Phương pháp Xử lý Vết Bỏng

Bỏng là một trong những tổn thương phổ biến nhất và gây ra nhiều đau đớn. Các vết bỏng nhẹ có thể tự lành mà không cần chăm sóc y tế nhiều. Tuy nhiên, các vết bỏng nặng đòi hỏi sự chăm sóc đặc biệt để ngăn chặn nhiễm trùng và giảm thiểu vết sẹo nghiêm trọng. Trước khi xử lý một vết bỏng, điều quan trọng là bạn cần phải hiểu rõ về loại bỏng và mức độ tổn thương.

Xác định mức độ tổn thương của vết bỏng. Bỏng mức độ một là loại bỏng phổ biến nhất, thường xảy ra khi tiếp xúc nhanh với các vật nóng và ánh nắng mặt trời. Tổn thương chỉ xảy ra ở lớp ngoài cùng của da. Những vết bỏng này thường đỏ, phồng nhẹ, có thể đau rát nhẹ hoặc không. Trong trường hợp này, bạn có thể tự xử lý tại nhà vì các vết bỏng nhẹ thường không cần phải điều trị chuyên môn. Lớp ngoài cùng của da có thể tự lành dần theo thời gian nếu được chăm sóc đúng cách.

Xác định vết phỏng giai đoạn hai. Phỏng giai đoạn hai xảy ra khi da tiếp xúc với nhiệt độ cao, gây ra sự đau rát và phồng to. Để xử lý, hãy giữ vết phỏng sạch sẽ và thoa thuốc mỡ chống khuẩn. Thay băng gạc hàng ngày.

Xác định vết phỏng giai đoạn ba. Vết phỏng giai đoạn ba là loại phỏng nghiêm trọng nhất, cần được cấp cứu ngay lập tức. Da bị đốt cháy ở cả ba lớp và cần phải được điều trị y tế ngay.

Xác định vết phỏng lạnh. Đây là loại phỏng xảy ra khi da tiếp xúc với nhiệt độ thấp trong thời gian dài. Để điều trị, hãy làm ấm vùng bị phỏng trong nước ấm và tìm sự chữa trị y tế.

Xác định vết phỏng hóa chất. Phỏng hóa chất xảy ra khi da tiếp xúc với hóa chất, gây ra các tổn thương và phồng to. Liên hệ ngay với trung tâm chống độc và rửa vết phỏng với nước.

Để nước mát chảy lên vết phỏng. Hãy cho nước mát chảy ngay lập tức lên vết phỏng để giúp da không bị tổn thương thêm. Để vùng da bị phỏng dưới vòi nước mát trong khoảng 10-15 phút hoặc cho đến khi đau rát giảm đi. Hãy tránh sử dụng nước lạnh vì nó có thể gây tổn thương cho da xung quanh vết phỏng.

Nhanh chóng cởi bỏ quần áo và đồ trang sức chật. Ngay khi có thể, hoặc trong quá trình rửa vết phỏng, hãy cởi bỏ mọi thứ có thể siết vào da khi vết thương sưng phồng. Cởi bỏ tất cả những thứ mà bạn nghi ngờ để giúp máu lưu thông đến vết thương và bắt đầu quá trình chữa lành. Việc cởi bỏ quần áo và đồ trang sức cũng giúp tránh tổn thương cho da thêm.

Đắp gạc lạnh. Mặc dù không nên sử dụng nước lạnh, nhưng bạn có thể dùng gạc lạnh hoặc đá lạnh bọc trong một chiếc khăn. Đắp gạc lên vùng da phỏng trong khoảng 10-15 phút, đợi 30 phút và sau đó lại đắp lên da trong 10-15 phút nữa.

Uống thuốc giảm đau không cần kê toa. Một viên thuốc giảm đau không kê toa như ibuprofen, acetaminophen, aspirin hoặc naproxen có thể giúp giảm cảm giác đau do các triệu chứng phỏng gây ra. Nếu đau rát không giảm sau một thời gian dài, hãy uống thêm một liều nữa. Tránh cho trẻ nhỏ uống aspirin và khi bạn vừa mới khỏi bệnh cảm hoặc thủy đậu.

Rửa sạch vết phỏng. Sau khi rửa tay, sử dụng xà phòng và nước để rửa sạch vết phỏng và ngăn ngừa nhiễm trùng. Bôi thuốc kháng sinh như Neosporin sau khi rửa để giữ vết phỏng sạch sẽ. Cây lô hội cũng có thể làm dịu da. Hãy tìm sản phẩm lô hội có ít chất phụ gia. Thuốc kháng sinh hoặc lô hội cũng giúp tránh tình trạng băng gạc dính vào vết phỏng.

Một cách nhẹ nhàng để chăm sóc vết thương là sử dụng thuốc mỡ và băng dính. Bạn có thể không cần băng vết bỏng độ một, những vết phồng không bị vỡ hoặc vết thương không bị hở. Tuy nhiên, vết bỏng nhỏ độ hai cần phải băng lại để tránh nhiễm trùng. Nhẹ nhàng thoa thuốc mỡ lên vết bỏng và sau đó đắp gạc lên và cố định bằng băng dính y tế. Hãy nhớ thay băng hàng ngày.

