Buzz
(Mytour.com) Mỗi lời dạy về Năm Dục của Phật đều chứa đựng những cảnh báo sâu sắc về nguy hiểm tiềm tàng. Chúng ta cần tỉnh thức để nhận diện tình trạng và nhìn nhận cảnh báo về những 'đồng hồ bẫy' trong cuộc sống mà không phải ai cũng nhận ra.
1. Năm Dục là gì?
Trong thế giới này, mỗi người đều có những khát vọng riêng, nhưng điều dễ rơi vào sai lầm nhất là ham muốn về giàu có, vẻ đẹp, danh tiếng, ẩm thực ngon miệng, và sự thoải mái khi ngủ...
Với điều này, Đức Phật đã tóm tắt Năm Dục thành 5 khía cạnh của khao khát như sau:
1. Đam mê tài năng: Thèm khát tiền bạc, tài sản, và sự mê mải với vật chất.
2. Nghệ thuật đẹp: Mê mải trong vẻ đẹp, đắm chìm trong tình yêu.
3. Quyền lực danh vọng: Khao khát có quyền lực, vị thế, và danh tiếng.
4. Nghệ thuật thực phẩm: Nôn nao với ẩm thực, yêu thích những món ăn cao cấp.
5. Niềm vui ngủ: Ao ước được thư giãn và ngủ nhiều hơn.
Trong Kinh Di Giáo, lời Phật giảng về Ngũ dục như sau: 'Hỡi những người khôn ngoan! Hãy giữ vững trong giới hạn và kiểm soát năm thú vị nhằm tránh bị mắc kẹt trong vòng xoáy của ngũ dục. Hãy tưởng tượng người chăn trâu, giữ roi để nhìn chúng và ngăn chúng không đụng vào lúa mạ của người, nếu chúng ta để năm thú vị như mắt, tai, mũi, lưỡi và cơ thể chạy theo ngũ dục, điều đó sẽ mang lại hậu quả nặng nề, giống như con ngựa không cần đến dây cương để kiểm soát sẽ đưa ta vào những vấn đề khó khăn và nguy hiểm...'
Do đó, những người tham lam mong muốn nhiều điều trên đều bị xem là những người tự chủ và đem đến phiền não theo lời dạy của Phật, luôn đón nhận khổ đau bởi niềm vui thoáng qua, ngắn hạn.
2. Tác động tiêu cực của năm thú vị
Phật Giáo chú trọng đến vấn đề ngũ dục không phải vô lý. Bản thân Đức Phật luôn muốn nhắc nhở đệ tử phải cẩn trọng vì ngũ dục là một trong năm mối tiếp xúc hàng ngày của con người. Do đó, sự tỉnh táo và thận trọng là quan trọng để nhận biết và đối mặt với chúng.
Tuy nhiên, không nên cực đoan đến mức buộc phải từ bỏ ngũ dục một cách thái quá, vì điều này sẽ ngược lại với giá trị sống và không mang lại hạnh phúc cho con người.
Tuy nhiên, không nên cực đoan đến mức buộc phải từ bỏ ngũ dục một cách thái quá, vì điều này sẽ ngược lại với giá trị sống và không mang lại hạnh phúc cho con người.
2.1. Khao khát về Tài năng
Đây là mong muốn phổ biến, nhiều người dành cả đời để theo đuổi tiền bạc, khao khát sự giàu có, tích lũy tài sản vô hạn. Tuy nhiên, chuẩn mực về giàu có luôn không đủ, người có trăm tỷ muốn nghìn tỷ, giàu có muốn thêm giàu, không biết dừng lại ở đâu.
Thậm chí, tranh cãi về tiền bạc, nhà cửa giữa gia đình gây tổn thất tinh thần và thậm chí có thể dẫn đến án mạng. Cuối cùng, khi qua đời, cảm giác thoải mái và tiện lợi mới quan trọng, tại sao phải lo lắng về việc sống trong căn hộ sang trọng hay biệt thự?
Chưa kể, nếu giàu có, sẽ dễ bị ghen ghét và hại nhau. Sự thoải mái về vật chất quan trọng, nhưng cảm nhận bình yên và hạnh phúc mới là chìa khóa cho cuộc sống lâu dài.
Điều này không có nghĩa là bỏ công việc và hoài bão, mà thay vào đó là thái độ cầu thị trong mọi hành động, làm việc bằng tâm, đức tính, chứ không phải vì lòng tham để chiếm đoạt của người khác.
2.2. Nguồn gốc của Sắc dục
Có quá nhiều cảnh báo về mối nguy hiểm của sắc dục, nhưng không phải ai cũng tỉnh táo để kiểm soát và tránh rơi vào lầm lạc. Mỹ nhân luôn ẩn chứa nguy cơ, nhưng theo ngôn ngữ Trung Quốc, trên chữ “Sắc” là chữ “Dao”. Không thể đếm được bao nhiêu anh hùng đã gục dưới tay mỹ nhân, với thân bại danh liệt, quốc gia mất mát.
Tình cảm là một điều thiêng liêng, tình yêu không xấu xa, nhưng khi muốn chiếm hữu vì ganh ghét và ích kỷ, sẽ mang lại đau khổ. Vì vậy, con người nên đứng ở vị trí cao quý, biết cách kiểm soát bản thân. Tránh việc ngoại tình, ngăn chặn ghen tuông và đảm bảo hạnh phúc cho gia đình.
