Buzz
Ong bắp cày là một trong những loài côn trùng thường bị hiểu sai nhất. Khi nói đến ong bắp cày, hầu hết mọi người chỉ tưởng tượng ra một loài là ong vàng! Trên thực tế, ong bắp cày là một trong những nhóm côn trùng đa dạng nhất trong tự nhiên với nhiều loài khác nhau. Bạn có thể thu hẹp phạm vi loài ong mà bạn đang nhận diện bằng cách quan sát màu sắc, đặc điểm của ong và tổ ong, nhưng tuyệt đối không nên đến gần quá. Khác với ong mật, ong bắp cày không chết sau khi chích, vì vậy bạn phải giữ an toàn cho bản thân bằng cách quan sát chúng từ xa!
Bước tiếp theo
Ong vàng
Đây là loài ong bắp cày phổ biến nhất (và hung dữ nhất). Chúng là loài sống thành đàn, do đó bạn có thể thấy nhiều con ở cùng một nơi. Những con côn trùng này thường có kích thước khoảng 1 cm – 1,5 cm với các sọc vàng và đen đặc trưng. Chúng xây những chiếc tổ ong nhỏ với các tàng ong bao quanh, thường là ở trên cây, trong bụi rậm, trên gác mái và bãi cỏ. Ong vàng là loài ong bắp cày phổ biến nhất ở Bắc Mỹ và rất hung hãn, vì vậy bạn nên tránh xa!
- Ong vàng thường rất quyết liệt trong việc bảo vệ tổ, vì vậy bạn nên cẩn thận và không đến gần tổ ong để quan sát. Thường thì chúng hung hăng nhất vào cuối mùa hè và mùa thu.
- Ong vàng là những kẻ lang thang kiếm ăn khắp nơi và ăn hầu như mọi thứ, vì vậy chúng thường gây phiền toái cho con người khi ở ngoài trời. Chúng có thể bu vào thùng rác ngoài trời nếu bạn mở nắp.
- Nhiều người khi nói đến “ong bắp cày” thường nghĩ ngay đến ong vàng.
Ong bắp cày giấy châu Âu
Ong bắp cày giấy châu Âu là một loài ong sống thành đàn nhưng không quá hung dữ. Chúng có hình dáng rất giống ong vàng với các sọc vàng đen gần như y hệt và có kích thước khoảng 2 cm. Ong giấy cũng sống theo đàn, vì vậy bạn có thể thấy nhiều con ong lảng vảng xung quanh tổ. Cách tốt nhất để nhận diện một con ong bắp cày giấy là quan sát tổ ong. Chúng xây những cấu trúc kềnh càng trông giống giấy, thường là ở trên các toà nhà hoặc trên cây.
- Ong vàng và ong bắp cày giấy châu Âu có ngoại hình cơ bản giống nhau; bạn sẽ cần tìm tổ ong để phân biệt hai loài ong này.
- Không giống như ong vàng, ong bắp cày giấy châu Âu khá hiền. Chúng có thể đốt nếu cảm thấy bị đe doạ nhưng không bất ngờ xông ra tấn công như ong vàng.
- Dù có tên là ong bắp cày giấy châu Âu, nhưng loài ong này cực kỳ phổ biến ở Bắc Mỹ.
Ong bắp cày giấy Bắc Mỹ
Loài ong này chủ yếu có màu nâu đậm với các sọc vàng rất nhạt. Giống như ong bắp cày giấy châu Âu, ong bắp cày giấy Bắc Mỹ xây những cấu trúc giống như giấy trên các toà nhà và trên cây. Chúng có kích thước lớn hơn so với các loài anh em ở châu Âu một chút, thường dài khoảng 2cm – 3cm. Ong bắp cày giấy Bắc Mỹ thường ít hung hãn hơn nhiều loài ong bắp cày khác, thậm chí ong đực còn không đốt! Thông thường, loài ong này không gây ra nhiều vấn đề lắm.
- Ong bắp cày giấy Bắc Mỹ thường xuất hiện nhiều nhất ở nửa đông của Hoa Kỳ và Canada.