• Không nên đặt gạc trực tiếp lên vết thương. Luôn luôn thoa kem hoặc thuốc mỡ trước khi đắp gạc. Nếu không làm như vậy, khi tháo gạc ra, lớp da mới sẽ bị bong ra theo.
• Tháo gạc theo hướng mọc của lông xung quanh vết thương. Nếu gạc dính vào vết thương, hãy dùng nước ấm hoặc dung dịch muối để dễ gỡ hơn. Bạn có thể pha dung dịch muối bằng cách cho một thìa cà phê muối vào khoảng 4 lít nước.

Tránh sử dụng các biện pháp chữa trị tại nhà như lòng trắng trứng, bơ hoặc trà. Mặc dù trên mạng có nhiều phương pháp được quảng cáo là chữa bỏng “hiệu quả”, nhưng hiệu quả của chúng ít khi được chứng minh bằng các nghiên cứu khoa học. Theo các nguồn có uy tín như Hội Chữ Thập Đỏ, những biện pháp này có thể gây hại hơn vì vi khuẩn trong các vật liệu này có thể dẫn đến nhiễm trùng.

• Những chất dưỡng ẩm tự nhiên như lô hội hoặc đậu nành có thể hữu ích trong trường hợp cháy nắng.

Hãy quan sát vết bỏng để xem có bị nhiễm trùng hay không. Chú ý vết thương để kiểm tra xem có những thay đổi màu sắc thành đỏ, nâu hoặc đen không. Ngoài ra, hãy chú ý đến những lớp mỡ xung quanh vết thương có chuyển sang màu xanh. Nếu vết bỏng không lành sau nhiều tuần, bạn cần được chăm sóc y tế. Một vết bỏng không chịu lành có thể là dấu hiệu của các biến chứng, nhiễm trùng hoặc một vết bỏng nghiêm trọng hơn. Hãy thông báo cho bác sĩ biết nếu bạn gặp những dấu hiệu sau đây:

• có cảm giác nóng
• vùng tổn thương cảm thấy mềm
• cảm giác cứng ở vùng tổn thương
• có sốt trên 39°C hoặc thân nhiệt giảm dưới 36.5°C (những dấu hiệu này biểu thị sự nhiễm trùng nghiêm trọng, và bạn cần được chăm sóc y tế ngay lập tức)

Giảm cảm giác ngứa bằng cách sử dụng các loại thuốc bôi. Ngứa là hiện tượng phổ biến mà rất nhiều bệnh nhân than phiền trong giai đoạn đầu quá trình lành của vết bỏng nhẹ. Các loại thuốc bôi như lô hội hoặc gel dầu khoáng có thể giúp làm giảm cảm giác khó chịu do ngứa gây ra. Bạn cũng có thể sử dụng các loại thuốc chống histamine để giúp giảm cảm giác ngứa.

Hãy gọi ngay dịch vụ cấp cứu. Không cố gắng tự chữa vết bỏng nặng tại nhà. Những vết bỏng nặng cần phải được điều trị ngay lập tức bởi các chuyên gia. Hãy gọi điện cho cứu thương, đến bác sĩ hoặc đến phòng cấp cứu.

• Không bao giờ tự mình chữa trị một vết bỏng nặng. Những bước đầu tiên đơn giản cần thực hiện trong khi chờ cấp cứu là:

Tách nạn nhân ra khỏi nguồn nhiệt. Hãy làm mọi cách có thể để ngăn chặn thêm vết bỏng và vết thương nặng hơn. Ngừng nguồn nhiệt hoặc di chuyển nạn nhân ra xa.

• Không bao giờ kéo hoặc di chuyển nạn nhân bằng cách chạm vào những vùng bị bỏng. Nếu làm như vậy, bạn có thể làm tổn thương da thêm và có thể làm vết thương trở nên nghiêm trọng hơn. Điều này có thể gây ra cảm giác đau đớn kinh khủng cho nạn nhân và gây ra tình trạng sốc.

Che phủ vết bỏng. Đặt một miếng khăn ẩm, mát lên vùng da bị bỏng để bảo vệ trong khi chờ cấp cứu. Không nên sử dụng đá lạnh hoặc ngâm vùng da bỏng vào nước lạnh. Hành động này có thể làm giảm nhiệt độ cơ thể đột ngột hoặc làm tổn thương hơn ở những vùng nhạy cảm.

Rửa sạch hóa chất kích thích khỏi vùng bị bỏng. Nếu vết bỏng là do hóa chất gây ra, bạn cần rửa sạch tất cả hóa chất còn lại trên da. Dùng nước mát để rửa sạch vùng bị bỏng hoặc đắp gạc mát lên da trong lúc chờ cấp cứu. Không thử cách chữa trị tại nhà nào trên vết bỏng hóa chất.

