So sánh hay còn gọi là tỉ dụ là cách biểu đạt bằng ngôn từ hình ảnh hóa hai hiện tượng tương đồng để nhấn mạnh đặc điểm của chúng.
So sánh thường có hai vế: vế đầu biểu thị hiện tượng cần diễn tả, vế sau là hiện tượng dùng để so sánh, thường được nối với từ như hoặc bằng các từ so sánh như bằng, hơn, kém. Ví dụ:
“ | Thân em như dải lụa đào | ” |
— Ca dao |
Văn học dân gian thường sử dụng những sự vật cụ thể hoặc hiện tượng tự nhiên làm chuẩn mực để hình dung những hiện tượng trừu tượng. Ví dụ:
“ | Đôi ta như lửa mới nhen Như trăng mới mọc, như đèn mới khêu. |
” |
— Ca dao |
Chức năng của so sánh trong văn học hiện đại rất đa dạng. Nó có thể được dùng như một công cụ để tạo hình hoặc biểu lộ, thậm chí kết hợp cả hai. Chuẩn mực so sánh rất phong phú và độc đáo.
Thông qua phương thức so sánh, nhà văn có thể khám phá ra nhiều đặc điểm, thuộc tính của một đối tượng hoặc hiện tượng. Vì vậy, so sánh là một phương pháp nghệ thuật quan trọng, đóng góp vào việc tạo ra những ấn tượng thẩm mỹ phong phú cho người đọc.