Phải nhớ rằng, với sự dễ dàng bị kích thích, cần tránh xa những tác nhân có thể khiến cho ý muốn xấu xa nảy mầm. Hãy tự nhắc nhở bản thân hàng ngày, giữ tâm hồn bận rộn với công việc, tránh những hành động tiêu cực.
Tình cảm là một điều thiêng liêng, tình yêu không xấu xa, nhưng khi muốn chiếm hữu vì ganh ghét và ích kỷ, sẽ mang lại đau khổ. Vì vậy, con người nên đứng ở vị trí cao quý, biết cách kiểm soát bản thân. Tránh việc ngoại tình, ngăn chặn ghen tuông và đảm bảo hạnh phúc cho gia đình.
Phải nhớ rằng, với sự dễ dàng bị kích thích, cần tránh xa những tác nhân có thể khiến cho ý muốn xấu xa nảy mầm. Hãy tự nhắc nhở bản thân hàng ngày, giữ tâm hồn bận rộn với công việc, tránh những hành động tiêu cực.
2.3. Khao khát về Danh vọng
Với nhiều người, danh vọng quan trọng hơn cả tiền bạc. Có câu: Sống trong lòng đất/Phải có danh vọng với núi sông. Nhiều người sử dụng tiền và tình để kiếm chút danh vọng, nhưng khi đạt được, họ nhận ra đó chỉ là giả tạo.
Họ sớm nhận ra những người đến với họ chỉ vì nịnh bợ, mục đích cá nhân, không ai chân thành. Điều này lặp đi lặp lại, khiến họ cảm thấy chán ghét bản thân, không xứng đáng,... Danh thơm tưởng là tốt nhưng cuối cùng là chiếc dây trói vô hình, khiến họ không sống thực với chính mình, trở thành con rối trong mắt mọi người.
2.4. Nhu cầu về Thực phẩm
Nhiều người phản đối: Ai chẳng muốn ăn ngon, mặc đẹp, và thưởng thức cuộc sống? Nhưng Phật dạy về Ngũ dục cũng nhấn mạnh đến ăn uống quan trọng. Đừng ăn quá nhiều, chỉ ăn đủ để giữ cơ thể khỏe mạnh, tránh thức ăn không lành cho cơ thể.
Ăn tham quá sẽ mang bệnh vào cơ thể, đặc biệt là những thức ăn béo phì, gây sự dư thừa chất không cần thiết và là nguồn gốc của nhiều bệnh tật. Để sống thọ, cần điều chỉnh chế độ ăn vừa đủ chứ không phải tham lam nhiều.
2.5. Nhu cầu về Ngủ
Mong muốn ngủ nhiều có thể là dấu hiệu của sự lười biếng, mong muốn nhàn rỗi. Đây là nhu cầu cơ bản, nhưng nếu quá mức, ta có thể trở thành người vô dụng. Tỷ phú thế giới thậm chí tiết lộ rằng nếu họ lười biếng, họ cũng chỉ muốn ăn ngủ và không làm gì cả. Họ phải tìm lại động lực, mục tiêu sống hàng ngày để duy trì ước mơ và tham vọng của họ.
3. Cách kiểm soát Ngũ dục
Ngũ dục, hay 'ngũ độc tiễn', là như năm mũi tên độc hại, yêu cầu sự cảnh báo. 'Cái bẫy' này không chỉ đối với chúng ta ở thế gian này mà còn áp đặt lên cả chư thiên ở cõi Trời.
Dù ai cũng mong muốn có tiền, sắc đẹp, danh vọng, ăn ngon và ngủ ngon, nhưng hãy hiểu rằng mọi trải nghiệm này phụ thuộc vào phước báo cá nhân. Hãy hưởng thụ mà không quá tham lam, và biết khi nào nên dừng lại.
Một cuộc sống ý nghĩa không phụ thuộc quá mức vào vật chất, nhưng cũng không thể thiếu tiền bạc và tài sản để nuôi sống. Phật dạy làm giàu chính đáng, cần siêng năng để đóng góp lợi ích cho xã hội.
Phật giáo răn chúng ta giảm ham muốn, biết tiết độ trong khả năng để đạt được sự an lạc, tránh những lo lắng và thất vọng do sự vô độ.
Lời Phật dạy về Ngũ dục tập trung vào việc biết đủ, tức là tiết chế và điều hòa để có sự thảnh thơi, an lạc, tránh hệ lụy của tham muốn quá mức.
Sự giàu có tinh thần chính là sự giàu có thực sự, khi tâm trong sạch, mang lại phước đức. Hạnh phúc là khi ta xem nhẹ ham muốn vật chất, vượt qua lo lắng của thế gian, và hài lòng với những gì hiện tại.
Phật giáo khuyến khích làm việc thiện để tập trung vào điều tốt, giảm thời gian cho những điều không mang lại sự an lạc. Hàng ngày làm một việc thiện là cách tốt nhất để tích gom phước đức.
Mặc dù cách tiếp cận có thể phụ thuộc vào môi trường và điều kiện cá nhân, người nghèo cũng có cách làm việc thiện riêng. Quan trọng nhất là lòng chân thành, không cần so sánh bằng tiền, chỉ cần làm bằng trái tim.
