê một vài ngày. Khi ra đi, con gái bé bỏng của ông mới chỉ lên một tuổi, nhưng khi trở về, con đã 8, 9 tuổi. Mong ước của một người lính sau nhiều năm vất vả chiến đấu là được trở lại quê hương, gặp lại vợ con, nghe con gọi 'ba' một tiếng. Nhưng đó chỉ là một phút hạnh phúc mong manh! Lúc chia tay vợ con lần thứ hai để bước vào cuộc chiến mới, ông chỉ có một khoảnh khắc hạnh phúc khi con gái nhận ra ba mình và gọi lên: 'Ba... ba'. Ông ôm con, lau nước mắt và hôn lên mái tóc con. Ông Sáu ra đi với nỗi nhớ thương vợ con không dứt. Vết thương chiến tranh trên mặt phải của ông đã làm cho con gái yêu quý, bé bỏng không nhận ra người cha của mình nữa! Ông ra đi mang theo hình ảnh vợ con. Với lời hứa mang về cho con gái chiếc lược và nỗi ân hận day dứt 'tại sao mình lại đánh con', ông luôn gặp khó khăn. Nỗi đau, nỗi nhớ thương và mất mát... do quân giặc gây ra đã làm cho ông Sáu, cho bao người lính, cho bao bà mẹ, em thơ trên khắp mọi miền đất nước ta không bao giờ phai nhạt! Sự hy sinh của thế hệ đi trước để đem lại độc lập, thống nhất, dân chủ, hòa bình là vô giá.
Sau năm 1954, ông Sáu không quay về Bắc, ông ở lại miền Nam tham gia hoạt động bí mật. Trong những ngày ở rừng, đời sống của ông vô cùng khó khăn. Thiếu gạo phải ăn bắp, gặp nguy hiểm mọi lúc. Cái chết luôn rình rập cuộc chiến đấu im lặng. Ông Sáu vẫn không thể quên vợ con. Ông đã chế tác chiếc lược ngà từ vỏ đạn của quân địch, tỉ mỉ và khéo léo như một người thợ bạc tạo ra một tác phẩm nghệ thuật. Chiếc lược ngà được khắc dòng chữ: Yêu nhớ tặng Thu con của ba. Chiếc lược ngà đính kèm với những tình cảm sâu đậm của người cha dành cho con gái nhỏ. Tình yêu thương của ông Sáu là vô cùng sâu đậm. Điều đó chứng tỏ, ông Sáu cũng như hàng triệu chiến sĩ và đồng bào đã hy sinh để bảo vệ đất nước và dân tộc, để bảo vệ hạnh phúc gia đình, tình vợ chồng và tình cha con.
Chiếc lược ngà là biểu tượng thần thoại của người lính về tình cha - con sâu đậm mà bom đạn không thể tàn phá. Vì vậy, khi bị trúng đạn máy bay Mĩ bắn vào ngực, ông Sáu đã đưa tay vào túi, lấy ra chiếc lược và đưa cho bạn, rồi nhìn bạn một lúc trước khi ngừng thở... Ông Sáu đã hy sinh trong những ngày đen tối và gian khổ. Mộ ông là 'ngôi mộ bằng giữa rừng sâu!' Nhưng chỉ có 'tình cha con không thể chết!'
Hình ảnh ông Sáu, hình ảnh người cha trong truyện 'Chiếc lược ngà' đề cập sâu đến tình cha - con. Chiếc lược ngà với dòng chữ mãi mãi là một kỷ vật, là một bằng chứng về nỗi đau, về bi kịch đầy máu và nước mắt đã ghi dấu nhiều ẩn ý trong tâm trí chúng ta. Ông Sáu là một người lính của thế hệ anh hùng đã trải qua nhiều thử thách, gian khổ và hy sinh.
Truyện 'Chiếc lược ngà' và hình ảnh của ông Sáu đã gợi lên trong chúng ta nhiều ý nghĩa về sự hy sinh và hạnh phúc trong cuộc sống do các thế hệ cha anh đã cống hiến. Và bài học 'uống nước nhớ nguồn' càng trở nên ý nghĩa hơn.