Phê bình về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích) - Môn Ngữ văn lớp 9
I. Kiến thức quan trọng cần nhớ
- Phê bình về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích) là việc trình bày ý kiến, đánh giá cá nhân về nhân vật, sự kiện, chủ đề hoặc nghệ thuật trong một tác phẩm cụ thể
- Các đánh giá về tác phẩm phải dựa trên ý nghĩa của câu chuyện, tính cách, số phận của nhân vật và nghệ thuật trong tác phẩm mà người viết đã nhận thấy và tóm tắt
- Nhận xét, đánh giá về tác phẩm văn học (hoặc đoạn trích) trong bài phê bình phải được diễn đạt rõ ràng, chính xác, có lập luận và luận cứ thuyết phục.
- Bài phê bình về tác phẩm văn học cần có cấu trúc rõ ràng, lời văn chính xác, và sâu sắc.
Phương pháp viết bài văn phê bình về tác phẩm truyện
Bắt đầu bài viết: Giới thiệu tác phẩm (tuỳ thuộc vào yêu cầu cụ thể của đề bài) và đưa ra ý kiến đánh giá ban đầu
Nội dung chính: Trình bày các điểm chính về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm, có phân tích và chứng minh bằng các ví dụ và lập luận hợp lý
Kết luận: Tóm tắt và đánh giá tổng quát về tác phẩm truyện
- Phát triển các luận điểm, lập luận, cần thể hiện cảm xúc và ý kiến cá nhân của tác giả
Bài tập thực hành
Bài 1: Lập kế hoạch viết bài văn phê bình truyện ngắn Làng.
Bài 2: Viết phần giới thiệu và kết luận cho đề văn: Hãy chia sẻ suy nghĩ của bạn về truyện ngắn Làng của Kim Lân
Gợi ý:
Bài 1: Lập kế hoạch viết phê bình về truyện ngắn Làng
Bắt đầu bài viết: Tổng quan về tác giả Kim Lân và truyện ngắn Làng. Giới thiệu nhân vật chính, ông Hai
Nội dung chính:
- Tình yêu đất nước và quê hương của nhân vật ông Hai
+ Khi ở xa làng, ông thường nhớ và tự hào về quê hương của mình
+ Ông cảm nhận thông tin về cuộc kháng chiến: thấy kẻ thù thất bại, ông hân hoan
- Nhân vật ông Hai trước lời đồn làng chợ Dầu đã lạc quan
+ Cảm thấy xấu hổ, đau khổ
+ Sợ hãi không dám rời khỏi nhà
+ Luôn sống trong tâm trạng hối hận, cảm thấy tội lỗi
+ Nỗi ám ảnh khiến ông luôn chịu đựng sự tủi nhục và đau đớn
+ Ông tâm sự với con trai như một cách để giải tỏa lòng
+ Ông đối mặt với cuộc tranh luận nội tâm, bất đắc dĩ phải lựa chọn giữa quê hương và sứ mệnh kháng chiến
- Tâm trạng của ông Hai khi nghe tin những thay đổi về quê hương
+ Ông cảm thấy hạnh phúc, nhẹ nhõm nhưng đầy niềm vui khi giải thoát được gánh nặng trong lòng
+ Ông trở lại tự hào kể về làng quê của mình với mọi người
Kết luận:
Nhà văn đã tôn vinh tình yêu quê hương, đất nước thông qua nhân vật ông Hai, một người nông dân
+ Thành công trong việc phát triển nhân vật và tạo ra các tình huống truyện độc đáo
+ Thúc đẩy lòng yêu nước, lòng tự hào dân tộc trong người đọc
Phần 2:
Khởi đầu:
Kim Lân là một nhà văn chuyên viết về cuộc sống của người nông dân, có hiểu biết sâu sắc về vùng quê. Ông thường tập trung vào mô tả cuộc sống nông thôn và tâm trạng của người nông dân. Trong số đó, truyện ngắn Làng là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của ông, viết về đề tài này trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Tác phẩm thành công trong việc tạo dựng hình ảnh của nhân vật ông Hai, một người dân làng chợ Dầu, yêu quê hương, giàu lòng yêu nước và trải qua nhiều thử thách.
Kết luận: Truyện ngắn Làng của Kim Lân là một minh chứng sống động về tinh thần yêu nước, tinh thần kháng chiến thông qua việc khai thác đề tài về người nông dân trong cuộc kháng chiến. Với cách tạo ra tình huống truyện độc đáo và miêu tả tâm lý nhân vật sinh động, tác giả đã mô tả ông Hai - một nhân vật hiền lành, chất phác, yêu quê hương và tận tụy với cuộc kháng chiến. Tất cả điều này đã tạo nên một truyện ngắn đặc sắc và ý nghĩa.