Quá trình điều trị bệnh nhân Covid-19 ra sao

1. Tổng quan về bệnh viêm đường hô hấp cấp Covid-19

Covid-19 là một dạng bệnh truyền nhiễm mới được phát hiện vào cuối tháng 12/2019 tại Vũ Hán - Trung Quốc và đến nay đã bùng phát thành đại dịch trên toàn cầu. Các triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân mắc Covid-19 bao gồm sốt, ho, khó thở, mệt mỏi, đau họng, nghẹt mũi, nhức đầu, viêm kết mạc, tiêu chảy, mất vị giác hoặc khứu giác. 

Một số dấu hiệu của bệnh nhân nhiễm Covid-19

Những dấu hiệu này thường nhẹ nhàng và bắt đầu từ từ. Có người nhiễm bệnh nhưng không có nhiều dấu hiệu hoặc thậm chí là không có dấu hiệu gì. Covid-19 thường trở nên nặng nề hơn ở những người cao tuổi và có các vấn đề về sức khỏe như huyết áp cao, bệnh tim mạch, bệnh phổi, tiểu đường, ung thư,...

Bệnh có khả năng lây nhiễm rất nhanh cho người khác qua những giọt nhỏ từ mũi hoặc miệng của người bệnh khi họ nói, hắt hơi hoặc ho. Những giọt nước này cũng có thể rơi xuống các vật dụng và bề mặt xung quanh như bàn, tay nắm cửa và tay vịn. Khi tiếp xúc với những bề mặt này và sau đó chạm vào mắt, mũi, miệng, người khác có thể bị lây Covid-19.

2. Quy trình điều trị bệnh nhân Covid trong phòng mổ

Tại phòng mổ, quy trình điều trị bệnh nhân Covid diễn ra như sau:

2.1. Đánh giá lại việc quyết định phẫu thuật

- Trong trường hợp khẩn cấp, phẫu thuật cần được thực hiện ngay lập tức.

- Nếu không khẩn cấp, phẫu thuật cần được hoãn lại cho đến khi chuẩn bị tốt nhất.

- Nếu không cần khẩn cấp, phẫu thuật sẽ được hoãn lại.

2.2. Thăm khám về gây mê cho bệnh nhân

2.3. Dẫn người bệnh tới phòng mổ

- Trong quy trình điều trị bệnh nhân Covid

Bác sĩ và nhân viên y tế phải tuân thủ nghiêm túc quy trình điều trị bệnh nhân Covid trong phòng mổ

- Bệnh nhân cần đội mũ y tế, đeo khẩu trang y tế, ngồi xe lăn, nằm trên giường hoặc được cõng đến phòng mổ và không nói chuyện trong quá trình di chuyển.

- Nhân viên y tế cần:

+ Thông báo cho phòng mổ sẵn sàng trước khi dẫn người bệnh.

+ Mặc đồ PPE để dẫn người bệnh đến phòng mổ theo đường đã được lên kế hoạch trước đó. Tốt nhất không nên sử dụng thang máy.

+ Điền bảng kiểm tra an toàn phẫu thuật, bàn giao và đưa người bệnh trực tiếp vào phòng mổ mà không thông qua bất kỳ phòng trung gian nào khác.

2.4. Trong phòng mổ

- Nên thực hiện phẫu thuật trong phòng có áp lực âm. Trong trường hợp không thể có phòng áp lực âm, cần tắt hệ thống áp lực dương hoàn toàn.

- Ngoài bác sĩ gây mê, phụ mổ, phẫu thuật viên, và nhân viên chạy ngoài, tốt nhất không nên cho người ngoài vào phòng mổ. Nếu cần thêm nhân lực, cần cân nhắc từng tình huống để tăng nhưng nên hạn chế tối đa số lượng.

- Giao tiếp trong và ngoài phòng mổ nên sử dụng ra hiệu hoặc bộ đàm, cố gắng giảm thiểu việc mở cửa sổ trong quá trình phẫu thuật.

- Trừ trường hợp đặc biệt, tốt nhất là không nên thay đổi người thực hiện toàn bộ quy trình điều trị bệnh nhân Covid, đặc biệt là người trong đội mổ.

2.5. Chuẩn bị máy gây mê

- Trước van thở ra của máy hỗ trợ hô hấp và tại đường thở vào, cần sử dụng bộ lọc.

- Nên sử dụng máy đo PetCO2 hoặc PetCO2 side-stream.

2.6. Bắt đầu gây mê và đặt nội khí quản

- Bệnh nhân cần được cung cấp oxy 10L/phút qua mặt nạ, nhắc nhở bệnh nhân cố gắng không ho.