Nâng vùng bị bỏng cao hơn so với tim của người bị nạn. Chỉ làm điều này nếu bạn có thể nâng cao vết thương mà không làm tổn thương thêm.

Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu có triệu chứng sốc. Chú ý những biểu hiện của sốc: nhịp tim nhanh hoặc yếu, huyết áp thấp, da lạnh, mất phương hướng hoặc mất ý thức, buồn nôn, kích động. Nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng sốc nào do vết bỏng độ ba, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức. Gọi xe cứu thương để nhanh chóng chuyển nạn nhân đến bệnh viện. Đây là tình huống đe dọa tính mạng nhất trong các trường hợp nguy hiểm đã có sẵn.

• Vết bỏng độ ba có thể gây ra sốc do cơ thể mất một lượng lớn chất lỏng khi một vùng da lớn bị bỏng. Cơ thể không thể hoạt động bình thường khi mất chất lỏng và máu như vậy.

Cởi bỏ quần áo và trang sức. Nạn nhân sẽ được chuyển giao nhanh chóng từ bệnh viện đến trung tâm chữa bỏng để điều trị. Vì vậy, hãy cởi bỏ tất cả quần áo hoặc trang sức trên người nạn nhân nếu thấy chúng có thể làm tổn thương nếu cơ thể sưng to.

• Vết bỏng có thể gây sưng to đến mức khiến một số bộ phận của cơ thể bị chèn ép nguy hiểm (hội chứng khoang). Nếu tình trạng này xảy ra, cần phải phẫu thuật để giảm áp lực và đồng thời giúp máu lưu thông và dây thần kinh hoạt động.

Xác định dấu hiệu sinh tồn và cung cấp ô-xy. Trong mọi trường hợp vết bỏng nặng, bác sĩ có thể cần cho nạn nhân hít 100% ô-xy bằng cách đặt ống nội khí quản. Các dấu hiệu sống cần được theo dõi ngay lập tức để bác sĩ có thể đánh giá tình hình của bệnh nhân và lên phác đồ điều trị cụ thể.

Bổ sung chất lỏng cho nạn nhân. Ngăn chặn mất chất lỏng và cung cấp chất lỏng cho cơ thể thông qua dòng dung dịch I.V. Xác định loại và lượng chất lỏng cần thiết dựa trên tình trạng của vết bỏng.

Cho nạn nhân uống thuốc giảm đau và kháng sinh. Đưa thuốc giảm đau để giúp nạn nhân chịu đựng cơn đau. Cũng rất quan trọng là việc sử dụng thuốc kháng sinh.

• Việc sử dụng thuốc kháng sinh là cần thiết vì hệ thống miễn dịch của cơ thể (da) đã bị suy giảm, và thuốc giúp ngăn vi khuẩn xâm nhập gây nhiễm trùng vết thương.

Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân. Chế độ dinh dưỡng của bệnh nhân cần phải giàu đạm, giàu calo để cung cấp nguồn protein và năng lượng cần thiết để sửa chữa tế bào bị tổn thương do vết bỏng.

• Nạn nhân bị bỏng độ ba trở lên phải được chuyển đến trung tâm điều trị bỏng gần nhất bằng xe cứu thương (hoặc trực thăng cấp cứu, tùy vào khoảng cách).
• Hãy rửa tay sạch trước khi chạm vào hoặc chăm sóc vết bỏng. Sử dụng găng tay nếu có thể.
• Chỉ sử dụng nước mát, sạch, tinh khiết HOẶC dung dịch muối (nếu có) để sơ cứu vết bỏng nặng. Bảo vệ vùng bị bỏng với vải vô trùng hoặc sạch sẽ trong khi gọi cấp cứu.
• Lưu ý rằng lời khuyên này không thay thế cho chăm sóc y tế chuyên nghiệp. Nếu có nghi ngờ, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ ngay lập tức.
• Đối với vết bỏng nhẹ hoặc nặng, hãy băng bó bằng màng bọc nếu không có gạc. Điều này sẽ giúp tránh nhiễm trùng trong khi đưa nạn nhân vào bệnh viện.
• Tránh để vết bỏng do hóa chất tiếp xúc với nước nếu chưa xác định được loại hóa chất, vì có thể làm cho hóa chất lan tràn lên da. Nước có thể làm nặng thêm một số loại vết bỏng hóa chất như vôi.
• Đừng để vết bỏng tiếp xúc với các chất độc hại.
• Lô hội có thể giúp làm dịu vết bỏng.

• Đến bác sĩ ngay sau khi bị bỏng nặng. Những vết bỏng nặng không tự khỏi được và cần phải được chăm sóc y tế.
• Bỏng do vật liệu phóng xạ là một dạng rất khác và nghiêm trọng. Hãy gọi cấp cứu y tế ngay lập tức nếu bạn nghi ngờ liên quan đến phóng xạ và thực hiện các biện pháp bảo vệ bản thân và nạn nhân.