Phương Nam rừng

Phương Nam rừng là một tác phẩm văn học của Đoàn Giỏi kể về cuộc đời phiêu bạt của cậu bé tên là An.

Bối cảnh của tác phẩm diễn ra ở miền Tây Nam Bộ, Việt Nam vào những năm cuối thập niên 1940, sau khi thực dân Pháp tái chiếm Nam Bộ.

Tóm tắt nội dung

An sống cùng bố mẹ tại thành phố, sau khi Việt Nam giành độc lập vào ngày 2 tháng 9 năm 1945. Thực dân Pháp quay lại xâm lược Việt Nam, đổ quân vào miền Nam Bộ. Pháp mở những trận chiến khiến cho những người sống tại thành thị phải di tản. An và bố mẹ cũng phải bỏ nhà bỏ cửa để chạy trốn. An nhớ về một người bạn đi tàu đã tặng An chiếc la bàn nhưng An không kịp mang theo. Cùng với bố mẹ, An phải chạy trốn từ nơi này đến nơi khác ở miền Tây Nam Bộ. An kết bạn với những đứa trẻ cùng lứa tuổi và có một cuộc sống thơ ấu trên vùng nông thôn yên bình. Nhưng mỗi khi cuộc sống đã yên bình được mấy ngày thì kẻ thù lại tấn công và An phải lại lần nữa phải chạy trốn. Trong một lần chơi đùa, kẻ thù tấn công và An đã bị lạc mất gia đình. An trở thành một đứa trẻ lạc lối.

Trong cuộc hành trình lưu lạc của mình, An đã được gặp gỡ và tiếp xúc với nhiều người khác nhau. Dì Tư Béo là một trong những người đầu tiên cứu An khi cậu bé bị lạc ở một xóm chợ. Sau đó, An làm việc giúp đỡ quán ăn của dì và không còn phải chịu đói khổ như trước. Tại quán ăn của dì Tư Béo, An đã gặp: anh Sáu tuyên truyền, những người lính, vợ chồng Tư Mắm, lão Ba Ngù, ông lão bán rắn và thằng Cò – họ đang tìm kiếm một người tên là Võ Tòng. Vợ chồng Tư Mắm bán mắm dọc theo các con kênh và rạch. An vô tình biết được rằng hai người này là đội quân địch. An bị phát hiện và phải chạy trốn, sau đó hai vợ chồng Tư Mắm đã đốt cháy quán của dì Tư Béo và rời đi. Dì Tư Béo muốn dẫn An lên Thới Bình để sinh sống nhưng An đã quyết định ở lại và tiếp tục cuộc sống không có nơi trú ngụ.

Sau đó, An gặp lại cha con ông lão bán rắn và Võ Tòng. An đã đi theo họ và trở thành con nuôi của ông lão bán rắn, là anh em với thằng Cò. Dù cuộc sống khó khăn nhưng tía nuôi của An rất yêu thương cậu như con ruột. An được tía và thằng Cò dẫn đi câu rắn, hái mật ong và học được nhiều điều thú vị mà An chưa từng biết.

Tía nuôi dẫn An tới thăm chú Võ Tòng. Về sau, Võ Tòng quyết định đi giết kẻ thù để mua sự ủng hộ của ông Ba Ngù. Trong một trận đánh trên cây Da, Võ Tòng đã tiêu diệt một kẻ thù và một lính ngụy. Tuy nhiên, cuối cùng Võ Tòng bị mụ Tư Mắm tiết lộ và bị một tên tướng bắn chết. Ông Hai bảo An chỉ mụ Tư Mắm và biết rằng mụ thường đi tắm vào buổi chiều. Vì vậy, ông đã lén dưới đám bèo và dùng nỏ bắn chết mụ.

Sau đó, bọn địch phải rút lui nhiều lần vì ông. U Minh Thượng bị quân giặc chiếm đóng, gia đình tía nuôi và An phải rời U Minh Hạ để đến sinh sống ở phường săn cá sấu, rồi đến Sroc Miên, chợ Mặt Trời, Năm Căn. Tại đây, An gặp lại dì Tư Béo và sau đó An theo các anh du kích.

Các phần có trong văn bản

• Chương 1: Xóm chợ nhỏ ở vùng quê xa lạ
• Chương 2: Trong quán rượu
• Chương 3: Ông lão bán rắn
• Chương 4: Đêm đáng sợ
• Chương 5: Nhớ lại những ngày xưa
• Chương 6: Bước đầu cuộc sống lang thang
• Chương 7: Gia đình ba người nuôi tôi
• Chương 8: Đi câu rắn
• Chương 9: Đi hái mật ong
• Chương 10: Trên lều của người đàn ông cô đơn giữa rừng
• Chương 11: Rừng bốc cháy
• Chương 12: Đối đầu với con hổ
• Chương 13: Sự chết của Võ Tòng
• Chương 14: Mũi tên của oán thù
• Chương 15: Phường săn cá sấu
• Chương 16: Đến Sóc Miên
• Chương 17: Sân bay chim
• Chương 18: Rừng đước Cà Mau
• Chương 19: Chiến đấu du kích trong rừng
• Chương 20: Lên đường chiến đấu ≈

Chuyển thể thành

Phim truyền hình

Tiểu thuyết Đất rừng phương Nam đã được chuyển thể thành phim Đất phương Nam bởi Hãng phim Truyền hình Thành phố Hồ Chí Minh sản xuất vào năm 1997. Theo lời tiết lộ của Nguyễn Vinh Sơn, lý do tên phim truyền hình bị bỏ đi chữ 'rừng' là do hoàn cảnh thiếu thốn, khi đó ê-kíp phải 'liệu cơm gắp mắm' để giảm chi phí sản xuất.

Phim điện ảnh