Bài viết được tư vấn bởi chuyên gia, Tiến sĩ Nguyễn Minh Tuấn - Chuyên gia Y khoa trẻ em - Khoa Nhi - Sơ sinh - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour Đà Nẵng

Chiều cao trung bình của người trẻ Việt Nam đã có những đổi mới tích cực trong khoảng thời gian gần đây. Cụ thể, thanh niên nam Việt Nam trung bình đạt 168,1cm; nữ đạt 156,2cm. Các số liệu thống kê chiều cao trung bình người Việt Nam tăng thêm hơn 3cm so với kết quả cách đây 10 năm, giúp chúng ta không còn nằm trong nhóm “lùn nhất Đông Nam Á” nữa.

Bộ Y tế vừa công bố kết quả khảo sát do Tổng cục Thống kê và Viện Dinh dưỡng quốc gia thực hiện trong giai đoạn 2019 - 2020. Theo đó, chiều cao trung bình của thanh niên nam Việt Nam là 168,1cm; trong khi nữ giới đạt 156,2cm. Chiều cao trung bình của trẻ em ở thành phố cao hơn 2cm so với trẻ em nông thôn, đặc biệt là ở vùng nông thôn nghèo, vùng thường xuyên xảy ra thiên tai và miền núi.

Vậy là so với 10 năm trước, chiều cao trung bình của thanh niên nam đã tăng thêm 3,7cm, trong khi đối với phái nữ, con số này là 2,6cm. Trong đó, chiều cao của người Việt sinh từ năm 2000 trở về sau không chỉ “thoát khỏi cảnh lùn”, mà còn đứng ở vị trí thứ 4 về chiều cao cao nhất ở Đông Nam Á. Chiều cao trung bình của thanh niên nam nữ Việt tương đương với Malaysia, chỉ thua kém Singapore và Thái Lan. Nếu so sánh chiều cao của người Việt Nam với trung bình thế giới, Bộ Y tế đánh giá tăng trưởng chiều cao của thanh niên Việt trong giai đoạn 1990-2020 tương đương với thời kỳ vàng tăng chiều cao của Nhật Bản (1955-1995) và các quốc gia châu Âu vào cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX. Để giảm thiểu khoảng cách về chiều cao với những quốc gia đứng đầu về chiều cao ở châu Á (như Hàn Quốc), chúng ta cần duy trì mức tăng trưởng trong những giai đoạn tiếp theo.

Thành công của cuộc đánh giá chiều cao người Việt Nam lần này chính là kết quả của những biện pháp can thiệp hiệu quả trong hơn 20 năm qua. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi chiều cao trung bình của người Việt Nam so với 10 năm trước đã tăng từ 2,6 - 3,7cm ở cả nam và nữ thanh niên trong đợt thống kê mới.

Gần đây, Việt Nam thực hiện đo chiều cao mỗi 10 năm một lần. Viện Dinh dưỡng quốc gia cho biết cuộc khảo sát lần này đã diễn ra vào cuối năm 2019, đầu 2020, với mẫu số lên tới 22.000 người ở khắp mọi vùng của Việt Nam. Nhóm thanh niên dưới 25 tuổi được lựa chọn để đo chiều cao. Quy mô khảo sát lần này là lớn nhất từ trước đến nay và có sự hỗ trợ và kiểm định mẫu từ các chuyên gia của CDC Hoa Kỳ.

Đối tượng tham gia khảo sát chủ yếu sinh ra trong giai đoạn 2000 - thời kỳ mà Việt Nam bắt đầu thực hiện các biện pháp can thiệp về dinh dưỡng, hỗ trợ tăng trưởng từ 1.000 ngày đầu đời và sau đó là dinh dưỡng học đường, tẩy giun, bổ sung vitamin... Ngược lại, cuộc đo lần trước thì thực hiện với những bạn sinh năm 1990 trở về trước, thời điểm mà Việt Nam chưa can thiệp nhiều vào dinh dưỡng và kinh tế còn đang khó khăn.

Thông qua khảo sát năm 2020, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em Việt Nam dưới 5 tuổi là 19,6%, lần đầu tiên thấp hơn 20%. Nhờ đó, Việt Nam được coi là quốc gia có mức suy dinh dưỡng thấp còi thấp theo tiêu chí của WHO năm 1997.

So với 10 năm trước, lượng năng lượng trung bình trong khẩu phần của người dân Việt Nam đã tăng lên 2.023 kcal/ người/ ngày, tăng nhẹ so với năm 2010 (1.925 kcal/ người/ ngày). Đồng thời, người dân Việt Nam cũng tăng cường ăn rau quả, với mức bình quân đầu người tăng từ 190,4 g rau/ người/ ngày năm 2010 lên 231 g. Trong khi đó, năm 2010, mỗi người Việt chỉ ăn 60,9 g quả chín mỗi ngày, nay đã tăng lên 140,7 g. Tuy nhiên, so với khuyến nghị dinh dưỡng cho người trưởng thành, mức tiêu thụ này chỉ đạt khoảng 66 - 77%.

Thêm vào đó, người Việt cũng tiêu thụ thịt nhiều hơn. Hiện nay, mỗi người mỗi ngày ăn 136,4 g thịt, trong khi năm 2010 chỉ là 84 g. Đặc biệt, người ở thành phố tiêu thụ nhiều nhất, khoảng 155,3 g thịt/ người/ ngày.

Vì 3 năm đầu đời là giai đoạn quan trọng để trẻ phát triển chiều cao, tỷ lệ trẻ được bú sữa mẹ trong 6 tháng đầu tiên đã cải thiện đáng kể lên hơn 45% trong 10 năm qua. Tỷ lệ này ở thành thị cũng cao hơn so với nơi khác.

Ngoài ra, người dân ngày càng hiểu biết và thực hành đúng về an toàn thực phẩm cũng như chú trọng đến việc phát triển chiều cao. Gần 36% người có kiến thức tốt, khoảng 56% ở mức trung bình và chỉ khoảng 9% trả lời kém.

Các kết quả từ cuộc đánh giá chiều cao người Việt Nam và dinh dưỡng lần này sẽ giúp chuyên gia xây dựng chiến lược quốc gia trong giai đoạn mới. Đối với các bậc phụ huynh, cần chú ý đến dinh dưỡng trong 1.000 ngày đầu đời của con - giai đoạn quyết định trẻ có thể tăng trưởng chiều cao 10 - 14 cm/ năm nếu được chăm sóc đúng cách. Phụ nữ từ khi chuẩn bị mang thai cũng cần quan tâm đến ăn uống và bổ sung vi chất đầy đủ.

Theo dõi trang web Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Mytour để cập nhật thông tin sức khỏe, dinh dưỡng, làm đẹp và bảo vệ sức khỏe cho bản thân và gia đình.

Ghi chú: Bài viết này thuộc chương trình tăng cường nhận thức về Bệnh chậm tăng trưởng của Hệ thống Bệnh viện đa khoa Quốc tế Mytour, với sự hỗ trợ từ Novo Nordisk