- Đặt nội khí quản nhanh chóng. Trừ khi có chỉ định cấm, sử dụng giãn cơ Suxamethonium 2mg/kg.

- Chỉ sau khi đảm bảo bệnh nhân đã hoàn toàn mất phản xạ ho mới tiến hành đặt nội khí quản.

- Để giảm thiểu nguy cơ lây nhiễm, người đặt nội khí quản cần tránh tiếp xúc gần miệng của bệnh nhân và ưu tiên sử dụng camera để đặt nội khí quản.

-  Trừ khi tuyệt cố gắng không thành công, tốt nhất không sử dụng ống soi mềm để đặt nội khí quản.

- Sau khi ngừng thở, nếu SpO2 của bệnh nhân giảm, cần phải cung cấp oxy qua mặt nạ nhưng phải tránh thoát khí thở của bệnh nhân ra ngoài phòng bằng cách giữ mặt nạ kín chặt.

- Trừ khi có chỉ định cụ thể, các trường hợp khác không nên sử dụng máy thở không xâm nhập và không nên đặt mask thanh quản.

- Trước khi sử dụng máy thở áp lực dương, cần phải bơm cuff đúng cách.

2.7. Duy trì tình trạng mê

- Tốt nhất là sử dụng bộ hút nội khí quản kín và hạn chế việc hút nội khí quản.

- Trong quy trình điều trị bệnh nhân Covid-19, khi rút nội khí quản và đánh thức bệnh nhân cần phải hạn chế cơn ho để tránh lây nhiễm. Sau khi rút nội khí quản, bệnh nhân cần được đeo khẩu trang phẫu thuật.

- Bệnh nhân có dấu hiệu thiếu oxy không nên được gây tê vùng. Các trường hợp khác, bệnh nhân cần được gây tê vùng bình thường nhưng cả bệnh nhân và nhân viên y tế đều cần được trang bị bảo hộ. Bác sĩ gây mê nên là người có kinh nghiệm.

2.8. Sau khi phẫu thuật

- Thông báo cho bộ phận tiếp nhận bệnh nhân đã được phẫu thuật xong và chuyển bệnh nhân về đó, không giữ bệnh nhân ở phòng hồi sức.

Toàn bộ quy trình chăm sóc và theo dõi diễn biến bệnh của bệnh nhân Covid-19 đều phải tuân thủ nguyên tắc bảo đảm an toàn phòng lây nhiễm

- Trong quá trình di chuyển bệnh nhân về phòng hậu phẫu, nhân viên y tế mặc PPE, bệnh nhân đeo khẩu trang phẫu thuật, di chuyển theo đường đã được lập kế hoạch từ trước.

- Dự báo về việc sử dụng máy thở và cần phải hồi sức tích cực.

- Thông báo việc chuyển người bệnh Covid-19 thở máy ngay lập tức về khu vực hồi sức tích cực. Trước khi chuyển, bệnh nhân cần được tiêm thuốc an thần và thuốc giãn cơ. Hạn chế tháo máy thở trong quá trình chuyển đổi. Trong trường hợp cần phải bóp túi, hãy thực hiện nhẹ nhàng để tránh kích thích ho của bệnh nhân.

- Dự báo về việc rút nội khí quản, hồi sức tích cực, và thông báo việc chuyển bệnh nhân về hồi sức tích cực trước khi rút nội khí quản, sau đó tiếp tục theo dõi bệnh nhân tại phòng dành cho bệnh nhân Covid-19.

- Nhân viên y tế đã mặc PPE khi tháo đồ cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình tháo PPE vì nếu không thực hiện đúng sẽ gây ra nguy cơ lây nhiễm cao. Trước khi tháo PPE cần rửa tay bằng dung dịch sát khuẩn. Sau khi tháo PPE không được chạm tay vào bất kỳ phần nào của cơ thể hoặc vật dụng nào cho đến khi tay được rửa sạch bằng dung dịch sát khuẩn hoặc xà phòng.

- Toàn bộ chất thải trong quá trình xử lý bệnh nhân Covid cần được đặt vào túi nhựa màu vàng và buộc kín, sau đó đặt vào một túi nhựa màu vàng khác và tiếp tục buộc kín. Chất thải này sẽ được tiến hành xử lý tiệt trùng ngay lập tức. Lối đi mà bệnh nhân đi qua cũng cần được tiến hành tiệt trùng ngay lập tức.

- Tiến hành khử trùng tất cả các dụng cụ sử dụng trong phẫu thuật và phòng mổ cho bệnh nhân Covid-19.