Phương pháp chụp lớp vi tính

Phương pháp chụp lớp vi tính (thường viết tắt là chụp CT; trước đây gọi là chụp cắt lớp trục vi tính hoặc quét CAT) là một kỹ thuật hình ảnh sử dụng trong y tế để xem qua hình ảnh chi tiết bên trong cơ thể. Người thực hiện chụp CT được gọi là kỹ thuật viên chụp X quang hoặc kỹ thuật viên X quang.

Máy quét CT sử dụng một nguồn tia X quay và một loạt cảm biến được đặt trong khung để đo độ thấp hơn của tia X qua các mô khác nhau bên trong cơ thể. Nhiều phép đo tia X được thực hiện từ các góc độ khác nhau sau đó được xử lý trên máy tính bằng thuật toán tái tạo hình ảnh chụp cắt lớp để tạo ra hình ảnh chụp cắt lớp (mặt cắt ngang) ('lát cắt ảo') của cơ thể.

CT scan có thể được sử dụng cho những bệnh nhân có ghép kim loại hoặc máy trợ tim, những người không thể thực hiện chụp cộng hưởng từ (MRI).

Kể từ khi được phát triển từ những năm 1970, chụp CT đã được chứng minh là một công nghệ hình ảnh linh hoạt. Mặc dù CT được sử dụng rộng rãi nhất trong chẩn đoán y tế, nó cũng có thể được áp dụng để tạo hình ảnh các vật thể không sống.

Năm 1979, Giải Nobel Sinh lý hoặc Y học được trao cho Allan MacLeod Cormack, nhà vật lý Mỹ gốc Nam Phi, và Godfrey Hounsfield, kỹ sư điện người Anh, 'vì công trình phát triển kỹ thuật chụp cắt lớp có sự hỗ trợ của máy tính'.

Etymology

Thuật ngữ này trong tiếng Anh là computed tomography scan (quét hình cắt lớp dùng máy tính), thường gọi là CT scan, được biết đến tại Việt Nam là chụp xi-ti. Trong lịch sử y học, thuật ngữ này còn được gọi là computed axial tomography (chụp cắt lớp vi tính theo trục) hoặc computed axial tomographicy scan (viết tắt là CAT scan).

Principle

Máy CT quay vòng quanh cơ thể bệnh nhân, phát tia X quang và đo độ hấp thụ năng lượng của tia X trong các cấu trúc khác nhau của cơ thể. Sau đó, sử dụng thông tin này và xây dựng lại hình ảnh của cơ thể bằng máy tính trong không gian 2 hoặc 3 chiều.

Phương pháp chụp cắt lớp vi tính sử dụng nhiều phép đo tia X từ nhiều góc độ khác nhau để tạo ra hình ảnh cắt ngang của vật thể được chụp, giúp người thực hiện có thể nhìn thấy bên trong vật thể mà không cần phẫu thuật. Các thuật ngữ khác bao gồm chụp cắt lớp trục (CAT scan) và chụp cắt lớp điện toán.

Xử lý số hóa được áp dụng để tạo ra một mô hình ảnh ba chiều bên trong vật thể từ một chuỗi hình ảnh X quang hai chiều được chụp xung quanh một trục quay đơn.

Ứng dụng phổ biến nhất của máy CT trong Y học là tạo ra hình ảnh cắt ngang. Hình ảnh này được sử dụng để chẩn đoán và điều trị trong nhiều lĩnh vực y tế khác nhau.

Thuật ngữ 'chụp cắt lớp vi tính' (CT) thường được sử dụng để chỉ phương pháp chụp bằng tia X-quang, vì đây là phương pháp phổ biến nhất. Tuy nhiên, vẫn có nhiều loại CT khác như chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) và chụp cắt lớp vi tính phát xạ đơn photon (SPECT). Chụp X quang là một dạng đơn giản của CT.