Buzz
1. Phép nối là gì?
Phép nối là việc sử dụng các quan hệ từ hoặc cụm từ để kết nối câu sau với câu trước, làm rõ hơn mối quan hệ nội dung giữa các câu. Những liên kết này được gọi là phép nối hoặc phép nối liên kết. Phép nối xuất hiện trong câu đứng sau từ biểu thị quan hệ với câu trước đó.
Phép nối thường dùng các phương tiện liên kết như quan hệ từ, từ nối, trợ từ, phụ từ, tính từ, kết ngữ hoặc quan hệ cú pháp trong câu. Các từ thường gặp trong phép nối bao gồm: Do đó, tiếp theo, tuy nhiên, chỉ...
Ngoài ra, phép nối còn được biểu hiện qua việc kết nối dựa trên quan hệ chức năng cú pháp
Ví dụ: Mọi tác phẩm nghệ thuật đều được tạo dựng từ những yếu tố thực tại (1). Tuy nhiên, nghệ sĩ không chỉ tái hiện những gì đã có mà còn muốn truyền tải điều gì đó mới mẻ (2). (Nguyễn Đình Thi, Tiếng nói của văn nghệ)
Câu (1) và (2) được nối với nhau bằng quan hệ từ 'tuy nhiên'.
2. Ý nghĩa của phép nối
Đây là một trong những phép kết nối phổ biến trong tiếng Việt. Nó giúp liên kết các câu có mối quan hệ trong một đoạn văn, vì vậy phép nối này mang đầy đủ ý nghĩa của sự kết nối nội dung.
Phép nối đóng vai trò quan trọng trong việc tạo sự liên kết giữa các phần trong văn bản, từ những đoạn trước đến những đoạn sau. Điều này giúp tăng cường tính mạch lạc của câu, đồng thời giúp người đọc dễ dàng hiểu được mối quan hệ mà tác giả muốn truyền đạt.
3. Các loại phép nối
Dựa trên đặc điểm, phép nối có thể được phân thành bốn loại chính: phép nối tổ hợp từ, phép nối với quan hệ từ, phép nối bằng trợ từ, phụ từ, tính từ và phép nối dựa trên quan hệ chức năng cú pháp.
- Nối quan hệ từ: Những từ hư thường dùng để chỉ mối quan hệ giữa các từ trong câu, chẳng hạn như: và, với, thì, mà, còn, nhưng, vì, nếu, tuy...
+ Ví dụ 1: 'Ngủ trọ hết hai xu một tối. Nếu chị không ăn cơm thì ăn quả' (Tắt Đèn - Ngô Tất Tố)
Từ nối trong ví dụ trên là 'nếu', có nhiệm vụ kết nối hai câu và chỉ ra rằng câu thứ hai là điều kiện của câu thứ nhất.
+ Ví dụ 2: Mẹ nói, miệng nở nụ cười. Nhưng tôi nhận thấy mẹ vẫn có điều gì đó không vui.
Từ nối trong câu này là 'nhưng', dùng để liên kết hai câu và cho biết câu sau đối lập với câu trước.
+ Ví dụ 3: 'Giai cấp công nhân không chỉ đấu tranh để giải phóng toàn nhân loại khỏi áp bức và bóc lột, mà còn vì lợi ích của giai cấp công nhân và nhân dân là hoàn toàn thống nhất.' (Hồ Chí Minh)
- Nối tổ hợp từ
Đây là phép nối bao gồm một kết từ kết hợp với một đại từ hoặc phụ từ, hoặc các tổ hợp từ thể hiện mối liên kết giữa các phần trong câu.
Các tổ hợp từ này thường gồm một kết từ kết hợp với đại từ hoặc phụ từ như: vì vậy, do đó, bởi thế, tuy vậy, nếu vậy, vậy mà, thế thì, với lại, vả lại... hoặc các tổ hợp từ thể hiện quan hệ liên kết như nghĩa là, trên đây, tiếp theo, nhìn chung, tóm lại...
+ Ví dụ 1: 'Xưa nay, không ai sống để học được cách chết lần thứ hai. Vì vậy, nhiều người vẫn chết một cách ngớ ngẩn.' (Nguyễn Công Hoan, Thịt người chết)
Từ nối 'vì' kết hợp với đại từ 'vậy' tạo thành cụm từ liên kết hai câu, đồng thời chỉ ra rằng câu sau là kết quả của câu trước.
