TPO - Gần Trái đất, tiểu mặt trăng được coi là mục tiêu lý tưởng để khám phá. Hiện có những nhà khoa học muốn tận dụng những vệ tinh nhỏ này để mở ra cánh cửa cho con người khám phá vũ trụ sâu hơn.
Tiểu mặt trăng là những vệ tinh nhỏ, tạm thời, chỉ quay quanh Trái đất trong thời gian ngắn. (Ảnh: Nicholas Forder)
Năm 2006, các nhà thiên văn thuộc Cơ quan Khảo sát Bầu trời Catalina của NASA tại Arizona phát hiện một vật thể kỳ lạ nổi giữa biển vệ tinh nhân tạo quay quanh hành tinh của chúng ta.
Sau khi nghiên cứu kỹ hơn, họ xác định rằng đó không chỉ là một mảnh rác vũ trụ. Thực ra, đó là một tiểu mặt trăng tự nhiên tạm thời được đưa vào quỹ đạo xung quanh Trái đất, tương tự như mặt trăng.
Tiểu mặt trăng này, có tên 2006 RH120, có đường kính chỉ vài mét. Tuy nhiên, nó không giống với mặt trăng thực sự, mà chỉ là bạn đồng hành tạm thời của Trái đất, di chuyển quanh hành tinh chỉ trong một năm trước khi rời xa quỹ đạo Trái đất.
Hơn một thập kỷ sau, những nhà khoa học tham gia Khảo sát Bầu trời Catalina phát hiện ra một tiểu mặt trăng khác (2020 CD3) – mặt trăng này có kích thước bằng một chiếc ô tô nhỏ – di chuyển qua quỹ đạo Trái đất trước khi bị đẩy ra khỏi tầm ảnh hưởng của hệ thống Trái đất-mặt trăng vào tháng 3 năm 2020.
Vì gần Trái đất, các tiểu mặt trăng này đang thu hút sự quan tâm chăm chỉ từ cộng đồng khoa học. Thay vì chỉ để nghiên cứu khoa học, một số chuyên gia đang xem xét khả năng sử dụng chúng như đá lót đường trong hành trình khám phá vũ trụ của chúng ta.
Richard Binzel, một giáo sư khoa học hành tinh tại Viện Công nghệ Massachusetts, Mỹ, nói: “Chúng ta vẫn chưa thể trở thành một liên hành tinh. Các tiểu mặt trăng có thể trở thành những cột mốc quan trọng trong việc tìm hiểu cách con người có thể hoạt động trong không gian liên hành tinh và cuối cùng đạt được Sao Hỏa”.
Vào tháng 9 năm 2016, NASA đã phóng tàu vũ trụ không người lái OSIRIS-REx để thực hiện nhiệm vụ thu thập mẫu từ tiểu hành tinh Bennu, một tiểu hành tinh có khả năng va chạm với Trái đất vào năm 2182. Bảy năm sau, OSIRIS-REx quay trở lại Trái đất mang theo một phần nhỏ của tiểu hành tinh 4,5 tỷ năm tuổi.
Thành công của sứ mệnh OSIRIS-REx đã truyền cảm hứng cho các nhà khoa học lập kế hoạch cho các giai đoạn tiếp theo của hành trình khám phá gần Trái đất. Binzel nói: “Một ý tưởng mới là sử dụng các tiểu hành tinh ở gần như là một bước khởi đầu cho các sứ mệnh tới Sao Hỏa”.
Tìm kiếm thêm các tiểu mặt trăng
Đang có kế hoạch xây dựng máy ảnh “Khảo sát Không gian và Thời gian (LSST)” trên Cerro Pachón, dự kiến hoạt động vào năm 2025. (Ảnh: Todd Mason, Mason Productions Inc. / LSST Corporation)
Kích thước nhỏ và sự di chuyển nhanh của tiểu mặt trăng làm cho chúng khó phát hiện bằng các kính thiên văn trên mặt đất hiện có. Tuy nhiên, một kính thiên văn mới có thể sớm thay đổi điều đó. Đài quan sát Vera C. Rubin nằm ở vị trí cao trên dãy Andes của Chile, sắp hoàn thiện, sẽ chứa máy ảnh kỹ thuật số lớn nhất thế giới.
Bắt đầu từ năm 2025, máy ảnh “Khảo sát không gian và thời gian kế thừa” sẽ chụp 700 bức ảnh mỗi đêm trong 10 năm để tạo ra bản đồ hệ mặt trời ở độ phân giải cao.
Việc khám phá vũ trụ một cách kỹ lưỡng này sẽ giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về các hiện tượng như vật chất tối và năng lượng tối. Và với phương pháp phù hợp, nó cũng có thể giúp các nhà thiên văn học phát hiện các tiểu mặt trăng thường xuyên hơn, theo một mô phỏng năm 2020.
Vào năm 2027, NEO Surveyor, một công cụ của NASA, sẽ phát hiện các tiểu hành tinh. Công cụ này sẽ quét toàn bộ bầu trời hai tuần một lần để tìm kiếm các tiểu hành tinh và sao chổi gần quỹ đạo Trái đất.
Mặc dù mục tiêu chính của kính viễn vọng không gian hồng ngoại này là giữ an toàn cho nhân loại khỏi 'tiểu hành tinh giết chết hành tinh', nhưng cũng có thể phát hiện ra các tiểu mặt trăng trong quá trình này.
Các chuyên gia cho biết, còn quá sớm để biết liệu các sứ mệnh tiểu mặt trăng sẽ đóng vai trò quan trọng trong công nghệ tàu vũ trụ hay hoạt động khai thác mỏ hay không.
Dù thế nào đi nữa, nghiên cứu về các tiểu hành tinh gần Trái đất có thể cung cấp thông tin quan trọng về hệ mặt trời của chúng ta.
Nhiều nhà khoa học tin rằng các tiểu hành tinh gần Trái đất, như Bennu, có thể đã mang lại hạt giống sự sống cho Trái đất từ rất sớm trong lịch sử hành tinh của chúng ta.