Phong cách Art Deco

Art Deco là một phong trào nghệ thuật và thiết kế đa dạng bắt nguồn từ Paris vào những năm 1920 và lan rộng ra toàn cầu trong thập niên 1930. Phong cách này ảnh hưởng đến nhiều lĩnh vực thiết kế, từ kiến trúc, nội thất, công nghiệp, thời trang đến trang sức, cũng như nghệ thuật thị giác như hội họa, điêu khắc và điện ảnh. Khái niệm 'art deco' được công nhận rộng rãi lần đầu tiên vào năm 1966 qua triển lãm tại Paris mang tên 'Les Années 25', kỷ niệm Triển lãm thế giới về công nghiệp hiện đại và mỹ nghệ năm 1925. Nghệ thuật Art Deco đặc trưng bởi sự tinh tế, cuốn hút, chức năng và hiện đại.

Kiến trúc

Phong cách Art Deco phát triển từ nhiều nguồn cảm hứng khác nhau. Các hình khối và sự sắp xếp hợp lý của công nghệ hiện đại kết hợp các biểu tượng từ các nền văn hóa như Viễn Đông, La Mã cổ đại, Hy Lạp, châu Phi, cũng như các nền văn hóa Maya và Aztec.

Những đặc điểm

Hình khối dạng 'Cubic'. Các đường chéo gợi nhớ đến Kim Tự Tháp. Sự hòa quyện nhịp nhàng của màu sắc trong kiến trúc. Thiết kế với đường chéo nổi bật. Đường nét mạnh mẽ và dứt khoát.

Các công trình nổi bật

Tòa nhà Chrysler ở New York, được hoàn thành vào năm 1930, từng là tòa nhà cao nhất thế giới trong một thời gian. Đây cũng là một trong những công trình đầu tiên sử dụng thép không gỉ trên diện tích lớn.

Kiến trúc sư William Van Alen đã lấy cảm hứng từ công nghệ ô tô để thiết kế các chi tiết trang trí cho tòa nhà Chrysler, với những yếu tố như hình dáng của cánh đại bàng, hubcaps, và các hình ảnh trừu tượng liên quan đến xe hơi.

Phong cách Art Deco trong kiến trúc tại Việt Nam thời kỳ thuộc địa Pháp

Ở Hà Nội

Sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, nền kinh tế sôi động hơn với làn sóng đầu tư từ người Pháp, một số người Hoa và người Việt tại Hà Nội. Hàng loạt trụ sở ngân hàng, công ty và biệt thự tư nhân đã được xây dựng. Vì là đầu tư tư nhân, các chủ đầu tư không còn phải phụ thuộc vào các kiến trúc sư 'cung đình' như A-H. Vildieu nữa.

Những kiến trúc sư đổi mới được trọng dụng, và phong cách thiết kế hiện đại, đơn giản và thực dụng, phù hợp với xu hướng kiến trúc Tây Âu và Bắc Mỹ thời đó, tức phong cách Art Deco, đã được áp dụng trong nhiều công trình tại Hà Nội.

Phong trào kiến trúc Art Deco bắt đầu phát triển ở Hà Nội từ những năm 1920 và đạt đỉnh vào thập niên 1930. Các công trình theo phong cách này thường sử dụng hình khối cổ điển trong cách bố trí không gian, với các khối vuông và chữ nhật kết hợp cùng các khối bán trụ, tạo nên một kiểu dáng kiến trúc hiện đại và thanh thoát.

Ngoài ra, các họa tiết trang trí bằng thép uốn hoặc xi măng, thạch cao với những đường nét mềm mại giúp giảm bớt sự nặng nề của các khối chính. Đây cũng là loại kiến trúc đã được nghiên cứu và điều chỉnh để hòa hợp với khí hậu và cảnh quan của Hà Nội.

Một số công trình nổi bật: Chi nhánh Ngân hàng Đông Dương (ảnh 4), nhà in IDEO (24 Tràng Tiền), công ty AVIA (39 Trần Hưng Đạo), Bưu điện (6 Đinh Lễ), các tòa nhà tại 91 Đinh Tiên Hoàng và 31 Tràng Tiền, cùng nhiều biệt thự trải dài từ quận Ba Đình đến các phố Bà Triệu, Hàng Chuối.

Nhận diện đặc trưng: Các hình khối đơn giản và hiện đại, hầu hết đều có mái bằng, kết hợp với một lượng vừa phải các họa tiết trang trí trên mặt đứng.

Chú thích

Liên kết bên ngoài

• Art Deco ở Đông Bắc Brazil Lưu trữ ngày 07-07-2011 tại Wayback Machine
• Art Deco ở Chicago
• Ảnh Art Deco ở Miami Beach
• Art Deco ở Montreal
• Art Deco ở Napier, New Zealand
• Art Deco ở Sydney, Úc
• Hiệp hội Art Deco, Victoria, Úc
• Hiệp hội Art Deco của Tây Úc Lưu trữ ngày 11-10-2007 tại Wayback Machine
• Hiệp hội Art Deco của Washington
• Hiệp hội Art Deco của California
• Hình minh họa: Cuốn sách Art Deco ở Pháp
• Danh bạ Art Deco Durban: Nam Phi Lưu trữ ngày 12-05-2008 tại Wayback Machine
• Trang web Capitol Nebraska Lưu trữ ngày 11-05-2008 tại Wayback Machine
• Di sản Art Deco Tulsa, Oklahoma Lưu trữ ngày 05-06-2008 tại Wayback Machine
• Bảo tàng Victoria và Albert Art Deco
• Hồ sơ Kỹ thuật số Môi trường Xây dựng tại Thư viện NCSU, bản vẽ kiến trúc gốc, bao gồm các tòa nhà Art Deco ở North Carolina.