Phát hiện một khối đá rời xa và trở lại Trái Đất sau 10.000 năm

(Tổ Quốc) - Nếu được xác nhận, NWA 13188 sẽ chính thức được coi là thiên thạch đầu tiên rời đi và trở lại Trái Đất, còn được biết đến là ‘thiên thạch boomerang’.

Một tảng đá màu nâu đỏ từ sa mạc Sahara ở Ma-rốc đã trải qua cuộc hành trình khám phá, không phải từ vũ trụ như ban đầu tưởng. Được đặt mã hiệu là NWA 13188, khối đá này có nguồn gốc trên Trái Đất, bị bắn vào không gian và trôi nổi hàng ngàn năm trước khi trở về nguyên vẹn.

Nếu thông tin được xác nhận, NWA 13188 sẽ chính thức được coi là thiên thạch đầu tiên rời đi và quay lại Trái Đất, hay còn được biết đến là ‘thiên thạch boomerang’, theo trang Space.com

Các xét nghiệm ban đầu cho thấy NWA 13188 có thành phần hóa học giống với đá núi lửa trên Trái Đất. Tuy nhiên, một số nguyên tố của nó đã bị biến đổi thành dạng nhẹ hơn sau khi tiếp xúc với tia vũ trụ trong không gian, đây là bằng chứng cho thấy NWA 13188 đã rời Trái Đất.

Jérôme Gattacceca, một nhà địa vật lý tại Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp, đang điều tra về NWA 13188, cho biết nồng độ đo được của các nguyên tố nhẹ hơn này 'quá cao để có thể giải thích bằng các quá trình diễn ra trên Trái Đất'.

Cùng với đồng nghiệp, Gattacceca đặt nghi vấn liệu NWA 13188 có thể đã bị đẩy ra không gian sau khi một thiên thạch lao thẳng vào Trái Đất khoảng 10.000 năm trước. Sự kiện tự nhiên duy nhất có thể gây ra hiện tượng này ngoài việc một núi lửa phun trào, nhưng các nhà địa chất cho rằng giải thích này không thể là hợp lý cho các phát hiện mới nhất.

Trước đó, các vụ phun trào từ ngọn núi lửa ngầm Hunga Tonga-Hunga Ha'apai đã phá kỷ lục vào năm ngoái khi phát ra đến độ cao 58 km — vượt xa biên giới của bầu khí quyển Trái Đất. Tuy nhiên, để có thể tiến vào không gian, bất kỳ khối đá nào cũng phải vượt qua giới hạn này và bay cao hơn nữa.

Sau khi bị đẩy vào không gian qua lớp từ trường bảo vệ Trái Đất, NWA 13188 có thể dễ dàng bị tác động bởi các tia vũ trụ, được tạo ra từ các hạt năng lượng cao xuất phát từ các vụ nổ siêu tân tinh và xuyên qua hệ Mặt Trời của chúng ta với tốc độ ánh sáng.

Các chuỗi tia vũ trụ mạnh mẽ như vậy có thể va chạm vào các thiên thạch và để lại dấu vết của các nguyên tố đặc trưng và có thể phát hiện như beryllium-3, helium-10 và neon-21. Trong NWA 13188, mức độ của các nguyên tố này cao hơn so với bất kỳ loại đá nào trên Trái Đất, nhưng lại thấp hơn so với các thiên thạch khác.

Dấu vết này cho thấy, NWA 13188 có thể đã lang thang trong không gian trong khoảng từ 2 nghìn đến vài chục nghìn năm trước khi trở lại bầu khí quyển.

Một dấu hiệu quan trọng thứ hai tiết lộ về hành trình vào không gian của khối đá là lớp bề mặt bóng loáng tan chảy. Được gọi là lớp vỏ nhiệt hạch, nó hình thành khi các thiên thạch xuyên qua bầu khí quyển của Trái Đất trước khi đổ xuống mặt đất.

Luôn gây tranh cãi

Tuy nhiên, phân tích ban đầu của nhóm nghiên cứu về thiên thạch NWA 13188 vẫn chưa thuyết phục được các nhà địa chất khác. Nhóm của Gattacceca cũng chưa xác định được tuổi của thiên thạch, một chỉ số quan trọng về nguồn gốc của nó. Khối đá này được phân loại vào nhóm achondrite. Thiên thạch thuộc loại này thường có tuổi khoảng 4,5 tỷ năm – tương đương với tuổi của hệ Mặt trời. Tuy nhiên, nếu NWA 13188 là một loại đá hình thành trên Trái đất, nó phải 'trẻ' hơn rất nhiều.

Ngoài ra, các nhà khoa học chưa tìm thấy bất kỳ miệng hố va chạm lớn nào trên Trái Đất có tuổi phù hợp với khung thời gian được đề cập trong nghiên cứu. Gattacceca và các đồng nghiệp ước tính rằng một miệng hố rộng khoảng 12,4 dặm (20 km) phải hình thành nếu một tiểu hành tinh có đường kính 1 km đâm vào Trái đất chỉ cách đây 10.000 năm. Trong số 50 trong số 200 miệng hố va chạm được biết đến trên Trái Đất có kích thước phù hợp, không có miệng hố nào có tuổi ít hơn hàng triệu năm.

Sahara, nơi NWA 13188 được tìm thấy, có tổng cộng 12 miệng hố. Chỉ có một miệng hố rộng 18 km và đã hình thành từ 120 triệu năm trước. Ngay cả khi còn nhiều miệng hố va chạm chưa được xác minh tại đây, việc các nhà nghiên cứu không tìm thấy một miệng hố va chạm có tuổi 10.000 năm là rất khó xảy ra.

'Một miệng hố va chạm gần đây như vậy chắc chắn đã được phát hiện,' theo Ludovic Ferrière, người quản lý bộ sưu tập đá tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên ở Vienne, Áo, người đã tìm thấy và xác nhận một số miệng hố va chạm, trong đó có một miệng hố ở Congo, cho biết.

Theo ông, các tiểu hành tinh truyền động lượng của chúng xuống mặt đất nơi chúng va chạm, tạo ra áp suất và nhiệt độ cục bộ cực đoan đến mức đá Trái Đất tan chảy và những thứ 'trong một miệng hố lớn như vậy gần đây vẫn còn nóng'.

Xem thêm trên Space.com