Buzz
... 'Mỗi sáng tinh mơ luôn đến gõ cửa
Tháng giêng ngọt ngào như đôi môi gần'...
(...) Ta mong muốn
Cuộc sống mới bắt đầu rộn ràng...”
Mỗi khi đọc những dòng thơ này, âm nhạc, lời điệu 'Vội vàng' vẫn vang vọng trong lòng ta, tình yêu đời, yêu sông như là một cái tát không bao giờ hết... Ý thức về thời gian, về mùa xuân, về tuổi trẻ đều như là những đợt sóng vỗ vào tâm hồn của ta. 'Vội vàng' là một bài thơ độc đáo nhất, 'mới nhất' của thi sĩ Xuân Diệu, được in trong tập 'Thơ thơ' (1933-1938) đóa hoa đầu mùa đầy hương sắc, làm rạng danh một tài thơ thế kỷ.
Bài thơ 'Vội vàng' thể hiện nhịp sống, khao khát sống của tuổi trẻ rất tươi đẹp, rất đáng yêu. Một cuộc đời chỉ có một lần trẻ. Phải biết trân trọng, quý trọng và sống hết mình với tuổi trẻ, với mùa xuân và với thời gian.
Trong 'Hướng dẫn nhỏ' về bài thơ 'Vội vàng' này, Giáo sư Nguyễn Đăng Mạnh đã viết: 'Đây là tiếng nói của một tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến mức cuồng nhiệt. Nhưng sau những tình cảm đó, là một quan niệm về cuộc sống mới chưa từng thấy trong thơ truyền thống'.
Thiên nhiên rất đẹp với hương sắc của hoa trên 'cánh đồng xanh mát', của lá 'cành cây xanh rì rào'. 'Tuần tháng ngọt ngào' của ong bướm. 'Khúc tình si' của yến ấu. 'Và đây ánh sáng lấp lánh giữa hàng mi'. Chữ 'đây' được nhắc lại năm lần, miêu tả sự sống rộn ràng, thiên nhiên tự nhiên đáng yêu. Vì điều đó mà phải vội vàng 'lấp nắng đi' và 'buộc gió lại'. Trong cái vô lí là sự đáng yêu của một tâm hồn lãng mạn.
Tuổi trẻ thật đẹp, thật đáng yêu. Bình minh là khoảnh khắc tươi đẹp nhất trong một ngày, lúc 'thần vui luôn gõ cửa'. Tháng giêng là tháng đầu tiên của mùa xuân, 'ngon như cặp môi gần'. Một từ 'ngon' mang lại cảm giác tươi mới, một so sánh mới lạ và táo bạo. Chiếc môi đó chắc chắn thuộc về một người phụ nữ đẹp, thanh tú. Đây là câu thơ hay nhất, mới nhất, thể hiện màu sắc cảm xúc và tâm hồn yêu đời, yêu cuộc sống đến điên cuồng của thi sĩ Xuân Diệu.
Chắc chắn Xuân Diệu đã viết bài thơ này trước năm 1938, khi ông vẫn dưới 20 tuổi - tuổi thanh niên rực rỡ. Nhưng thi sĩ đã 'vội vàng một phần', một cách diễn đạt rất thơ - không cần đến tuổi trung niên (nắng hạ) mới nhớ nhung tuổi hoa niên. Dấu chấm giữa dòng thơ, rất độc đáo, thơ cổ không hề có. Như một tuyên bố “vội vàng':
'Tháng giêng ngon như cặp môi gần
Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một phần
Tôi không chờ đợi nắng hạ mới hoài xuân'.
Vì thiên nhiên quá tuyệt vời, vì cuộc sống quá đáng yêu, vì tuổi trẻ quá ảo diệu. Đang ở tuổi thanh xuân mà đã 'Vội vàng một nửa'... Cảm nhận về thời gian, về mùa xuân, về tuổi trẻ rất trong sáng, rất mới lạ. Quan niệm về thời gian có nhiều biểu hiện. Thời gian là vàng ngọc. Bóng mình nghiêng ngả. Thời gian trôi đi như bóng câu (tuấn mã) bay qua cửa sổ, như nước chảy qua cầu. Thời gian một khi đi qua không thể quay lại. Xuân Diệu cũng có một cách diễn đạt riêng: đối lập tạo ra 'lượng trời' cho một cuộc đời chỉ có một thời xuân tươi mà tuổi trẻ đã qua không bao giờ trở lại:
'Xuân đang đến, tức là xuân đã đi qua,
Xuân vẫn non. tức là xuân sắp già
Nhưng xuân kết thúc, tức là tôi cũng đi
Lòng tôi rộng lớn, nhưng lượng trời vẫn chật chội
Không ai kéo dài được thời trẻ trong cuộc sống
Nói gì về việc xuân vẫn luôn trở lại
Nếu tuổi trẻ không được thắm lại hai lần...'.
Tiếng thơ như dòng nước chảy từ nguồn tự nhiên. Một hệ thống sự đối lập: đến - đi, non - già, rộng - chật, tuần hoàn - không tuần hoàn, vô hạn - hữu hạn - để khẳng định một sự thật: tuổi xuân một khi mất đi, phải trân trọng tuổi xuân.
Quan điểm về thời gian của nhà thơ cũng rất tinh tế, độc đáo và nhạy cảm. Hiện tại đã bắt đầu có quá khứ và đã hé lộ mầm tương lai, điều đang tồn tại cũng đang dần biến mất...
