Phiêu lưu trong Thế giới Sách, Điểm dừng nào dành cho Độc giả Trẻ

Sách có nhiều và đa dạng, nhưng không phải cuốn nào cũng đáng để đọc

Nguồn: Unsplash.com

Đứng trước tuổi 26, mình thấy khá kỳ lạ, không quá trẻ để hiểu được người lớn như cha mẹ, nhưng cũng không quá già để hiểu được người trẻ. Cảm xúc này, nửa hiểu về cuộc sống - nửa trẻ con, thật sự rất kỳ lạ, nhưng đã không còn dao động như lúc mới bước sang tuổi mười tám, hai mươi. Và tính đến hiện tại, mình đã đọc được trên dưới 300 cuốn sách, thực sự không phải là nhiều, nhưng mình rút ra được vài điều như thế này.

Say mê với cuộc hành trình giữa những cuốn sách

Trong bối cảnh thông tin đang lan tỏa mạnh mẽ nhờ internet và sách trở nên phổ biến, nếu được phép phê phán, chúng ta có thể dễ dàng bị lạc trong cuộc sống ngày nay, bởi có quá nhiều điều để theo dõi, quá nhiều thông tin để tiếp thu như một mê cung dẫn lối. Ví dụ, như một người thuộc thế hệ Millennial, tôi hiểu được cảm giác thú vị khi cầm trên tay một cuốn sách, vì trước đây sách rất hiếm và chỉ có những người tài năng mới được xuất bản. Do đó, tôi ngạc nhiên khi ngày nay sách trở nên phổ biến đến như vậy, đôi khi tôi cảm thấy bị áp đặt khi đối diện với hàng loạt sách self-help và phát triển bản thân, có quá nhiều lựa chọn, tôi nâng sách lên và đặt xuống rất nhanh, vì có quá nhiều, làm sao biết được cuốn nào là hay?. Vì vậy, thường thì sách nào có bìa đẹp sẽ dễ thu hút, mặc dù người ta thường nói 'không nên đánh giá sách bằng bìa'.

Nhìn thấy hàng núi sách trên kệ, tôi nhận ra rằng sách về phát triển bản thân được xuất bản rất mạnh mẽ ở Việt Nam từ đầu những năm 2010 cho đến nay, có nhiều tác giả trẻ, hoặc rất trẻ. Bút phú của họ lưu loát và đánh vào tâm lý của người trẻ, bất kể thế hệ nào cũng vậy, với cái tôi cao ngút của mình (tôi đang nói về chính mình đấy) ai cũng muốn tỏ ra khác biệt và trở thành một người quan trọng. Những cuốn sách này có thể mang lại lợi nhuận khổng lồ cho tác giả và người viết, người trẻ sau khi đọc có thể cảm thấy hứng khởi, nhưng chỉ vài ngày sau là 'xìu', vì sách chỉ đánh vào cảm xúc nhất thời, như một loạt dopamine tiêm vào não, sau đó sẽ không còn sâu sắc nữa.

Tôi biết nhiều bạn mua sách theo trào lưu, tức là nếu một cuốn sách đang hot, thì ai cũng muốn có một cuốn trong tủ sách, phần lớn vì bìa đẹp hoặc vì có một số trích dẫn từ sách trên mạng, sau đó mọi người đều đồng lòng, nhà nhà mua sách.

Nhưng với tiền của họ, họ muốn mua sách mình thích, tôi có quyền gì để phê phán?, Đúng là như vậy, nhưng mà, đọc sách giống như học võ, đọc nhầm sách giống như học lỏm, đoạn được đoạn mất, khi kết hợp chiêu phái này với chiêu phái khác, kết quả là một hỗn độn. Xin lấy ví dụ:

Có một vài loại sách

Sách có nhiều loại, theo quan điểm đọc sách của tôi, dưới đây là vài loại sách:

Loại đầu tiên là sách do các tác giả viết với tinh thần sáng tạo, dựa trên kinh nghiệm của họ, họ không quan trọng việc sách có được xuất bản hay không, sách này được viết để thỏa chí sáng tạo, hoặc nếu sách được nhiều người tham gia trải nghiệm, thử nghiệm và đưa ra hệ thống logic, thì cũng đáng để đọc.

Loại thứ hai là sách theo trào lưu, tức sách theo mùa, hay sách hot. Bất kỳ thứ gì đang thịnh hành đều có sách đi kèm, sách này thường được viết với mục đích để mọi người có thứ để trưng bày trên kệ, thường chỉ lấy một phần nhỏ ý tưởng từ loại sách đầu tiên, thêm vài yếu tố trào lưu, thuê một người vẽ bìa đẹp, và ra sách, sách này không đáng đọc một cách nghiêm túc.

