Buzz
1. Dấu hiệu cho thấy trẻ có khả năng gặp vấn đề dậy thì muộn
Thanh thiếu niên sẽ trải qua giai đoạn dậy thì ở tuổi từ 7 - 13 (đối với nữ) và 9 - 15 (đối với nam). Cơ thể sẽ thay đổi để chuẩn bị cho sự trưởng thành. Hormone sinh dục sẽ được sản xuất nhiều hơn. Nếu trẻ không dậy thì sau độ tuổi này, đó là dấu hiệu của việc dậy thì muộn.
Dấu hiệu dậy thì muộn ở nam giới:
Một bé trai được coi là chậm dậy thì nếu không xuất hiện các dấu hiệu sau:
Tinh hoàn và dương vật phát triển dần;
Bắt đầu mọc lông kín;
Chiều cao tăng nhanh trong vòng 1 năm kể từ khi bắt đầu thấy các dấu hiệu đầu tiên của dậy thì ở trẻ.
Nếu phụ huynh không thấy con mình bộc lộ những dấu hiệu này, nên đưa bé đi kiểm tra y tế. Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra ngoại vi để xác định kích thước dương vật và tinh hoàn của trẻ. Nếu so sánh với kích thước trước đó và dựa trên tiêu chuẩn, nếu không có sự phát triển thêm, có thể trẻ đã chậm dậy thì hoặc có vấn đề về tăng trưởng sinh dục - thường muộn hơn bình thường 5 năm.
Trẻ chậm dậy thì thường có chiều cao nhỏ hơn so với bạn bè cùng tuổi. Tuy nhiên, cho đến khi 18 tuổi, trẻ có thể bắt kịp chiều cao và phát triển như người trưởng thành.
Bé gái chậm dậy thì có những biểu hiện gì?
Chưa có chu kỳ kinh nguyệt;
Nhũ hoa không đau, chưa phát triển về kích thước.
Dậy thì muộn dẫn đến việc trẻ không đuổi kịp chiều cao trung bình của bạn bè cùng lứa tuổi
Để kiểm tra tình trạng dậy thì muộn ở bé gái, cần thực hiện xét nghiệm máu, đo nồng độ các hormone FSH, LH và estradiol. LH và FSH là hai loại hormone do tuyến yên tiết ra để kích thích sự phát triển của buồng trứng khi bé gái bắt đầu dậy thì. Đôi khi, bác sĩ có thể yêu cầu thêm các phương pháp chẩn đoán khác như chụp CT não hoặc chụp X-quang xương để đánh giá tuổi của xương.
2. Dậy thì muộn là do nguyên nhân gì?
Dưới đây là một số nguyên nhân có thể giải thích cho tình trạng dậy thì muộn ở trẻ:
Tiền sử gia đình: Nếu có người thân trong gia đình từng trải qua dậy thì muộn, thì khả năng thế hệ sau cũng sẽ gặp phải tình trạng tương tự. Thường không cần điều trị, chỉ là độ tuổi dậy thì của con em sẽ trễ hơn các bạn cùng tuổi một chút.
Nguyên nhân từ DNA: Sự bất thường trong nhiễm sắc thể có thể khiến một người bị dậy thì muộn, gây ảnh hưởng đến quá trình tăng trưởng của trẻ. Cụ thể:
Hội chứng Klinefelter: Ở những bé trai mang bộ nhiễm sắc thể XXY thay vì XY như bình thường. Điều này ảnh hưởng đến quá trình phát triển sinh dục, sức khỏe và học tập của trẻ.
Hội chứng Turner: Thường xảy ra ở các bé gái khi sinh ra bị mất hoặc bất thường một trong hai nhiễm sắc thể X. Hiện tượng này khiến phái nữ gặp vấn đề về sản xuất hormone giới tính và phát triển buồng trứng. Nếu không được điều trị, những người phụ nữ bị hội chứng Turner sẽ không trải qua tuổi dậy thì, gặp phải một số bệnh lý và tuổi thọ ngắn hơn so với bình thường.
Nguyên nhân bệnh lý:
Bệnh mạn tính: xơ nang, tiểu đường, hen suyễn hoặc bệnh thận cũng có thể khiến thanh thiếu niên bị dậy thì muộn.
Vấn đề ở tuyến giáp: Ví dụ như mắc hội chứng suy tuyến giáp.
Suy dinh dưỡng: Thiếu hụt chất dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự vận hành và phát triển của các hormone và cơ quan trong cơ thể. Những thanh thiếu niên chán ăn hay rối loạn ăn uống thường gặp vấn đề giảm cân nhanh dẫn đến suy dinh dưỡng và dậy thì muộn.
Gặp chấn thương hoặc khối u gây cản trở hoạt động của tuyến yên và tuyến giáp.
Tập thể dục quá độ trong độ tuổi dậy thì (như các vận động viên chuyên nghiệp) cũng có thể khiến thanh thiếu niên có nguy cơ bị dậy thì muộn.
Có nhiều lý do khiến trẻ chậm dậy thì
Mặc dù không có các yếu tố nguy cơ nêu trên, thanh thiếu niên vẫn có thể chậm dậy thì do những nguyên nhân tiềm ẩn khác. Vì vậy, để xác định lý do và tìm cách khắc phục, người bệnh cần đi khám và tham khảo ý kiến của các chuyên gia.
3. Cách khắc phục cho trẻ chậm dậy thì
Dựa trên nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm dậy thì, sẽ quyết định phương pháp điều trị phù hợp. Nếu chậm dậy thì do thể trạng chưa đáp ứng tiến trình phát triển, không cần điều trị ngay vì trẻ cần thêm thời gian để đuổi kịp bạn bè. Ngược lại, nếu chậm dậy thì do rối loạn nội tiết hoặc mắc bệnh, trẻ cần đi khám và chẩn đoán tại khoa nhi về vấn đề tăng trưởng và dậy thì.
Việc sử dụng hormone theo giới tính thường được bác sĩ thực hiện để khắc phục dậy thì muộn. Đây được coi là một trong những phương pháp hiệu quả:
Với các bé trai, testosterone thường được tiêm trực tiếp vào cơ thể hoặc sử dụng dưới dạng gel hoặc miếng dán;
Đối với bé gái, progesterone hoặc estrogen thêm vào cơ thể thông qua gel hoặc thuốc uống.
Dựa vào nguyên nhân, phương pháp khắc phục dậy thì muộn sẽ được áp dụng phù hợp
Đây là các thông tin từ Mytour về tình trạng dậy thì muộn ở thanh thiếu niên, bao gồm cách khắc phục. Phụ huynh có thể tham khảo để giúp con theo kịp tốc độ phát triển bình thường. Khi nhận thấy con có dấu hiệu chậm phát triển, dậy thì muộn,... nên đưa con đi khám và điều trị sớm.
