Bài viết được hỗ trợ bởi BSCK II Phạm Thị Sơn - Bác sĩ Chuyên khoa Thần kinh - Khoa Khám bệnh & Nội khoa, Bệnh viện Quốc tế Mytour Hải Phòng.

Và Bác sĩ chuyên khoa I Đỗ Văn Mạnh - Chuyên gia Hồi sức cấp cứu - Khoa Hồi sức cấp cứu - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Hạ Long.

Áp dụng phương pháp hiện đại điều trị đột quỵ não do nhồi máu não bằng thuốc tiêu sợi huyết trong khoảng ba giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng giúp tăng 30% tỷ lệ phục hồi mà không gặp tình trạng tàn phế hoặc tàn phế tối thiểu. Trung bình, mỗi 8 bệnh nhân được điều trị kịp thời sẽ có ít nhất 1 bệnh nhân hồi phục hoàn toàn.

Nhồi máu não chiếm khoảng 85% các trường hợp tai biến mạch não. Để điều trị nhồi máu não thành công, thời gian và phương pháp xử lý đóng vai trò quan trọng.

Hiện nay, hai phương pháp điều trị nhồi máu não hiện đại bao gồm tiêm thuốc tiêu sợi huyết và lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học. Thời gian vàng để tiêm thuốc tiêu sợi huyết là < 4,5 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng, còn lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học là < 6 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng.

Bài viết sẽ giới thiệu sâu hơn về Phương pháp hiện đại điều trị nhồi máu não bằng thuốc tiêu sợi huyết.

Thuốc tiêu sợi huyết (còn gọi là tiêu huyết khối) đóng vai trò quan trọng trong việc tan huyết khối, ngăn chặn đột quỵ não do tắc nghẽn mạch máu não. Sản phẩm rTPA (hay còn gọi là Alteplase) là chất kích thích plasminogen, giúp hủy hoại fibrin trong huyết khối và hỗ trợ quá trình tan huyết khối. Đây là loại thuốc duy nhất được cơ quan FDA (Hoa Kỳ) chấp thuận sử dụng trong điều trị đột quỵ não thiếu máu cấp trong vòng 3 giờ đầu kể từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên.

Thuốc tiêu sợi huyết rTPA (Alteplase) mang lại hiệu quả đáng kể trong việc giảm tỉ lệ tàn tật và tăng khả năng phục hồi chức năng vận động sau đột quỵ não. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, bệnh nhân cần được sử dụng thuốc trong vòng 3 giờ kể từ khi xuất hiện triệu chứng. Việc đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm, càng tăng khả năng phục hồi.

Tỉ lệ bệnh nhân không gặp tàn phế hoặc giảm khả năng vận động tối thiểu tăng thêm 30% nếu sử dụng thuốc tiêu sợi huyết trong 3 giờ đầu tiên sau khi xuất hiện triệu chứng. Khoảng 13% bệnh nhân có thể hoàn toàn hồi phục sau ba tháng. Cứ 3 bệnh nhân được điều trị trong “khoảng vàng” sẽ có 1 bệnh nhân đạt kết quả tốt hơn so với không được điều trị kịp thời. Ngoài ra, mỗi 8 bệnh nhân được điều trị sẽ có 1 bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường.

Chỉ định:

• Người bệnh >=18 tuổi.
• Thời gian bắt đầu triệu chứng đột quỵ não đến khi sử dụng thuốc không quá 3 giờ, có thể gia hạn đến 4,5 giờ.
• Chẩn đoán nhồi máu não cấp với 4 < NIHSS < 22.
• Không có dấu hiệu xuất huyết não trên CT hoặc MRI.

Chống chỉ định:

• Triệu chứng đột quỵ não bắt đầu >4,5 giờ hoặc không rõ về thời gian.
• Bắt đầu có cơn co giật.
• Không có hình ảnh CT sọ không có chất đối quang hoặc có dấu hiệu chảy máu trên CT sọ não.
• Triệu chứng đột quỵ gợi ý có xuất huyết dưới não mặc dù CT sọ não bình thường.
• Hình ảnh CT sọ: Nhồi máu não lớn (> 1/3 bán cầu).
• Bệnh nhân có điểm NIHSS lớn (> 22).
• Chấn thương đầu nặng hoặc phẫu thuật đầu nặng trong vòng 3 tháng gần đây.
• Chọc dò tủy sống hoặc động mạch ở nơi không thể nén trong vòng 7 ngày.
• Bệnh lý nội sọ (bất thường về mạch máu tĩnh mạch, túi phình).
• Bất thường về đường huyết (< 50mg/dl hoặc > 400mg/dl).
• Số lượng tiểu cầu < 100.000mm3.
• Huyết áp không kiểm soát (Huyết áp tâm thu > 185mmHg hoặc Huyết áp tâm trương > 110mmHg).
• Điều trị thuốc chống đông gần đây với chỉ số INR > 1.5 giây.
• Đường huyết < 2,8 mmol/l hoặc > 22,2 mmol/l.

Streptokinase: Là một loại protein sản xuất từ C ß- Hemolytic streptococci với thời gian tác dụng khoảng 16-90 phút. Streptokinase tác động bằng cách kết hợp với plasmin tạo thành phức hợp có khả năng phân hủy plasminogen thành plasmin. Do nguy cơ chảy máu tăng cao, Streptokinase hiện không còn được sử dụng.