Và mối giao thoa tuyệt vời của cảnh vật, của tự nhiên dường như mang theo nỗi buồn 'chia ly', hoặc 'lời tạ biệt', nên phải 'buồn' vì xa cách, phải 'bàng hoàng' vì 'sự phai tàn sắp sửa', cảm xúc lãng mạn đong đầy trong sự hiện hữu. Mô tả cảnh thiên nhiên như để diễn đạt về con người, về cuộc sống hối hả 'vội vàng' của tự nhiên. Đối với Xuân Diệu, hầu như mọi thứ trong cuộc sống hàng ngày đều mang theo 'bi kịch' của thời gian:
“Hương tháng năm vẫn lan tỏa sự chia ly
Khắp núi sông vẫn im lặng tiễn biệt'.
Cũng như 'gió' và 'chim':, nhưng gió nhẹ nhàng 'thì thầm' vì 'buồn', còn 'chim' thì đột ngột ngưng hót, ngưng kêu vì 'sợ'! Những câu hỏi tự hỏi xuất hiện cũng là để làm nổi bật sự phản đối giữa mùa xuân - tuổi trẻ và thời gian:
“Cơn gió dịu dàng thì thầm trong lá biếc
Có phải là hờn vì phải rời đi
Chim vui vẻ đột ngột ngưng reo
Có phải là sợ vì sắp phai tàn?'
Thi sĩ bỗng lên tiếng kêu than. Tiếc nuối, lo sợ và đột nhiên tỉnh giấc vì 'mùa chưa ngủ chiều hôm', tức là vẫn còn trẻ trung, chưa già. Lên đường! Phải vội vàng, phải hối hả. Câu cảm thán với cách ngắt nhịp biến đổi làm nổi bật nỗi lo lắng và mối tiếc nuối, bất ngờ và buồn bã:
'Chẳng bao giờ, oh chẳng bao giờ nữa...
Hãy đi mau, chiều hôm chưa buông tối.
Ngày xưa, Nguyễn Trãi viết trong tập 'Thơ than tiếc cảnh':
'Xuân vẫn non, khó lòng hai lần
Nhìn cảnh, lòng càng thêm tiếc trẻ thơ'.
(Bài thơ số 3)
'Tiếc mùa xuân vẫn cầm lửa chơi đêm'.
(Bài thơ số 7)
Những dòng thơ của Nguyễn Trãi giúp ta cảm nhận được sắc thái trữ tình trong “Vội vàng' về thời gian, về màu sắc của thời gian, về tuổi trẻ. Thật yêu đời, thật ham sống.
Bài thơ mở đầu bằng sự mong muốn hăm hở của tác giả 'tôi muốn tắt nắng đi'. Kết thúc bài thơ là “ta”, là mọi tuổi trẻ. Một sự kết hợp và hoà quện trong một cuộc đời, trong dòng chảy của thời gian: sống hết mình, sống mãnh liệt, sống nồng nàn say mê. Nghệ thuật lặp lại từ ngôn từ gợi lên cái khát khao, tình yêu đời. Từ ngữ sôi nổi, đầy cảm xúc, đầy nhiệt huyết: 'Ta muốn ôm', 'Ta muốn ngập tràn... Ta muốn say mê... Ta muốn sâu...
'Ta muốn ôm
Cuộc sống tràn đầy sức sống mới tinh tươm
Ta muốn thả mình vào làn mây trôi và gió thổi
Ta muốn mê đắm cùng đôi cánh bướm trong tình yêu
Ta muốn lắng đọng mỗi nụ hôn đắm say
Và trong những cảnh non nước, cây cỏ bừng tỉnh'.
Sống là để yêu, yêu hết mình. Thơ là vì màu sắc lãng mạn. Vì giọng thơ sôi nổi. Nghệ thuật 'vắt đồng' với ba từ 'và' hiện diện trong một dòng thơ làm nổi bật cảm xúc. Say mê với vẻ đẹp, tình yêu nơi vườn trần. Mọi mùi thơm, ánh sáng, thanh sắc, xuân hồng... đều là niềm khao khát của thi nhân:
'Để cho mùi thơm lan tỏa, cho ánh sáng bừng tỉnh
Cho thanh sắc của thời tươi tràn ngập
Hỡi xuân hồng, ta muốn ngậm ngùi!'.
Sống vội vàng không chỉ là sống nhanh, sống ích kỉ trong sự thưởng thức. 'Vội vàng' là biểu hiện của một tâm hồn yêu đời, yêu sống đến cuồng nhiệt. Biết trân trọng thời gian, biết trân trọng tuổi trẻ, biết sống để yêu; yêu thương lứa đôi, yêu thương tạo vật. Tình cảm ấy thể hiện một quan niệm nhân sinh mới lạ, tiến bộ. Hơn bảy mươi năm sau khi bài thơ 'Vội vàng' ra đời, nhiều câu thơ của Xuân Diệu vẫn làm cho không ít người bất ngờ! Xuân Diệu đã sống 'Vội vàng' như vậy. Với hơn năm mươi tác phẩm, hơn bốn trăm bài thơ tình, ông đã làm phong phú thêm vẻ đẹp của nền thi ca Việt Nam hiện đại.
Bài thơ 'Vội vàng' thể hiện một cái nhìn nghệ thuật tuyệt vời, nhân văn, với một giọng thơ sôi nổi, dồn dập và cuốn hút. Cảm xúc được thể hiện rõ trong thơ. Sử dụng từ ngữ mạnh mẽ, cấu trúc câu thơ và đoạn thơ rất điêu luyện. 'Vội vàng' là biểu tượng của 'Thơ mới', thơ lãng mạn từ năm 1932 đến 1941.
Xuân Diệu đã rời bỏ thế gian này nhưng vẫn hiện diện trong lòng mọi người, hát ca trong dòng đời:
-'Hỡi xuân hồng, ta muốn ngậm ngùi vào em!'
-'Chớ chần chờ gì! Hãy nhanh chóng lên!
Em yêu ơi! Tình cảm non đã gần hết... '
(Khuyến khích)
Mytour
