Phát hiện đột quỵ sớm thông qua 6 dấu hiệu đặc trưng nhất

1. Có những dạng đột quỵ nào?

Đột quỵ là tình trạng nghiêm trọng của não bộ do sự giảm máu cung cấp, gây ra sự thiếu hụt oxy và dinh dưỡng cho tế bào não. Khi không được cung cấp máu trong vài phút, các tế bào não sẽ bắt đầu chết dần dần. Sự phục hồi hay tổn thương của tế bào não phụ thuộc vào thời gian xử lý đột quỵ.

Đột quỵ là một loại tổn thương não cấp tính nghiêm trọng

Đột quỵ là một trong những biến chứng tim mạch phổ biến nhất, gây tử vong cho nhiều bệnh nhân hàng năm. Những người được cấp cứu kịp thời để giữ tính mạng thường đối mặt với nguy cơ di chứng cao, bao gồm tình trạng liệt, giảm khả năng vận động hoặc giảm khả năng đi lại ở một số phần của cơ thể.

Theo nguyên nhân, có hai dạng chính của đột quỵ:

Đột quỵ do thiếu máu cung cấp cho não

Đây là loại đột quỵ phổ biến nhất, xuất phát từ tình trạng tắc nghẽn động mạch não, có thể do hình thành cục máu đông hoặc tắc nghẽn mạch máu. Đột quỵ do thiếu máu não chiếm tỷ lệ lớn trong số các trường hợp đột quỵ, nhưng có thể tránh được nếu kiểm soát tốt các yếu tố nguy cơ.

Đột quỵ do thiếu máu não thường xảy ra ở người béo phì, người có rối loạn nhịp tim, bệnh mạch vành, xơ vữa động mạch,…

Đột quỵ do thiếu máu cục bộ là phổ biến nhất

Đột quỵ xuất huyết não

Ngược lại với đột quỵ do thiếu máu não, đột quỵ xuất huyết não phát sinh khi thành động mạch bị rách, gây ra máu chảy vào nhu mô não hoặc não thất, khu vực dưới nhện xung quanh não - gọi là chảy máu màng não. 

2. Phát hiện đột quỵ sớm qua các biểu hiện đặc trưng

Khi đột quỵ xảy ra, hàng triệu tế bào não chết mỗi phút do thiếu oxy và dinh dưỡng từ máu. Can thiệp y tế sớm để khôi phục tuần hoàn máu não giúp giảm thiểu tế bào não tử vong, tăng cơ hội hồi phục. Vì vậy, việc phát hiện đột quỵ sớm đặc biệt quan trọng, các biểu hiện có thể gồm:

2.1. Biểu hiện về thị lực

Đột quỵ thường ảnh hưởng đến thị lực, gây mờ mắt ở một hoặc cả hai mắt, giảm thị lực,… Tuy nhiên, các dấu hiệu về thị lực này không rõ ràng, chỉ khi kết hợp với các biểu hiện khác của đột quỵ, người bệnh mới nhận ra khó khăn và cần sự trợ giúp.

Người mắc đột quỵ thường có dấu hiệu mất cân đối ở khuôn mặt

2.2. Biểu hiện trên khuôn mặt

Biểu hiện trên khuôn mặt là một trong những dấu hiệu đặc trưng và sớm nhất của đột quỵ, có thể nhìn thấy sự mất cân đối trên khuôn mặt, như mắt nhìn về phía một bên, miệng méo, mũi và miệng bên yếu xuống,… Đặc biệt khi bệnh nhân cười hoặc nói sẽ thấy rõ sự mất cân đối, đây là kết quả của tổn thương não do đột quỵ gây ra.

2.3. Biểu hiện trong giọng điệu

Ở người mắc đột quỵ, các triệu chứng trong giọng điệu có thể bao gồm: nói lắp bắp, khó nói, khó mở miệng, cảm giác miệng và lưỡi cứng,… làm cho việc phát âm trở nên rất khó khăn.

Nếu bạn nghi ngờ mình đang trải qua tình trạng này, hãy tự kiểm tra bằng cách lặp lại một cụm từ, nếu nói lắp đi lắp lại, sử dụng từ sai hoặc không thể phát âm, có thể đây là biểu hiện sớm của đột quỵ.

2.4. Biểu hiện yếu tay hoặc chân

Tình trạng yếu tay hoặc chân do đột quỵ thường xảy ra ở một bên cơ thể, có cảm giác yếu và tê bì rất rõ ràng. Nếu đột quỵ ảnh hưởng đến vùng não bên phải, tay chân bên trái cơ thể sẽ bị tác động và ngược lại.

Bạn có thể tự kiểm tra khả năng cử động của tay chân bằng cách thực hiện các động tác đơn giản như nhấc tay, nhấc chân, cử động đơn giản,… Hãy duỗi hai cánh tay ra trong 10 giây, nếu không thể kiểm soát 1 bên cánh tay và làm cho nó rơi xuống, có thể đây là tình trạng yếu cơ - một biểu hiện của đột quỵ.

Đột quỵ gây suy giảm nhận thức và khả năng vận động của người bệnh

2.5. Biểu hiện nhận thức

Tế bào não bị tổn thương sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến nhận thức, dẫn đến các biểu hiện như: rối loạn trí nhớ, nhức đầu, mất ý thức,…

2.6. Biểu hiện thần kinh

Cơn đau đầu mạnh mẽ là một trong những triệu chứng rõ ràng nhất và xuất hiện sớm nhất của đột quỵ. Cơn đau có thể khiến người bệnh không thể đứng vững, ói mửa, cảm giác buồn nôn,…

Bên cạnh các dấu hiệu phát hiện đột quỵ sớm thường gặp này, người bị đột quỵ có thể mắc phải một số vấn đề khác tùy thuộc vào vùng não bị tổn thương như: cảm giác chóng mặt đột ngột, yếu một bên cơ mặt, đau đầu nặng, nhịp tim đập nhanh, khó thở,…

3. Làm thế nào để phòng tránh đột quỵ?

Phòng tránh đột quỵ là rất quan trọng vì biến chứng của nó có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, thậm chí đe dọa tính mạng của người bệnh. Đặc biệt là những nhóm rủi ro cao như: người trên 50 tuổi, người béo phì, mắc bệnh tim mạch, xơ vữa động mạch,… hãy tích cực thực hiện các biện pháp phòng tránh như sau:

• Kiểm soát cholesterol trong máu.

• Giữ ổn định đường huyết.

• Điều chỉnh huyết áp.

• Từ bỏ rượu bia, thuốc lá, và các chất kích thích mạnh.

• Tập thể dục thường xuyên để tăng cường sức khỏe.

• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, giàu rau cải, giảm muối, dầu mỡ và cholesterol từ thú nuôi.

• Giữ cân nặng ở mức tiêu chuẩn.

Người thừa cân béo phì có nguy cơ cao hơn mắc đột quỵ

Phát hiện sớm đột quỵ giúp bệnh nhân được phát hiện và cấp cứu trong khoảng thời gian vàng - tức là 3 giờ đầu tiên sau khi xảy ra đột quỵ. Lúc này, khả năng phục hồi cho vùng não bị đột quỵ rất cao, giảm nguy cơ để lại di chứng nghiêm trọng.