Ong giết ve sầu
Những con ong bắp cày đáng sợ này là kẻ săn mồi đơn độc. Như cái tên đã gợi ý, loài ong này sống bằng cách săn ve sầu và đẻ ấu trùng vào nó. Do đó, nếu bạn nhìn thấy một con côn trùng đang bay và quắp theo hoặc tấn công một con ve sầu thì có lẽ nó là ong giết ve sầu. Loài ong này có kích thước lớn hơn và có thể đạt đến 5 cm chiều dài. Chúng có màu đen và nâu sẫm với các sọc vàng và cặp cánh hơi đỏ.
- Nếu bạn thắc mắc vì sao lại có nhiều xác ve sầu trong sân nhà mình, có lẽ thủ phạm là một trong số những con ong này. Ong giết ve sầu chui vào đất và sống hoàn toàn đơn độc, vì vậy có thể bạn không hề biết là nó có ở đó!
- Loài ong này sẽ đốt nếu bạn làm phiền chúng. Chúng cũng có thể trở nên khá hung hăng, thế nên đừng đến quá gần!
Ong vò vẽ châu Âu
Ong vò vẽ châu Âu trông như ong vàng có kích thước lớn nhưng có đầu hơi đỏ. Loài ong này có thể đạt đến chiều dài 4 cm và là oài ong vò vẽ bản địa có kích thước lớn nhất ở Hoa Kỳ. Chúng sống theo đàn nhưng thường giấu tổ bằng cách xây tổ trong các hốc cây, gác mái hoặc các toà nhà bỏ hoang, thế nên có thể bạn không biết chúng từ đâu ra. Cách tốt nhất để nhận biết ong vò vẽ châu Âu là quan sát hành vi của chúng; chúng là một trong số ít loài ong bắp cày hoạt động về đêm và bị thu hút bởi ánh sáng.
- Nếu bạn trông thấy một con ong lao vào cửa kính ban đêm khi trong nhà sáng đèn, rất có thể nó là ong vò vẽ châu Âu.
- Loài ong này sẽ tấn công rất dữ dội bất cứ ai đến gần tổ của chúng. Thật không may, tổ của loài ong này hiếm khi ở những nơi dễ thấy, vậy nên có thể bỗng dưng bạn thấy ong vây quanh mình mà không biết chúng từ đâu tới. Nếu bạn nghi ngờ có tổ ong vò vẽ gần nhà, hãy thuê chuyên gia đến xử lý.
Ong bùn
Có nhiều loài ong bùn, nhưng chúng đều có ngoại hình và hành vi tương tự nhau. Ong bùn là loài sống đơn độc và hiếm khi hung hăng với con người. Loài ong này là một trong các loài ong bắp cày dễ nhận biết vì chúng có vẻ ngoài khá lạ so với các loài ong bắp cày khác. Chúng thường có chiều dài khoảng 2 cm- 2,5 cm nhưng cực kỳ mảnh mai. Ong bùn có “eo lưng” rất rõ rệt khiến cho phần bụng và ngòi của chúng trông như tách rời khỏi phần thân trên. Mặc dù trông có vẻ đáng sợ, nhưng loài ong này hầu như vô hại.
- Ong bùn xây tổ bằng bùn và đất. Tổ của chúng thường nhỏ do chúng sống đơn độc.
- Một số con ong bùn xây tổ có hình dạng như đàn ống, trông như các ống gắn song song.
Ong vò vẽ hói
Loài ong vò vẽ này hầu như đen hoàn toàn và điểm thêm các đốm trắng vàng. Những đốm trắng/vàng chỉ xuất hiện ở phần thân trên, do đó phần bụng màu đen của nó thường là dấu hiệu nhận biết. Ong vò vẽ hói thường dài khoảng 1,2 cm – 2 cm và sống thành đàn, do đó bạn có thể nhìn thấy nhiều con ong vo ve quanh tổ. Chúng thường xây tổ cao trên cây trông như những quả bóng bầu dục làm bằng giấy.
- Loài ong này thường tấn công các loài ong bắp cày hung hãn khác và không tấn công con người, trừ khi bạn đến gần tổ của chúng trong vòng vài bước. Ong vò vẽ hói thường làm tổ trên cao, do đó chúng thường là loài côn trùng hữu ích trong sân vườn.