Urokinase là một Glycoprotein có thể được tách ra từ tổ chức thận, có thời gian tác dụng khoảng 9-12 phút. Khác với Streptokinase, Urokinase là một chất nội sinh nên không gây phản ứng mẫn cảm.

rtPA (Recombinant Tisue Plasminogen Activator) (hay còn gọi là Alteplase) được sản xuất từ tế bào nội mô và lưu hành trong máu với nồng độ thấp, có thời gian tác dụng khoảng 3-8 phút. rtPA có khả năng đặc biệt kết hợp với màng tiểu cầu và có tác dụng kết dính mạnh gấp 100 lần khi hoạt động tại phức hợp fibrin-plasminogen. Hiện nay, đây là loại thuốc duy nhất được FDA chấp thuận cho điều trị nhồi máu não cấp.

Một số chất khác: Reteplase, Tenecteplase , Destmoteplase... có thời gian tác dụng lâu hơn và đang trong quá trình thử nghiệm sớm. Tuy nhiên, chúng vẫn đang trong giai đoạn nghiên cứu.

6.1 Điều trị tiêu huyết khối bằng thuốc tiêu huyết đường tĩnh mạch:

• Theo khuyến cáo, thuốc tiêu huyết Alteplase (Actylyse lọ 50mg/50ml) sử dụng liều 0.9mg/kg (liều tối đa 90mg), trong đó có 10% được tiêm liền vào tĩnh mạch trong 1 phút. Phần còn lại 90% được truyền tĩnh mạch liên tục trong 1 giờ.
• Bệnh nhân sau đó được chuyển đến đơn vị tích cực hoặc đơn vị đột quỵ não để quan sát.
• Chụp cắt lớp vi tính được thực hiện sau 24h và có thể bắt đầu sử dụng thuốc chống đông tiểu cầu sau đó nếu không có dấu hiệu chảy máu.

6.2 Điều trị tiêu huyết khối bằng thuốc tiêu huyết đường động mạch

Điều trị tiêu huyết khối đường động mạch có ưu điểm là tập trung thuốc vào vị trí cụ thể có cục huyết khối, ít ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể và đồng thời có thể đánh giá trực tiếp quá trình tái thông mạch. Tuy nhiên, đây là kỹ thuật phức tạp và chỉ thực hiện ở một số ít cơ sở chuyên khoa. Do đó, tỷ lệ bệnh nhân được tiến hành điều trị tiêu huyết khối đường động mạch thấp hơn nhiều so với đường tĩnh mạch.

Sau khi thực hiện chụp DSA, tiếp cận vị trí tắc, rtPA pha loãng 0,2mg/ml được bơm trực tiếp vào vị trí tắc. Chụp kiểm tra được thực hiện để đánh giá trực tiếp sự tái thông mạch.

Các biến chứng có thể xuất hiện sau khi tiêm thuốc huyết khối khác nhau bao gồm:

Chảy máu não: Triệu chứng bao gồm đau đầu, buồn nôn/nôn, tình trạng ý thức giảm. Chụp cắt lớp vi tính thường cho thấy hình ảnh chảy máu não. Tỉ lệ xuất huyết não là 6.4% (khoảng 1 trường hợp trong mỗi 16 ca).

Chảy máu ngoại sọ: Gây xuất huyết trong mắt, dạ dày, răng...

Một số phản ứng quá mẫn khác: Da phát ban, ngứa, co thắt đường phế quản, sưng mạch, hạ huyết áp...

Điều trị đột quỵ não bằng thuốc tiêu huyết chỉ có tác dụng trong khoảng thời gian tối đa là 4,5 giờ. Vì vậy, khi phát hiện bất kỳ triệu chứng nào nghi ngờ về nhồi máu não, cần nhanh chóng đưa người bệnh đến bệnh viện, cơ sở y tế gần nhất để nhận cấp cứu kịp thời.

Viện Y học Đa khoa Quốc tế Mytour đang mở ra niềm hi vọng mới cho bệnh nhân mắc bệnh đột quỵ não. Phương pháp điều trị này mang lại khả năng hồi phục nhanh chóng mà không gây tổn thương.

Hiện tại, Viện Y học Đa khoa Quốc tế Mytour đã áp dụng phương pháp tiêu huyết để cấp cứu bệnh nhân đột quỵ não, với tỷ lệ thành công trên 90%. Điều này mang lại ý nghĩa lớn đối với bệnh nhân, đồng thời chứng minh sức mạnh của phương pháp này.

Với trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại, kiểm tra huyết áp tĩnh mạch chỉ trong vòng 7 phút, đội ngũ bác sĩ kinh nghiệm tại Mytour và hệ thống trang thiết bị hiện đại hỗ trợ, bệnh nhân hoàn toàn an tâm khi điều trị tại đây.

Nếu bạn nghi ngờ về đột quỵ não, hãy thực hiện kiểm tra sàng lọc. Hiện nay, chụp cộng hưởng từ (MRI/MRA) là công cụ quan trọng trong quá trình này, đặc biệt là trong việc chụp ảnh chi tiết não và thần kinh cột sống. Công nghệ MRI với độ phân giải cao giúp phát hiện các vấn đề ẩn sau xương, vượt trội so với các kỹ thuật khác như tia X hoặc CT.

Viện Y học Đa khoa Quốc tế Mytour sở hữu Hệ thống chụp MRI 3.0 Tesla tối tân từ GE Healthcare (Mỹ), với chất lượng hình ảnh cao, giảm thời gian chụp và tạo sự thoải mái cho bệnh nhân. Đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và được đào tạo chuyên sâu tại Mytour là địa chỉ tin cậy cho kiểm tra và sàng lọc nguy cơ đột quỵ.

Trong thời gian gần đây, Mytour đã thành công trong việc cứu sống nhiều trường hợp đột quỵ, không để lại di chứng, chẳng hạn như ứng cứu người bị 2 lần đột quỵ não liên tiếp và giải cứu du khách nước ngoài thoát khỏi đột quỵ.