+ Ví dụ 2: Từ đó, dân ta càng khổ cực và nghèo nàn. Hậu quả là vào cuối năm ngoái và đầu năm nay, hơn hai triệu đồng bào ta đã chết đói.' (Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn độc lập)
Danh từ 'kết quả' kết hợp với động từ để tạo thành từ nối, kết nối hai câu và thể hiện rằng câu sau là kết quả của câu trước.
- Nối bằng trợ từ, phụ từ, tính từ
Phép nối sử dụng trợ từ, phụ từ, tính từ có nghĩa là phương pháp kết nối dùng các từ này để liên kết và tạo sự hòa hợp giữa các phần của văn bản.
Một số trợ từ, phụ từ, và tính từ có ý nghĩa quan hệ, như: cũng, cả, lại, khác... thường được dùng để kết nối các phần trong văn bản.
+ Ví dụ 1: Gà đã lên chuồng từ lâu. Hai bác ngan cũng đã ì ạch về chuồng rồi. Chỉ có hai chú ngỗng vẫn lảng vảng ngoài sân (Tô Hoài).
+ Ví dụ 2: Tiếng hát dừng lại. Cả tiếng cười cũng im bặt. (Nam Cao)
+ Ví dụ 3: Tôi chắc chắn rằng trong sự việc này, anh không phải là thủ phạm. Thủ phạm là người khác (Trần Đình Vân).
- Nối theo quan hệ chức năng cú pháp (thành phần câu hiểu rộng)
Trong nhiều văn bản, đặc biệt là văn bản nghệ thuật, có những câu chỉ tương đương với một phần hoặc chức năng cú pháp của câu liên quan. Những câu này thường là câu phụ thuộc hoặc các ngữ trực thuộc.
Phép nối theo quan hệ chức năng cú pháp là cách sử dụng các câu chỉ tương đương với một bộ phận hoặc chức năng cú pháp của câu liên quan để tạo sự kết nối và mạch lạc trong văn bản.
+ Ví dụ 1: (Câu phụ thuộc tương đương bổ ngữ của động từ): Tôi suy nghĩ về sức mạnh của thơ. Chức năng và vinh quang của thơ (Phạm Hổ).
+ Ví dụ 2: (Câu phụ thuộc tương đương trạng ngữ của câu): Sáng hôm sau, hắn tỉnh dậy trên chiếc giường của mình (Nam Cao).
4. Phương pháp phân biệt các phép nối trong đoạn văn
Ví dụ 1: Tôi tin vào lòng nàng, vì lòng nàng vẫn vẹn nguyên như thuở ban đầu.
Ví dụ 2: Tôi tin vào lòng nàng, bởi vì lòng nàng vẫn giữ nguyên sự chân thành như ngày đầu.
Trong hai ví dụ trên, ta có thể nhận thấy sự tương đồng trong cách kết nối nội dung và phương pháp sử dụng, chỉ khác nhau về dấu phân cách câu.
Theo quan điểm cổ điển, ví dụ 1 được xem là phép nối, trong khi ví dụ 2 thuộc loại câu ghép. Tuy nhiên, việc phân biệt câu ghép và phép nối chỉ dựa vào dấu ngắt câu thường không chính xác. Vì vậy, việc phân tích ý nghĩa và mối quan hệ logic của câu là cơ sở chính để phân biệt chính xác giữa câu ghép và phép nối.
5. Những điểm cần lưu ý khi sử dụng phép nối
+ Cách thức nối mà người viết áp dụng thường mang tính chủ động và có ý thức, trong khi ba phương thức liên kết khác thường được sử dụng theo thói quen mà không rõ ràng.
+ Dựa vào các phương tiện ngôn ngữ được sử dụng trong phép nối, ta có thể dễ dàng xác định mối quan hệ ý nghĩa trong câu văn.
+ Nối quan hệ từ tạo sự kết nối chặt chẽ hơn so với nối tổ hợp từ. Trước đây, người ta thường cho rằng cách viết theo ví dụ 1 và 2 của nối quan hệ từ là sai ngữ pháp và cần thay dấu chấm bằng dấu phẩy, biến hai câu đơn thành một câu ghép để đúng quy tắc.
+ Các phương pháp nối đã nêu giúp bộc lộ ý đồ của tác giả, với các phép nối này được áp dụng một cách rõ ràng và có chủ đích.
+ Dựa vào công cụ và ngôn ngữ trong phép nối, chúng ta có thể nhận diện mối quan hệ ý nghĩa giữa các câu.
+ Nối quan hệ từ có sự kết nối chặt chẽ hơn khi so sánh với phép nối tổ hợp từ.
Trên đây là một số thông tin về phép nối mà Mytour gửi tới bạn đọc, hy vọng những kiến thức này sẽ hữu ích cho bạn.