Ong bắp cày khổng lồ châu Á
Còn có tên gọi là ong sát thủ, loài ong bắp cày xâm lấn này có kích thước rất lớn. Chúng thường dài đến 5 cm hoặc lớn hơn nhưng có sải cánh rộng đến 7,5 cm. Chúng là loài ong bắp cày lớn nhất thế giới và thường khiến người ta hoảng sợ khi gặp phải. Chúng rất dễ nhận biết nhờ các đốm màu cam và đen đặc trưng. Ong bắp cày khổng lồ châu Á đốt rất đau, nhưng chúng sẽ không tấn công người trừ khi cảm thấy bị đe doạ.
- Loài ong này sống theo đàn trong tổ và xây tổ dưới đất ở những khu vực hoang vắng.
- Ở Bắc Mỹ, ong bắp cày khổng lồ châu Á thường chỉ hiện diện ở bang Washington và vùng Tây Bắc Canada. Tuy nhiên, chúng cực kỳ phổ biến ở châu Á.
- Loài ong này là loài xâm lấn, có nghĩa là chúng có hại cho hệ sinh thái. Nếu bạn tình cờ bắt gặp ong bắp cày khổng lồ châu Á, hãy gọi chuyên gia đến diệt trừ chúng.
- Nếu bạn sống bên ngoài bang Washington hoặc British Columbia mà trông thấy loài ong này, hãy liên hệ với phòng phát triển nông thôn của bang. Chúng có thể gây nên những thiệt hại nghiêm trọng nếu tiếp tục siinh sôi.
Ong đào đất
Một loài ong kỳ lạ này xây tổ dưới mặt đất và thường xuất hiện trong vườn. Có một số loài khác nhau nhưng thường chúng có màu sẫm với các đốm vàng hoặc cam trên bụng. Ong đào đất sống đơn độc, bạn sẽ hiếm khi thấy chúng xuất hiện hàng đàn – trừ khi bạn có một khu vườn thật tươi tốt! Chúng săn những con ấu trùng gây hại cho cây, vì vậy đừng giết chúng nếu bạn bắt gặp. Dù trông có vẻ đáng sợ, nhưng chúng hiếm khi tấn công con người.
- Ong đào đất thường dài khoảng 2,5 cm.
Ong tha cỏ
Loài ong này sống đơn độc và xây tổ hoàn toàn bằng cỏ. Có một số phân loài khác nhau, nhưng túm cỏ mà chúng dùng để xây tổ là một dấu hiệu cho biết bạn đang gặp một con ong tha cỏ. Chúng thường dài khoảng 2 cm và có màu đen bóng. Chúng không tấn công con người và thường được xem là loài côn trùng có ích với vai trò thụ phấn cho cây.
- Ong tha cỏ thường xây tổ ở những vị trí lạ thường. Bạn có thể tìm thấy chúng trong máng xối, cống thoát nước mưa hoặc bậu cửa sổ. Một số còn xây tổ trên mặt đất, ở ngay nơi trống trải trước mắt mọi người!
Lời khuyên
- Một số loài ong bắp cày có kích thước nhỏ hơn 0,2 mm! Điều này có nghĩa là có loài vi khuẩn còn to hơn một số loài ong. May mắn thay, bạn không phải lo lắng về những anh chàng tí hon này – chúng không quan tâm gì đến con người.
- Nhiều nhà khoa học tin rằng ong mật và nhiều loài ong bắp cày đã tiến hoá để bắt chước nhau, vì cả hai đều có khả năng chích. Người ta cũng tin rằng sự kết hợp màu đen và vàng là dấu hiệu cho những loài côn trùng hoặc động vật khác biết rằng đừng có đùa với chúng!
Cảnh báo
- Nếu bị chích bởi ong, hãy tìm bác sĩ nếu vết thương không lành trong vài ngày, nếu chích vào mắt hoặc miệng, nếu vết chích sưng hoặc có mủ, hoặc nếu bạn có các triệu chứng của cúm.
- Nhiều loài ong bắp cày, như ong vàng, sống thành đàn và phát ra pheromone khi cảm thấy nguy hiểm. Điều này có nghĩa là chúng có thể gọi thêm ong khác khi tấn công, vì vậy bạn nên rời khỏi khu vực đó càng sớm càng tốt.
- Có thể có người bị dị ứng với vết chích của ong bắp cày giống như với ong mật. Nếu bạn phản ứng dị ứng sau khi bị chích, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức. Vết chích của ong bắp cày không được xử lý có thể gây tăng huyết áp, phản ứng da, thậm chí làm mất ý thức.