Loại thứ ba là sách bách khoa toàn thư không đầy đủ, hoặc sách tổng hợp kiến thức từ nhiều nguồn khác nhau, tức lấy một chút từ đây, một chút từ kia rồi kết hợp lại thành của riêng mình, sách này thường không có cấu trúc tốt nếu tác giả quá trẻ, chưa có nhiều kinh nghiệm sống, nếu thấy ý tưởng nào hay, phù hợp thì sẽ đưa vào sách, nhưng khả năng quảng bá của nhà xuất bản là không tốt. Loại sách này có thể có sự sáng tạo của tác giả. Sách này có thể đưa ra ý tưởng nhưng lại viết như thực tế, mờ mịt, giống như phim hư cấu với câu “dựa trên câu chuyện có thực” để thu hút độc giả. Ví dụ, một tác giả có thể kể một câu chuyện để truyền đạt điều gì đó, nhưng câu chuyện đó lại là không có thật và một chiều. Sách dạng này thu hút vì được xây dựng trên nền tảng kiến thức từ loại sách đầu tiên, nhưng sau đó được điều chỉnh theo ý của người đọc, đúng, sách được điều chỉnh theo ý của người đọc chứ không phải tác giả.

Loại thứ tư là sách theo chuỗi hoặc series, sách này ban đầu thuộc loại đầu tiên, tác giả viết với tinh thần sáng tạo nên rất hay nhưng vì bán được nhiều và lợi nhuận cao nên tác giả viết tiếp, viết mãi cho đến khi không còn gì để khai thác thì thôi. Sách đầu tiên thường khá mỏng, càng về sau thì dày và dài dòng hơn. Đọc vài cuốn bạn có thể cảm nhận được sự lặp lại này.

Ngoài loại sách đầu tiên, khi đọc các loại sách còn lại, không nên kỳ vọng quá nhiều, vì có thể bạn sẽ thấy sự lặp lại dù khác tác giả. Khi đọc sách này, ngay sau khi đọc xong có thể cảm thấy vô cùng hứng khởi, nhưng lại không được quá lâu bền.

Đọc sách làm gì nhỉ?

Vì vậy, bạn nên đọc những cuốn sách kinh điển trước hết, vì kinh điển là những tác phẩm đã được kiểm chứng qua nhiều thế hệ, có phẩm chất xuất sắc và đứng đầu trong thể loại đó, có nhiều cuốn sách tồn tại hàng trăm năm, thậm chí hàng ngàn năm. Mọi người thường sợ đọc sách cũ vì nghĩ rằng kiến thức cũ sẽ không còn hữu ích, nhưng điều này chỉ đúng với sách về công nghệ, còn sách về con người thì không, vì con người hiếm khi thay đổi. Hơn nữa, khi nhắc đến những triết gia, nhà thơ, nhà văn vĩ đại, hiếm khi có ai thuộc thế kỷ 21. Do đó, nếu so sánh với những cuốn sách xuất bản năm 2022, sẽ rất khó có cuốn sách nào có thể vượt qua những tác phẩm kinh điển. Vậy nên, hãy đọc sách kinh điển trước hết, vì cùng một khoảng thời gian đầu tư, bạn có thể học được kiến thức tích lũy trong hàng nghìn năm, văn chương chính là bước ngoặc của loài người nằm ở đó.

Nguồn: Unplash.com

Ngoài những tác phẩm kinh điển, tôi nghĩ rằng thỉnh thoảng bạn nên đọc những cuốn sách ở mức trung bình. Điều này có thể kỳ lạ khi tôi khuyên bạn đọc sách mà tôi cho là không quá xuất sắc, phải không? Tuy nhiên, mọi cuốn sách đều mang giá trị và bài học của riêng nó. Đôi khi, không có bóng tối thì không thể có ánh sáng, và ngay cả những người thầy dở cũng có thể giảng dạy chúng ta những điều quan trọng nếu chúng ta chú ý đến. Bằng cách đọc những loại sách đa dạng, chúng ta mới thực sự nhận ra được sự quan trọng của việc lựa chọn sách để đọc. Bởi vì nếu chỉ đọc những cuốn sách tốt, chúng ta dễ dàng mắc phải sai lầm rằng mọi cuốn sách đều tốt. Tuy nhiên, việc đầu tiên nên là đọc những cuốn sách hay vì điều đó vẫn là lựa chọn tốt hơn so với việc bắt đầu với những cuốn sách dở, làm mất đi niềm đam mê đọc sách ngay từ đầu.

Như đã được nhắc đến, việc đọc sách giống như việc học võ, việc đọc những cuốn sách hay giống như việc được học từ một thầy giáo giỏi, một võ sư lão làng, kỹ năng sẽ được cải thiện và phát triển mỗi ngày. Trong khi đó, theo đuổi những xu hướng mới mẻ, như việc đọc những cuốn sách nhanh chóng hoặc những xu hướng thời trang, sẽ khiến chúng ta mất thời gian và tiền bạc, và cuối cùng chỉ để lại trong đầu những ý tưởng rất hời hợt, không sâu sắc.

Khi đọc sách, việc lựa chọn là rất quan trọng, tương tự như việc lựa chọn nguyên liệu khi nấu ăn. Chúng ta không nên chỉ chú ý vào vẻ đẹp mà không xem xét về chất lượng, bởi vì thường thì những thứ đẹp nhất lại ẩn chứa những nguy hiểm không ngờ. Chúc các bạn tìm được những cuốn sách tốt để đọc và tận hưởng niềm vui của việc đọc sách.

Tác giả: Trung Võ