Phong tục cưới ở miền Nam xưa

• Chiếc xe cưới biểu tượng cho một khởi đầu mới mẻ
• Phong tục cưới của người Nam Bộ thời xưa

Văn hóa Việt Nam ở miền Nam thể hiện sự đa dạng và hòa quyện giữa các dân tộc khác nhau. Đặc biệt, ở Sài Gòn, nơi mà người Việt sống chung với Chăm, Khơme, Hoa, và các dân tộc khác, đã hình thành một văn hóa Sài Gòn độc đáo.

Câu chuyện về lễ cưới của người Việt Nam Bộ là bằng chứng cho sự đa dạng văn hóa giữa các dân tộc sinh sống tại đây.

1. Đám cưới người Việt

Theo truyền thống xưa của người Việt, đám cưới là sự kiện quan trọng nhất trong đời.

Các phong tục cưới của người Việt truyền thống bao gồm sáu lễ:
- Lễ nạp thái: Sau khi đính ước, nhà trai gửi rượu đến nhà gái để thể hiện ý định chọn nơi đó.
- Lễ vấn danh: Người mai mối hỏi tên tuổi và ngày sinh của cô gái.
- Lễ nạp cát: Thông báo đã đạt được quẻ tốt và sắp cử hành hôn lễ.
- Lễ nạp tệ (nạp trưng): Nhà trai nộp lễ cho nhà gái, đánh dấu việc hôn nhân đã hình thành.
- Lễ thỉnh kỳ: Xin định ngày giờ rước dâu.
- Lễ thân nghinh: Nhà trai mang lễ đến nhà gái để rước dâu về.

Đặc biệt, người Việt Nam Bộ xưa tập trung vào Lễ hỏi; các lễ của nhà trai mang đến nhà gái trong dịp này phản ánh nét văn hóa riêng của miền Nam, tất cả đều là số chẵn, bao gồm:
- Khai trầu rượu, tiền cưới.
- Đèn hòa lạp kết hoa.
- Mâm trầu cau: 36 trái cau và 64 lá trầu (tượng trưng cho 64 quẻ trong kinh dịch).
- Mâm trà rượu (hoặc cặp ché rượu).
- Mâm bánh.
- Mâm trái cây.
- 1 con heo sống (heo đứng củi).

Ngoài ra, nhà trai còn tặng cô gái nữ trang, thường là đôi bông tai, xuyến, kiềng, dây chuyền,… có thể là vàng, bạc hoặc đồng. Dù gia đình nhà trai có nghèo đến mấy, đôi bông tai vẫn là điều không thể thiếu.

Với người Việt Nam Bộ, đôi bông tai được coi là biểu tượng của hôn nhân, điều này được thể hiện trong bài hát: “…Một mai nếu xa rời, đôi bông tặng em trả đôi vàng thiếp xin…“

Sau đó, có thêm 3 lễ: Lễ chạm ngõ, lễ hỏi và lễ cưới.

2. Đám cưới người Chăm (Islam)

Người Chăm sinh sống lâu dài tại Sài Gòn, vì vậy phong tục cưới hỏi của họ ảnh hưởng sâu sắc đến văn hóa Việt Nam. Tập tục cưới hỏi của người Chăm đơn giản hơn so với người Việt, bao gồm bốn lễ:

- Lễ Nao Kha Da (lễ dạm hỏi): Nhà trai nhờ người làm mai đến nhà gái thảo luận về tiền cưới và thời gian các lễ tiếp theo.

- Lễ Clok Pa Nôith (lễ hỏi): Nhà trai mang theo sính lễ như trầu, cau vài vóc, nữ trang… và công bố số tiền cưới.

- Lễ Chon Khal Ao (lễ tặng quà): Trước lễ cưới, nhà trai tặng cô gái những món quà cho ngày cưới và những vật dụng gia đình.

- Lễ Pa Khah (lễ cưới): Diễn ra với sự chứng kiến của cả hai gia đình, người đại diện cho nhà gái, được gọi là ông Wali, tuyên bố cô gái gả cho chàng trai, đồng thời công bố số tiền cưới và tiền đồng, chú rể đồng ý. Nếu câu trả lời không hoàn chỉnh, có thể mang lại điều không may cho đôi vợ chồng.

Kết thúc lễ cưới, mọi người đọc Kinh Koran và chúc mừng đôi trẻ.

3. Lễ Cưới của Người Khmer

Người Khmer xác định ngày cưới theo lịch tháng dân tộc, tuân theo nghi lễ cổ truyền với ba lễ chính:

- Lễ Sđâyđolđông (lễ nói): Chàng trai chọn Nétphlâuchâu Maha (người làm mai) đi cùng đến nhà gái để làm lễ nói. Lễ vật bao gồm bánh, trái cây,… tất cả đều phải là số chẵn.

- Lễ Thngaybôs Coltê (lễ cưới): Tiến hành tại nhà gái dưới sự hướng dẫn của Acha Pô Lia (Thầy cúng), bao gồm các nghi lễ chính sau:

+ Tiễn chàng rễ về nhà gái.
+ Dâng cơm cho sư.
+ Cắt tóc.
+ Lạy ông bà.
+ Rắc bông cau.
+ Nhập phòng.

Nghi lễ diễn ra trong không khí của những điệu nhạc và vũ điệu cổ truyền.

4. Đám Cưới theo Phong Tục Người Hoa

Theo nghi lễ hôn nhân, người Hoa và người Việt chia sẻ nhiều điểm tương đồng, dựa trên sách lễ Chu Hy (một danh Nho thời đại Tống). Nghi lễ cưới của người Hoa gồm sáu bước: Nạp thái, vấn danh, nạp cát, nạp trưng, thỉnh kỳ, thân nghi. Tương tự, người Hoa hiện đại thường thực hiện ba bước chính: Chạm ngõ, hỏi, cưới. Sính lễ của gia đình chú rể thường bao gồm các món như heo quay, vịt, gà, nhiều loại bánh, trái cây, củ sen,...