Phật Giáo có thực sự khuyến khích việc cầu siêu không? Ranh giới nào dẫn đến mê tín?

(Mytour) Việc tổ chức các lễ cầu siêu với sự tham gia đông đảo của các tăng ni khiến chúng ta băn khoăn liệu Phật Giáo có khuyến khích hoạt động này hay chỉ đơn giản là một hành động tự phát?

Theo góc nhìn của Phật giáo, mọi chúng sanh đều đã từng có những mối liên hệ nghiệp lực với nhau qua nhiều kiếp sống. Do đó, dù người thân của chúng ta đã qua đời, nhưng sợi dây nhân duyên vẫn còn tồn tại. 

Hơn nữa, Phật giáo thường nhấn mạnh về luân hồi chuyển kiếp, cho thấy cái chết không phải là điểm kết thúc, mà các vong linh vẫn cần cơ hội để tu dưỡng tâm hồn, mặc dù thân xác đã không còn. Vì vậy, cầu siêu có thể mang lại một số ý nghĩa trong triết lý của Đạo Phật, dù rằng trong Phật Giáo không có khái niệm chính thức về nghi lễ cầu siêu.

Tuy nhiên, cầu siêu cho người đã khuất là một truyền thống nhân bản đáng trân trọng, mang lại cơ hội cho mọi người tham dự nghe những lời dạy của Đức Phật.

Thêm vào đó, việc này khẳng định mối liên hệ giữa người sống và người đã chết, giúp con người nhận thức rằng sống không chỉ là khởi đầu và cái chết không phải là kết thúc.  

Cầu siêu không có nghĩa là người thân của bạn đã được tha hết mọi tội lỗi; tác dụng của nó có giới hạn. Cầu siêu chỉ là một sức mạnh thứ yếu, không phải là sức mạnh chính. Thời gian quan trọng để tu thiện là lúc người còn sống. 
Nếu gia đình người đã mất tập trung làm điều thiện, cúng dường Tam Bảo, giúp đỡ người nghèo, và làm cho người sắp mất hiểu rõ, sẽ tạo nên công đức cho họ, có tác động lớn đối với linh hồn, giúp họ thay đổi và hướng thiện từ trong tâm.

Việc này rất thực tế, không chỉ giáo dục cho người đã khuất mà còn giúp người sống nhận thức rõ hơn về hành động của mình.

Hơn nữa, lễ cầu siêu chỉ mang tính "chữa bệnh" chứ không phải "phòng bệnh". Việc "phòng bệnh" luôn tốt hơn chữa trị. Do đó, tác dụng của cầu siêu không bằng hành động của người sống. Họ phải tự tìm cách tu tâm từ trước, thì cầu siêu mới mang lại hiệu quả hơn nhiều.

Nếu bạn hiểu người chết đi về đâu trong 49 ngày, cần lưu ý không để quá thời hạn này, vì nếu tổ chức cầu siêu sau 49 ngày thì chỉ có thể tăng thêm phúc đức, mà không thể ảnh hưởng đến hướng tái sinh của họ.

Thời gian tốt nhất để cầu siêu là trong 49 ngày, vì đối với người bình thường, khi qua đời, họ phải chờ 49 ngày để nghiệp duyên được hoàn thiện trước khi quyết định tái sinh ở cõi nào. 

Ngoại trừ những trường hợp như người có phúc nghiệp lớn, chết thì tái sinh ngay vào sáu cõi trời Dục giới, hoặc những người tu hành có kết quả, khi chết sẽ tái sinh ở các cõi trời Thiền định, còn người có ác nghiệp nặng thì ngay lập tức sẽ đọa vào địa ngục.

Nếu trong khoảng thời gian này, con cái và thân nhân biết tích lũy công đức bằng cách cúng dường Tam Bảo và giúp đỡ người nghèo để hồi hướng cầu siêu, thì nhờ vào công đức thiện nghiệp đó, người chết sẽ được sinh vào cõi tốt hơn.

Điều này không có nghĩa là sau 49 ngày chúng ta bỏ qua mọi thứ; việc sống tốt và thực hiện cầu siêu vẫn có thể gia tăng phúc đức cho người đó, dù không còn ảnh hưởng đến hướng tái sinh của họ nữa.

Nhiều gia đình tổ chức cầu siêu thường rất chú trọng tìm kiếm thầy giỏi, nhưng việc tụng kinh của tăng ni là công việc thường nhật trong các lễ nghi. Tụng kinh là một phương pháp tu hành, không chỉ nhằm mục đích siêu độ cho người đã khuất. 

Tụng kinh Phật chỉ là việc truyền đạt lại những lý thuyết của Phật, giúp người đã khuất hiểu rõ những bước tiếp theo để có cơ hội thoát khỏi luân hồi. Thực tế, chức năng của Tăng Ni là duy trì giáo lý Phật giáo trong đời sống, dùng Phật pháp để giáo hóa chúng sinh, chứ không phải chỉ làm việc siêu độ cho người chết.

Hơn nữa, chỉ khi nào bạn không biết tụng kinh hoặc tụng quá ít, mới nên nhờ Tăng Ni tụng thay. Công đức từ việc tụng kinh phụ thuộc vào lòng tin vào Phật pháp, không chỉ khi có người chết mới cần tụng.

Hãy tưởng tượng việc tụng kinh như một buổi học, sẽ có học trò chăm chỉ lắng nghe, và có những học trò quấy phá không chịu nghe, thậm chí có nhiều người nghe mà không hiểu gì... Do đó, không phải cầu siêu nào cũng có tác dụng giống nhau với tất cả các vong linh.

Vì vậy, mặc dù các lễ cầu siêu lớn nhằm siêu thoát cho nhiều người, nhưng hiệu quả thực sự thì không ai có thể xác định rõ ràng.

Tuy nhiên, cũng có những trường hợp đặc biệt, như khi người thân qua đời một cách oan ức, thê thảm, có thể dẫn đến việc sinh ra ở cõi quỷ và tiếp tục đeo bám người sống. Thông thường, điều này được gọi là quỷ ám. Trong những trường hợp này, việc tụng kinh siêu độ (thuyết pháp cho quỷ) là cần thiết để giúp quỷ hiểu rõ đường đi của mình.

Nhờ sức mạnh từ Phật, vong linh có thể tái sinh vào cõi thiện. Phật giáo thường gọi cõi quỷ là "ngã quỷ" (quỷ đói), vì vậy thường áp dụng mật pháp (như trì chú biến thực, thí thực) để giúp đỡ, mang lại tác dụng lớn, đặc biệt là đối với các loại quỷ thiện. Công việc Phật sự đặc biệt này, các tôn giáo khác, kể cả Thần giáo, đều không hay biết.

Thực tế, vai trò của Tăng Ni là duy trì đạo Phật trong đời sống, sử dụng Phật pháp để giáo hóa chúng sinh, chứ không chỉ chuyên làm nhiệm vụ siêu độ cho người đã khuất. Công đức từ việc tụng kinh phụ thuộc vào lòng tin và thực hành Phật pháp, vì vậy không chỉ Tăng Ni mới có thể tụng kinh, và càng không chỉ khi có người chết mới thực hiện việc này.

(Tổng hợp)