Buzz
Tác giả
Chu Mạnh Trinh
1. Tiểu sử
- Chu Mạnh Trinh (1862 - 1905), biệt danh Cán Thần, hiệu Trúc Văn, là một danh nhân thời Nguyễn, người xuất thân từ làng Phú Thị, huyện Đông Yên nay thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên.
- Từ nhỏ, ông đã được biết đến với trí tuệ sáng dạ, tài năng văn chương. Lúc 19 tuổi, ông đã đỗ tú tài và sau đó học với phó bảng Phạm Hy Lượng. Vài năm sau, thầy đã gả con gái cho ông.
- Năm 25 tuổi, ông đỗ Giải nguyên trường Hương khoa thi Bính Tuất (1885). Trong kỳ thi Hội năm Nhâm Thìn (1892), ông đạt được danh hiệu Tiến sĩ. Sau khi đỗ Tam giáp Tiến sĩ trong kỳ thi khoa Nhâm Thìn (đời Thành Thái thứ tư), Chu Mạnh Trinh được bổ nhiệm làm Tri phủ Lý Nhân, tỉnh Hà Nội, được biết đến với lòng trung hiếu và chính trực; ông còn được khen ngợi vì đã dũng cảm phạt roi một tu sĩ người Pháp cố tình vi phạm luật pháp.
- Sau khi cha mất, ông từ chức và trở về quê ở ẩn vào năm 1093. Khi trở lại làm quan, ông được thăng chức Án sát tỉnh Hà Nam, Hưng Yên, Bắc Ninh, Thái Nguyên.
- Ông là một người am hiểu về cầm, kì, thi, họa, và có kiến thức sâu về nghệ thuật kiến trúc. Ông còn được biết đến với việc thiết kế kiểu dáng chùa Thiên Trù (Hương Sơn) trong quá trình trùng tu.
- Ông ra đi vào năm 1905, vẫn còn tuổi đời trẻ trung, chỉ mới 43 tuổi.
2. Sự nghiệp văn học
- Là người đoạt giải nhất trong cuộc thi thơ Nôm tại Hưng Yên năm 1905, ông đã để lại dấu ấn sâu đậm.
- Tác phẩm bài phú Hàm Tử quan hoài cổ mang đậm dấu ấn văn học của ông.
- Là một danh sĩ có uy tín, Chu Mạnh Trinh được biết đến với tài năng văn chương đỉnh cao. Trong số các tác phẩm nổi tiếng, không thể không nhắc đến bài hát Hương sơn phong cảnh ca' của ông.
Tác phẩm
Hương Sơn phong cảnh
1. Nguyên bản
- Được xuất bản trong tập sách Việt Nam ca trù biên khảo của Đỗ Bằng Đoàn và Đỗ Trọng Huề, NXB thành phố Hồ Chí Minh năm 1995; thêm vào đó, cũng tham khảo văn bản Bài ca phong cảnh Hương Sơn trong Ngữ Văn lớp 11, tập một, chủ biên Hoàng Như Mai, NXB Giáo dục năm 2005.
2. Cấu trúc
- Phần 1 (4 câu thơ đầu): Cảm giác ngạc nhiên của người yêu thơ khi lần đầu đặt chân đến với Hương Sơn.
- Phần 2 (14 câu thơ tiếp): Sự tuyệt vời của cảnh đẹp Hương Sơn được thể hiện qua con mắt người yêu thơ.
- Phần 3 (phần còn lại): Cảm xúc sâu lắng của người yêu thơ sau khi trải nghiệm vẻ đẹp của Hương Sơn.
- Trong bài hát, biến thể về số khổ có thể tăng (gọi là dôi khổ) hoặc giảm (gọi là thiếu khổ). Quy định về số tiếng, cách gieo vần và ngắt nhịp trong bài hát nói khá tự do.
3. Ý nghĩa nội dung
- Văn bản tái hiện được vẻ đẹp tinh tế của Hương Sơn, mang đến cảm giác nên thơ, trầm tĩnh và yên bình.
- Thể hiện tâm trạng và suy tư sâu sắc của người yêu thơ, cũng chính là tác giả:
- Trải qua sự ngạc nhiên, niềm vui và hài lòng khi bước chân vào phong cảnh Hương Sơn, thể hiện tình yêu đối với đất nước và thiên nhiên.
- Khát khao thoát ly khỏi cuộc sống xô bồ, tìm về sự yên bình, thanh thản trong cuộc sống ẩn dật.
4. Giá trị Mỹ thuật
- Sử dụng từ ngữ kết hợp giữa tiếng Hán và tiếng Việt một cách khéo léo
- Áp dụng các biện pháp văn chương như đảo ngữ, câu hỏi tu từ
- Tả mô phỏng phong cảnh một cách tỉ mỉ, chi tiết
- Kết hợp hệ thống vần nhịp cùng ngôn từ tạo nên giai điệu chậm rãi, êm dịu như một bản nhạc hòa mình vào tự nhiên
