2020 was arguably a tough year, marking the beginning of a decade where we didn't know what would happen next. But looking at the bright side, the past year also brought precious opportunities for those who wanted to slow down, care more, and instead of complaining about social distancing, they always knew how to create joy for themselves even when alone. Perhaps one of the issues of the modern world is the lack of genuine lifestyle and connection with oneself. We constantly seek external pleasures, with those around us, because when alone, we suddenly don't know what to do with ourselves.
The human mind of any era faces similar issues: how to understand oneself? where to find happiness? How should we confront our fears? What if someone hates us?... While nowadays we often overlook to chase after the fourth industrial revolution, ancient philosophical schools focused on these very human themes. Schools of thought like Stoicism flourished in ancient Greece and Rome. They taught about living, setting grand life goals, and practical exercises to maintain peace of mind. Many people in ancient times invested in their lives like this.
William B. Irvine - a philosophy professor at Wright State University once posed a question: 'If ancient Stoics were tasked with writing a guidebook for people living in the 21st century - a book that only shows us how to have a good life - what would that book look like?' And the result of Professor Irvine's journey to find that answer is the work: Philosophy of Resolute: A bold and serene lifestyle.
Today, Stoicism is no longer as common as before. When we hear the words 'Stoicism', we often associate it with people forcing themselves to live in hardship, rejecting pleasures, or even mistreating themselves. But that's not what Stoic philosophers aimed for when they built this school of thought. On the contrary, they understood that life has many hardships and they avoid them by living a life with philosophy, with goals.
The core of Stoicism, according to Irvine, is defining the philosophy of one's life. It stems from the question 'What do you desire from this life?' And it's not just about a house, a trip, or a romantic relationship that you constantly dream of. Above all, this question wants you to find a grand goal that nothing can replace, a value that you can devote your entire life to pursue. Stoics believe this is extremely important because without a philosophy of life, you'll easily drift and wander - no matter what you do, no matter the pleasures you've enjoyed - you still risk living the rest of your days in regret and remorse. In this way, Stoics aren't the ones who reject life's pleasures as we think, but more than anyone else, they are the seekers of genuine and lasting joy.
However, just defining a grand goal in life is not enough. Alongside philosophical lessons, there are many methods and strategies to achieve that goal. The surprising thing is that many of these methods are quite familiar, and almost everyone has applied some tricks whether they know about Stoicism or not. For example, when something bad happens, we may blame it on 'fate' to reduce the sense of pain and self-blame, or when we tell ourselves 'live as if today is the last day' to live more fully... We'll encounter many similar psychological tricks in Irvine's Stoicism, but with deeper and more thorough analysis. If it's just 'fate', then in many cases, it might be an excuse to avoid responsibility, although we'll feel lighter at that moment, later we might make similar mistakes. Instead, Stoicism advises us to understand if: we can fully control it - learn the lesson and do better; completely uncontrollable - don't bother with these to avoid useless worries; partially controllable - care about these but be cautious in setting goals for yourself. And 'live as if today is the last day' also has its negative aspect as many people will think of living recklessly without taking responsibility for tomorrow. There are many pieces of advice and psychological tricks that we often use but don't fully understand. Irvine will clarify these in Stoicism.
William B. Irvine's book is quite thin, nearly 400 pages, but it includes a large amount of information and ideas from Stoic philosophers from many centuries ago. Stoicism founded by Zeno of Citium around the 3rd century BCE. But Zeno is not the most prominent Stoic philosopher in this book. Irvine believes that the most important figures of Roman Stoicism that we can learn the most from today are Seneca, Musonius Rufus, Epictetus, and Marcus Aurelius. He also believes that the contributions of these four can complement each other perfectly in Stoicism.
Trong đó:
- Seneca được biết đến như một nhà văn xuất sắc nhất, những bài luận và thư từ của ông là tài liệu dễ hiểu về chủ nghĩa Khắc kỷ. Trong đó, Seneca chứa đựng sự hiểu biết sâu sắc về tâm trạng con người, ông phân tích về những điều thường làm con người khổ sở - như nỗi buồn, cơn giận, tuổi già và lo âu xã hội - và những cách để tạo ra niềm vui thực sự trong cuộc sống, không chỉ là sống qua ngày mà là sống một cách ý nghĩa.
- Musonius được đánh giá cao về tính thực dụng. Ông cung cấp lời khuyên cụ thể về ăn uống, ăn mặc, cách xử lý cha mẹ và thậm chí là quản lý cuộc sống tình dục. Theo Musonius, việc nghiên cứu triết học là cần thiết, vì nếu không, không còn cách nào khác để sống đúng đắn. Ông lưu ý rằng người thực hành triết học không nên cô lập bản thân khỏi thế giới, vì vậy ông đưa ra những bài học về cách duy trì tâm trạng bình thản trong các hoạt động hàng ngày và xã hội.
- Điểm nổi bật của Epictetus là khả năng phân tích. Ông giải thích lý do tại sao việc thực hành chủ nghĩa Khắc kỷ có thể mang lại sự bình thản giữa vô số triết lý, và ông dạy học trò cách đối phó với những lời mắng mỏ, làm sao đối phó với một người anh tức giận, với sự mất mát của một người thân và cách hành động khi bị lưu đày.
- Triết gia nổi tiếng nhất của chủ nghĩa Khắc kỷ có lẽ là Marcus Aurelius, không chỉ vì ông là hoàng đế La Mã, mà còn bởi sự sâu sắc của những suy tư trong cuốn nhật ký Meditations (Suy tưởng). Với vị trí đặc biệt, Marcus là bằng chứng sống cho việc liệu chúng ta có thể duy trì bình thản trong một cuộc sống rối ren hay không. Liệu việc bỏ qua vật chất, danh vọng có khiến chúng ta trở thành kẻ thất bại? Thông qua nhật ký và thư từ của Marcus, chúng ta được biết cách ông sắp xếp một ngày làm việc, cách ông đối phó với mọi loại người và tình huống ở triều đình, cách duy trì tinh thần bình tĩnh và trách nhiệm của một triết gia Khắc kỷ đối với đất nước và nhân dân La Mã.
Trên thực tế, cả Seneca, Musonius, Epictetus, Marcus và nhiều triết giả Khắc kỷ khác đều là những cá nhân thành công, uyên bác trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bất kể đó là xuất thân nô lệ của Epictetus hay thân phận hoàng đế La Mã của Marcus. Triết học của chủ nghĩa Khắc kỷ cũng như vậy, bất kể bạn là ai, làm gì, trong bất kỳ hoàn cảnh nào, đều có thể tham khảo chủ nghĩa Khắc kỷ như một cách để rèn luyện tâm trí và xây dựng cuộc sống tốt hơn. Để thấy được kết quả này không dễ dàng, vì chắc chắn bạn sẽ phải vô cùng cố gắng và kiên định. Nhưng giống như Marcus Aurelius đã tổng kết trong cuốn Meditations: “Nghệ thuật sống giống như một môn đấu vật hơn là khiêu vũ,” quá trình này hoàn toàn xứng đáng nhận được sự cố gắng của bất cứ ai mong muốn có cuộc sống ý nghĩa và trọn vẹn.
Thanh Trần